HaberciMerkür yolunda!

Bu yaz, GüneÅŸ altında yatıp da, hálá yeterince ve dilediÄŸince bronzlaÅŸamadığını düşünenlere önerebileceÄŸimiz ideal bir yer var! Burası güneÅŸin yeryüzüne kıyasla 11 kat daha güçlü parladığı, 4000 saat boyunca hiç batmadığı ve sıcaklığın 420 santigrat dereceye ulaÅŸtığı bir yer.Sözü edilen yer, pek tabii ki, Merkür. Oraya duyulan yoÄŸun ilgiye karşın, bugüne dek yalnızca tek bir uzay aracı Merkür’ü ziyaret etti. ‘Mariner 10’ adlı uzay aracı 1974’te gezegen yüzeyinin yalnızca % 45’inin haritasını çıkartabildi. Åžimdi NASA’nın Messenger adlı yörünge aracı gezegeni daha yakından tanıma sürecini Mariner 10’un kaldığı yerden sürdürmeye hazırlanıyor. Messenger Merkür’ün çekirdeÄŸinde, Dünya’daki gibi, erimiÅŸ bir dış katmanın olup olmadığını araÅŸtıracak. Daha önceleri donmuÅŸ olduÄŸu sanılan çekirdeÄŸin pek güçlü olmasa bile bir manyetik alan içerdiÄŸi Mariner 10 tarafından saptandı. GüneÅŸ rüzgarlarının kasıp kavurduÄŸu bu alan gezegenin çevresinde kıvrılarak manyetosfer adı verilen ve elektrik yüklü parçacıklar içeren bir bölge oluÅŸturuyor. 1- Uzay AracıGrafit-tutkal karışımı hafif bir malzemeden yapılan ve yedi bilimsel aygıtla donatılmış olan Messenger’in taşıdığı yükün büyük bir bölümünü aracı güneÅŸ enerjisinden koruyan bükümlü bir seramik parçası oluÅŸturuyor. 2- Sayısal HaritalamaMessenger’in ‘gözleri’ biri alanı geniÅŸ-açıdan görüntüleyen, öteki ayrıntıları yakın çekimden veren, iki sayısal kameradan oluÅŸuyor.3- Çekim Gücünün ÖlçümüBir serenin ucuna yerleÅŸtirilmiÅŸ çalar saat boyundaki manyetometre Merkür’ü çevreleyen belli belirsiz ve gizemli manyetik alanı kaydediyor. Karasal gezegenlerin en büyüğü olan Dünya buna benzer, ancak çok daha güçlü bir manyetik alana sahip. Bu manyetik alan bir olasılıkla dış kabuÄŸundaki erimiÅŸ sıvının çaklalanmasıyla oluÅŸuyor. Merkür’ün donmuÅŸ bir çekirdeÄŸi olduÄŸu sanılmakla birlikte, manyetik alanı dış kabuÄŸunun çevresinde elektriÄŸi ileten bir sıvının bulunduÄŸunu gösteriyor.4- Katı mı, Sıvı mı?Lazer bir altimetre yüzeydeki ışığı sektirmek suretiyle gezegenin topografik yapısının bir haritasını çıkarıyor. Birkaç Merkür yılı sonra (her biri 88 Dünya gününe eÅŸit), aygıt gezegenin dönüşünde hafif bir titreÅŸimi de saptayacak. Bu titreÅŸim Merkür’ün çekirdiÄŸinin katı ya da sıvı olduÄŸu konusuna ışık tutacak. 5- Demir ve Buz ArayışıBir dizi ışık çözümleyicisi Merkür’ün yüzey kimyasını ve belli belirsiz atmosfer yapısını aydınlığa kavuÅŸturacak. Gezegenin yüksek yoÄŸunluÄŸundan yola çıkan bilim insanları Merkür’ün yaklaşık %66’sının demirden oluÅŸtuÄŸuna inanıyorlar. Ancak Mariner 10 aracılığıyla ve yerden yapılan gözlemler sonucunda elde edilen bulgular bu gezegende kayda deÄŸer miktarda demir olmadığını gösteriyor. ÇekirdekTeki gizMessenger’in görevi, Merkür’ün çekirdeÄŸinin dış tabakasının Dünyada olduÄŸu gibi erimiÅŸ halde olup olmadığını araÅŸtırmak; eskiden bilim adamları çekirdeÄŸin donmuÅŸ katı halde olduÄŸunu düşünüyorlardı. Ancak Mariner 10, çok zayıf bir manyetik alan saptadı. GüneÅŸ rüzgarlarının hücumu altında kalan bu alan gezegen çevresinde eÄŸim yapar, sonuçta ortaya çıkan bölge manyetosfer adı verilen parçalarla yüklenir. Â