Günümüzün yeni problemi: Yalnızlık pandemisi

Yalnızlık, artık tüm dünyayı etkileyen küresel bir sağlık sorunu haline dönüştü. Covid-19 pandemisinin ardından yeni bir pandemi olarak tanımlanan ‘yalnızlık eğilimi, Türkiye’de de özellikle gençler üzerinde etkisini sürdürüyor. Uzmanlar, yeni neslin sosyal becerilerinin zayıf olması nedeniyle ilişki kuramadığını belirtirken Psikiyatrist Tanju Sürmeli yalnızlığın neden olduğu çok daha büyük bir tehlikeye dikkat çekerek, çocuklarda madde bağımlılığı yaşının 11’e kadar düştüğünü söylüyor.

Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), geçtiğimiz yıl mevcut küresel tahminlere göre her 4 yetişkinden birinin yalnızlık yaşadığını açıkladı ve sosyal ilişkileri olmayan insanların erken ölüm riskiyle karşı karşıya olduğunu belirtti. Ayrıca sosyal izolasyon ve yalnızlığın anksiyete, depresyon ve demansla da bağlantılı olduğunu internet sitesinde yayınlayan DSÖ, yalnızlığı küresel sağlık sorunu olarak ilan ederek bununla mücadele etmek için bir komisyon kurdu. Diğer yandan pandemi sonrası Harvard Üniversitesi’nde 950 Amerikan vatandaşıyla yapılan bir araştırma ise yetişkinlerin yüzde 36’sının, 18-25 yaş arası gençlerin de yüzde 61’inin ciddi bir yalnızlık yaşadığını ortaya koydu. Yeni bir pandemi olarak tanımlanan yalnızlığın Türkiye’de hayata nasıl yansıdığını uzmanlarla konuştuk. Psikiyatrist Tanju Sürmeli, ülkemizde de durumun çok farklı olmadığına dikkat çekerek şunları söyledi:

MADDE KULLANIMI YAŞI DÜŞTÜ
“Yalnızlık, gençlerde daha fazla görülüyor ve bu durumun yarattığı bazı sorunlar var. Kendilerini depresif hissediyor ve sosyal medyaya yöneliyorlar. Bununla beraber Türkiye’deki gençlerde madde kullanımı ve intihar oranı arttı. DSÖ’nün küresel bir sorun olarak ilan ettiği yalnızlığın kültürel bir durum olduğunu da söyleyemeyiz. Çünkü beyin yapısı kültür farkına göre çalışmıyor, benzer davranışları tüm dünya vatandaşları gösteriyor. Şu an ciddi anlamda sosyal medya kullanımının arttığını biliyoruz ve madde bağımlılığı yaşının da ülkemizde 11’e kadar düştüğünü gözlemliyoruz. Bu, beyni olumsuz etkiliyor ve gençler sosyal izolasyona yöneliyor. Covit 19 pandemisi insanların yalnızlaşmasında önemli bir rol oynadı. Sosyal yaşam internet üzerinden sürdürülebildi.

SOSYALLEŞME BEYNİ GELİŞTİRİYOR
Ayrıca gençlerin pandemi döneminde aileyle çok fazla zaman geçirmesi çatışmaların yaşanmasına yol açtı. Bu da onları daha fazla yalnızlığa itti ve depresif hissettirdi. Günümüzün aile yaşantısı da değişti. Ailelerin çocuklarının üstündeki görev ve sorumlukları farklılaştı ve bu da bir sorun yarattı. Ebeveynler, çocuklarından daha olgun davranmalarını beklerken özellikle ergenlikle ilgili hassasiyetleri çoğu zaman göz ardı etti. . Öte yandan beyin, fonksiyonlarını sürdürebilmek ve gelişmek için sosyalleşmeye ihtiyaç duyan bir organ.”

İLİŞKİ YÜRÜTMEDE SORUN YAŞIYORLAR
Yıldız Teknik Üniversitesi Eğitim Fakültesi Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ali Eryılmaz ise gençler üzerinde yaptığı gözlemlerini şöyle anlattı:

“Çocukların sürekli teknolojik aletlerle vakit geçirmesi onların sosyal becerilerini geliştirmesinin önüne geçiyor. Böylece gençler ilişki yürütme konusunda sorun yaşıyor ve haliyle yalnızlık hissediyor. Dijital cihazlar, ilişki kurmayı engellediği gibi sabırlı olmayı da zorlaştırıyor. Çünkü ilişki demek, sabretmek demek. Ayrıca dijital mecralarda kurulan ilişkilerde güven duygusu eksik kalıyor, bu nedenle gençlerin oradaki bağlantıları da gerçek bir yakınlığa dönüşemiyor.

KÜLTÜREL YAPI DA ÖNEMLİ
Türkiye’de ABD’deki kadar büyük bir yalnızlık olduğunu düşünmüyorum. Çünkü Amerika, daha bireyci bir kültür yapısına sahip. Onlarda yalnız kalmak ve bununla başa çıkmak aslında toplum tarafından isteniyor. Fakat Türkiye’de durum pek böyle değil. Diğer yandan bireyci bakış açısı, gençlere sosyal becerilerini geliştirme konusunda sorumluluk yüklüyor. Türkiye’deki gençlerin ise böyle bir zorunluluğu yok çünkü aile bireyleri onları sosyalleşebilecekleri ortamlara maruz bırakıyor. Fakat genç nesil buna rağmen bu becerilerini geliştiremiyor. İlişkilerinde bencil bir yaklaşım sergiliyorlar. Bu neslin en önemli sorunu bu..”

DERİNLEMESİNE İLETİŞİM KURAMIYORLAR
Yalnızlığın tanımının günümüzde yeniden yapılması gerektiğini dile getiren Necmettin Erbakan Üniversitesi Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Nurten Sargın da şöyle konuştu:

“Sosyal ortamlarda gençleri bir arada otururken görüyoruz. Bir süre sohbet ettikten sonra telefonlarına dönüyorlar. Bu nedenle günümüzde yalnızlığı yeniden tanımlamak gerekiyor. Gelişen teknoloji bu kavramları sorgulamamıza da neden oldu. Yalnızlığın önüne geçen durum insanların birbirine destek olması. Ancak bu çocukların mevcut rekabet ortamında ne kadar yardımlaştıkları tartışmalı bir konu. Gençler derinleşmesine bir iletişim kuramıyor.

‘TRAVMATİK BİR NESİL’ ORTAYA ÇIKTI
Aileler de yalnızlaşmaya başladı. Bu değişimin önemli nedenlerinden biri de son yıllarda yaşanan teknolojik gelişmeler. Z kuşağı zaten dijital mecralardaki içeriklerin kısa süresi nedeniyle gerçek hayatlarını da hızlandırılmış bir şekilde yaşıyor. Derslerde bile 20 dakikada sıkılıyor çabucak bir sonuca ulaşmak istiyorlar. Ancak insan ilişkileri sabır, dinleme, sakinlik ve hoşgörü gibi özellikleri gerektiriyor. Bu ne yazık ki günümüz çocuklarında yok. Yaşadığımız pandemi de bu durumu tetikledi ve ‘travmatik bir nesil’ ortaya çıktı.”