Günün tartışması: Türk edebiyatı mı Türkçe edebiyat mı
Güncelleme Tarihi:
Edebiyat dünyasında ‘Türk edebiyatı’ tartışması gündem oldu. Bazı yayınevlerinin ‘Türk edebiyatı’ yerine ‘Türkçe edebiyat’ ya da ‘Türkiye edebiyatı’ demeyi tercih etmesi tartışmanın fitilini ateşledi. Konu Twitter’da gündemin üst sıralarına kadar çıkarken ‘Türk edebiyatı’ diyemeyen yayınevlerini boykot çağrısı yapıldı.
Zaman zaman gündeme gelen ‘Türk edebiyatı/Türkçe edebiyat’ tartışması son günlerde yeniden alevlendi ve sosyal medyada gündemin ilk sıralarına yerleşti.
BOYKOT ÇAĞRISI
Tartışmanın fitilini ateşleyen Boğaziçi Üniversitesi Kütüphanesi’nde bölüm başlıklarına ‘Fransız Edebiyatı’, Alman Edebiyatı’, ‘İngiliz Edebiyatı’ gibi etiketler asılırken ‘Türk edebiyatı’ bölümüne ‘Türkiyeli’ etiketinin yer alması oldu.
Görüntü sosyal medyada tartışılmaya başlanınca Gaziantep Üniversitesi, Yeni Türk Edebiyatı Bölümü öğretim üyesi ve şair Kaan Eminoğlu benzer bir ayrımı yayınevlerinin de yaptığına dikkat çekerek yazdığı bir tweet’le boykot çağrısı yaptı.
Tweet’inde “Türk edebiyatı diyemeyen ancak diğer milletlerin edebiyatlarını o milletlerin isimleriyle duyuran yayınevlerinin listesini yaptım. Sanatçı, siyasetçi, aydın ve okurlar olarak bu yayınevlerini uyguladıkları çifte standarttan vazgeçene kadar boykot etmeye davet ediyorum” diye yazan Eminoğlu’na pek çok destek geldi.
Kaan Eminoğlu’nun boykot çağrısı yaptığı yayınevleri arasında İletişim, Metis, Notos, Sel, Ayrıntı, İthaki, Can gibi Türkiye’nin köklü yayınevleri bulunuyor.
Yazar ve şair Onur Caymaz da “Türk edebiyatına Türkçe edebiyat diyen yayınevlerini boykot ediyor, yayınladıkları kitapları satın almıyor; bu tavrı takınan dergi vb yayınlara ürün göndermiyorum...” diyerek kampanyaya katıldı. Kaan Eminoğlu sosyal medya hesaplarından başlattığı kampanyaya destek verenleri paylaşırken farklı alanlarda yapılan çifte standardın örneklerini de paylaşmaya devam etti.
TEPKİ GÖSTERDİ
Kadıköy Belediyesi Sinematek Sinemaevi’nin bir afişini paylaşan Eminoğlu altına şöyle yazdı: “Kadıköy Belediyesi’ne ‘Alman Sineması’ varken neden ‘Türk Sineması’ yok? ‘Alman Sineması’ yazdığınız afişte ‘Türkiye Sineması’ ifadesine başvurmanızın mantıklı, tutarlı tek bir açıklaması var mı? Türk Sineması ifadesine karşı mısınız? Etkinliğin sponsoru Kurukahveci Mehmet Efendi’nin Türk kahvesi bundan sonra Türkiye Kahvesi olarak mı satılacak? Bu konuda beni aydınlatabilir misiniz?”
‘Türkçe edebiyat’ ifadesini kullanan yayınevlerinden Ayrıntı Yayınevi dışında, ulaştığımız yayınevleri görüş vermek istemedi.
‘ÇİFTE STANDARDA KARŞIYIM’
Şair Kaan Eminoğlu: Burada çifte standart olduğunu düşünüyorum. Hiçbir milletin ismi, ırkçılığın göstergesi olamaz. “Türk” demek ırkçılığın göstergesi değildir. Fransız, Alman, Rus edebiyatı demek de ırkçılık göstergesi değildir. Bu tepkiyi milliyetçi duygularla vermiyorum. Bu tavrın bilimsel olmadığını düşünüyorum. Bir yazar kendisini ‘Türkçe edebiyat’ kategorisi altında lanse edebilir. Ama yayınevlerinin Kemal Tahir’i Oğuz Atay’ı ‘Türkçe edebiyat’ olarak lanse etmelerine karşıyım. Yazar örneğin Kürtçe eser veriyorsa ‘Kürt edebiyatı’ denebilir. Başka etnik kökenlere karşı değilim, çifte standart yapılmasına karşıyım.
‘DAHA KAPSAYICI’
Ayrıntı Yayınları genel yayın yönetmeni İlbay Kahraman: Ülkemizde Türkçe yazan ama etnik kökeni Türk olmayan yazarlar var. Örneğin Yaşar Kemal Kürt ama Türkçe yazıyor. Burhan Sönmez Kürt’tür ama eserlerini Türkçe yayımlıyor. O da ‘Türkçe edebiyat’ ifadesini tercih ediyor. ‘Türkçe edebiyat’ daha kapsayıcı bir kategorizasyon. Eserlerini Türkçe yazan herkesi, etnik kökenine bakmaksızın Türkçe edebiyat olarak değerlendiriyoruz. Yervant Odyan’ın ‘Yoldaş Pançuni’si Doğu Anadolu’yu anlatır. Ermenice yazılmıştır. Dolayısıyla Ermenice edebiyattır. Diğer taraftan Meksikalı bir yazarın eserine ‘Meksika edebiyatı’ değil, ‘İspanyolca edebiyat’ diyoruz.