Günün tartışması: Katili yakalatmak için bunu yapar mıydınız

1) MESELE NE?

ABD’nin California eyaletindeki San Bernardino şehrinde geçen aralıkta iki silahlı saldırgan 14 kişiyi öldürmüştü. Bu terör eyleminin ardından FBI, iPhone marka bir telefona delil olarak el koydu. Ancak telefon kilitliydi ve dolayısıyla içindeki veriler şifreliydi. Savcılık üretici şirket Apple’ın bu kilidi açmasını istedi, Apple buna mahkemede itiraz etti, dava sürüyor.

2) FBI NE İSTİYOR, APPLE NEDEN DİRENİYOR?

ABD yetkilileri daha önce hiç yapılmamış bir şeyi istiyor: Delil niteliğindeki iPhone’un şifrelenmiş verilerine erişim için özel bir yazılım anahtarı. Bu anahtar, telefonun ekran kilidini açmak için 10 kez yanlış şifre girildiğinde içindeki tüm şifreli verilerin silinmesi özelliğini devre dışı bırakacak. Özetle ABD hükümeti, Apple’dan, bir müşterisinin telefonunu ‘hack’lemesini istiyor.

3) BU TALEP SUÇA KARIŞMIŞ TEK BİR KİŞİYLE İLGİLİYSE APPLE NEDEN KARŞI ÇIKIYOR?

Apple’ın açıklamasına göre tek bir adli vakayı çözmek için geliştirilecek bu yazılım, gelecekte çok daha büyük tehlikelere neden olabilir. Bu anahtar kötü amaçlı birinin eline geçtiğinde, iPhone’lardaki ekran kilidinin bir anlamı kalmayacak. Çünkü basit yazılımlarla tüm rakam kombinasyonları denenip kısa sürede telefondaki verilere erişilebilecek. Şirket şöyle diyor: “Müşterilerimizin kişisel mahremiyet haklarına saygı duyduğumuz için biz böyle bir anahtara sahip değiliz. Böyle bir anahtar üretebiliriz ama ya bu anahtar daha sonra yanlış kişilerin eline geçerse? O zaman dünyadaki bütün iPhone’ların güvenliği ortadan kalkmış olacak.”

4) ABD’Lİ YETKİLİLERİN HUKUKİ DAYANAĞI NE? HÜKÜMET BİR ŞİRKETİ BÖYLE ZORLAYABİLİR Mİ?

Geçmişte bunun örneği yok. FBI normal şartlarda bu uygulamayı ancak, ABD Kongresi’nden buna izin veren bir yasa geçirilirse yapabilirdi. Ancak çok daha ilginç bir yola gitti. Kendi yetkisini genişletmek için, ta 1789 yılında çıkarılmış bir yasaya atıfta bulundu. Apple yaptığı açıklamada bunu, “ABD hükümetinin fazla ileri gitmesi” diye niteledi ve kamuoyundan destek istedi. Kararı mahkeme verecek. Bu arada FBI’ın istediği türden bir yasa tasarısı da Kongre gündeminde.

5) KAMUOYU KİMİN YANINDA?

Rakip olmalarına rağmen Google, Facebook ve Twitter gibi şirketler, FBI’a karşı Apple’ın yanında duran açıklamalar yaptılar. New York Times bir başyazıyla Apple’a destek verdi. Olay, güvenlikle insan hakları ve özgürlükler arasındaki dengeye dair sembolik bir tartışmaya dönüştü. ABD’de Cumhuriyetçilerin başkan adaylarından Donald Trump FBI’a destek verirken, Cumhuriyetçi Senatör Tim Cotton Apple’ı “IŞİD teröristlerinin safını tutmakla” itham etti. 

Bu tartışma, Türkiye’de de ‘Kişisel Verilerin Korunması Hakkında Yasa Tasarısı’nın TBMM’de görüşülmeye başladığı bir döneme denk geldi.

HÜRRİYET OKUR TEMSİLCİSİ FARUK BİLDİRİCİ, BU TASARIYI ŞÖYLE YORUMLAMIŞTI:

KİŞİSEL VERİLERİN GÜVENLİĞİ