Gündemdeki cinsel istismar önergesi ne anlama geliyor?

İşte büyük tartışma yaratan cinsel istismar önergesiyle ilgili kafaları karıştıran sorular ile yanıtları şöyle: 

1- 'Çocuğa cinsel istismar önergesi' tartışması nasıl başladı?

Eski Türk Ceza Kanunu’nda (TCK) mağdur ile evlenme halinde suç düşüyordu. Bu iktidar döneminde 2004’ten sonra TCK’da yapılan düzenlemelerle önce çocukla evlenme halinde cezasızlık kaldırıldı, ardından rıza olsa bile çocuk yaştaki evlilikleri önlemek için cinsel istismar suçunun cezası 16 yıla çıkarıldı.

2- Anayasa Mahkemesi neyi iptal etti?

Ancak Anayasa Mahkemesi (AYM), mağdurun yaşı, istismarın niteliği gibi durumlar gözetilmeksizin aynı cezanın uygulanmasını ‘orantısız’ ve ‘ölçüsüz’ yaptırım görerek cinsel istismardaki 16 yıl ceza verilmesine ilişkin iki hükmü iptal etti. Hükümete de kademeli düzenleme yapılması için süre verdi.

3- Tasarıdaki kademeli düzenleme nasıl yapıldı?

Hükümet verilen süreyi beklemeden Meclis’e getirdiği tasarıyla TCK’nın, ‘Çocukların cinsel istismarı’ başlıklı 103. maddesinin, AYM’ce iptal edilen 1 ve 2. fıkrasını yeniden yaşa göre kademeli düzenledi. Buna göre, çocuğu (12-18 yaş) cinsel yönden istismar eden kişi 8 yıldan 15 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılacak. Cinsel istismarın sarkıntılık düzeyinde kalması halinde 3 yıldan 8 yıla kadar hapis cezası verilecek. Mağdurun 12 yaşını tamamlamamış olması halinde verilecek ceza, istismar durumunda 10 yıldan, sarkıntılık durumunda 5 yıldan az olamayacak. Cinsel istismarın vücuda organ veya sair bir cisim sokulması suretiyle gerçekleştirilmesi durumunda, 16 yıldan aşağı olmamak üzere hapis cezasına hükmolunacak. Mağdur 12 yaşını tamamlamamışsa ceza en az 18 yıl olacak.

4- Tartışılan yeni önerge ne anlama geliyor?

AK Parti oylarıyla önceki gece son dakika verilen önergeyle, bu paket hazırlanırken alt komisyon ve Adalet Komisyonu’nda hiç konu edilmeyen değişiklik yapıldı. Ceza Muhakemesi Kanunu’na (CMK) eklenen geçici maddeye göre, 16 Kasım 2016’dan önce ‘cebir, tehdit, hile veya iradeyi etkileyen başka bir neden olmaksızın’ işlenen cinsel istismar suçlarında mağdurla evlenen mahkûm ve sanıkların cezaları CMK’nın 231. maddesindeki koşullara bakılmaksızın ertelenecek. Hükümlülerin ise cezaları infaz edilmeyecek.

5- Şimdi ne olacak?

Tasarı kabul edilirse, TCK’nın 16 yıl hapsi gerektiren ‘çocuğun cinsel istismarı’ yargılamalarında hüküm açıklanmasının ertelenmesi, hüküm verilmişse infaz ertelemesi kararı verilerek, sanık ve hükümlüler salıverilecek.

6- Anne ve babalara da af getiriyor mu?

Çocuk istismarında ‘suça azmettiren’ veya ‘işlenişine yardım eden’ konumundaki anne ve babalar hakkındaki açılmış soruşturmalarda takipsizlik verilecek. Açılan kamu davaları düşürülecek, kesinleşen ve infazına başlanan hapis cezalarında ise infaz ertelenip tahliye yolu açılacak.

7- Boşanırlarsa ne olacak?

Zamanaşımı (15-20 yıl) süresince evliliğin ‘fail’ konumundaki kocanın kusuruyla sona ermesi halinde, koca hakkında verilen hükmün açıklanması yani ceza verilmesi, hükümlü ise cezasının infazına devam edilmesi koşulu getirildi. Böylece, istismardan ceza alıp evlilikle dışarı çıkanlara boşanma yasağı getirildi. Kocanın kusuru ile boşanma olursa yeniden hapse girecek.

8- Kaç kişiye tahliye kapısını açacak?

Adalet Bakanı Bekir Bozdağ, 3-4 bin kişinin tahliye edileceği bilgisi verdi.

9- Düzenleme geleceğe dönük uygulanabilecek mi?

Bu hüküm, geçici bir düzenleme, örtülü af şeklinde işleyecek. Sadece geriye dönük bir defa uygulanacak. Geleceğe dönük uygulama sözkonusu değil. 16 Kasım 2016’dan sonra da 17 yaşından küçük bir kızla rızası ve imam nikâhlı da olsa ‘çocuk istismarı’ suçu sayılacak; fail cezalandırılacak.

10- Medeni Kanun’a göre evlilik yaşı kaç?

Medeni Kanun’un 124. maddesinde göre “Erkek veya kadın 17 yaşını doldurmadıkça evlenemez. Ancak, hâkim olağanüstü durumlarda ve pek önemli bir sebeple 16 yaşını doldurmuş olan erkek veya kadının evlenmesine izin verebilir” hükmü var. Buna göre, evlenmek için 17 yaşın doldurulması şart.

11- 13 yaşındaki kızın imam nikâhlısı da tahliye olacak mı?

Yargı paketinde TMK’daki evlilik yaşına ilişkin bir değişiklik yok. Geçici maddede ise ‘evlilik yaşına ilişkin bir atıf’ ya da mağdurun yaşına ilişkin bir alt sınır bulunmuyor. Bu da hukukçular ve muhalefetin eleştirisine neden oluyor. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ceza ve Ceza Muhakemesi Hukuku Ana Bilim Dalı öğretim üyesi Doç. Dr. Devrim Güngör, alt sınır konulmadığı için 12-13 yaşındaki bir kızla imam nikâhıyla evlenen ve hakkında cinsel istismardan dava açılan 60 yaşındaki sanık kocanın da yararlanabileceğini örnek gösterdi. Güngör, “Düzenlemede mağdurun yaşında bir alt sınır ya da evlenme yaşına girmiş olma gibi bir kriter yok. Mahkeme, bu düzenlemeye dayanarak ‘durma’ kararı verir. Mağdur küçük 17 yaşına geldiğinde resmi nikâhla evlendiklerinde dosya ortadan kalkar” değerlendirmesi yaptı.

12- Anayasa Mahkemesi geçici maddeyi iptal ederse, tahliye edilenlerin durumu ne olacak?

Düzenleme Anayasa Mahkemesi’ne taşınıp, mahkeme tarafından iptal edilse bile, bu karar geriye yürümeyeceği için istismarla suçlananlar tekrar cezaevine girmeyecek.

13- Hükümet düzenlemeyi nasıl savunuyor?

TMK’daki resmi evlilikte 17 yaş sınırı nedeniyle resmi nikâhla evlenemeyen, kucağında bebekle mağdur olan çocuk gelinleri korumak ve kocalarını hapisten çıkararak, yaşanan sorunu çözmek için yapıldığını savunuyorlar.

ALKIŞLI PROTESTO

TÜRK Ceza Kanunu’nda, cinsel istismar suçunda evlilik durumunda failin ceza almamasına yol açacağı belirtilen düzenleme Meclis Genel Kurulu’nda gerginliğe yol açtı. CHP, önergenin geri çekilmesi için çaba gösterdi. CHP’li kadın milletvekilleri, AK Parti’lileri ikna etmeye çalıştılar. Meclis kapandıktan sonra da CHP’lilerin tepkisi sürdü. CHP’liler alkışlarla tepki gösterdi. Tasarıya CHP’lilerle birlikte karşı çıkan MHP’li vekiller de selfie çekti.(Selahattin SÖNMEZ/ANKARA)

MUHALEFET ÖFKELİ

Ömer Süha Aldan (CHP Muğla Milletvekili): Birinci şüphemiz, bunun adrese teslim bir düzenleme olduğudur. Adalet Bakanı’na ‘çok büyük tepki verilecek ama katlanacağım’ dedirten kim? 60 yaşında bir adam, 10-11 yaşında bir kızı kandırıp cinsel istismarda bulunursa bu evlenmenin de yolu açılmaktadır.

Candan Yüceer (CHP Kadın ve Çocuk Hakları İnceleme ve İzleme Komisyonu Başkanı): Bu, vicdan yoksunluğudur. Çocuk evliliklerini meşru kabul eden, kız çocuklarının haklarını yok sayan, istismarın cezasız bırakılmasını isteyen çarpık ve çürümüş bir zihniyetin yansımasıdır, utanç vesikasıdır.

Burcu Köksal (CHP Afyonkarahisar Milletvekili): 4 bin kişi mağdursa, hakkaniyetli bir ceza düzenlemesi yapılabilir. Bunun yolu, böyle bir önerge vermek değil; hâkim ve savcıların somut olayın özelliklerine göre değerlendirme yapmasından geçiyor.

Erkan Akçay (MHP Grup Başkanvekili): Bu düzenleme tecavüzü meşrulaştırır. AKP milletvekillerinin verdiği önergeyle mağdur kadınların ve kız çocuklarının istismarcısıyla evlendirilmesi yönünde bir baskı oluşacaktır.

Deniz Depboylu (MHP Aydın Milletvekili): Bu önergenin kabul edilmesi durumunda, mağdur olan kadınlar ve kız çocukları istismarcılarıyla evlendirilmeye zorlanacak, şiddet şiddeti doğuracaktır. (Adalet Bakanı’nın) Neden ısrarcı olduğunu anlamak bana zor geliyor.

Nevin Taşlıçay (MHP Kadın Kolları Genel Koordinatörü): Binlerce taciz, tecavüz vakası engellenebilmiş gibi dışarıdaki binlerce sapığın arasına hapiste olan 4 bin hastalıklı zihniyeti daha gönderiyoruz. Bu yanlıştan dönülmeli.

HDP Parlamento kadın grubu: 10 yaşındaki bir çocuğu istismar etmiş bir kimse, çocuk medeni nikah kıyılacak yaşa geldiğinde bu çocukla evlenirse suçu cezasız kalacak.

Aylin Nazlıaka (Bağımsız Milletvekili): Anadolu da bir söz vardır. “Ar damarı çatlamış” deyimi. Bu önergeyi hazırlayanlar, imza atanlar, kabul oyu verenler için bu sözü kullanmak istiyorum ama bu söz bile durumu anlatmaya yetmiyor. (Turan YILMAZ/ANKARA)

BAŞBAKAN'DAN ELEŞTİRİLERE YANIT: 3 BİN MAĞDUR AİLE VAR

BAŞBAKAN Binali Yıldırım, evlenme durumunda tecavüzcünün cezadan kurtulacağı iddiasının, “gerçek dışı, iftira” olduğunu savundu. Yıldırım, özetle şunları söyledi: “Olay şudur; yaşı tutmayan, erken yaşta, reşit olmayan yaşta evlenenler var. Baba hapse giriyor. Çocuklar anasıyla yalnız başına kalıyor. Bu şekilde 3 bin aile olduğu tespit edildi. Bir seferliğine bu mağduriyetin giderilmesine yönelik bir çalışmadır. Bu mağduriyetin giderilmesi için yapılan düzenlemeyi maalesef CHP her şeyde olduğu gibi bir ucuz istismar aracı olarak kullanmaya kalktı. Ama her şey ortada. Bu bir tecavüze af değildir. Bundan böyle bu şekilde evlenmeler olursa hiçbir şekilde müsamaha edilmeyecek. Ama geçmişte bu cezaların varlığından haberdar olmayan yaşı tutmayanların evlenmesi sonucu aile dağılmış, çocuklar anayla birlikte perişan, baba hapiste.”

BOZDAĞ: BİR DEFALIK

Adalet Bakanı Bekir Bozdağ da düzenlemenin geçici ve bir defaya mahsus olduğunu belirterek, “Tecavüzcülerin bundan yararlanmaları mümkün değildir. Bunlar tecavüzcü, cinsel istismar suçunu zorla işlemiş kişiler değil, ailelerin ve küçüğün de rızasıyla yapılmış. Yaklaşık 3 bin mağdur var.” (Gizem KARAKIŞ/ANKARA)

TBB: ÇÖPE ATILSIN

Metin Feyzioğlu (Türkiye Barolar Birliği Başkanı): Bu önerge tam bir skandal. “İradeyi etkileyen bir neden olmadan” diyorlar. Çocuğun cinsel birleşmeye iradesi olamaz ki, çocukla cinsel anlamda birleşen yetişkin, çocuğa tecavüz etmiştir. Aile zoruyla çocuk yaşta evlendirmelerin yolu açılacak. Tecavüzcü hapse girmemek için aileyle anlaşacak. Tecavüz edilmiş olmakla kalmayacak, evlilik boyunca işkenceyle yaşamak zorunda kalacak. Çöpe atmak lazım bu önergeyi.

Ankara Barosu Başkanlığı: TCK’da önceden var olan ve 2005’te kaldırılan ‘utanç verici’ düzenlemenin bugün kim için gündeme getirildiğini merak ediyoruz. Bu düzenleme sapıklığa meşru kılıf bulma çabası.

Prof. Dr. Adem Sözüer (2005 Türk Ceza Kanunu’nun mimarı): Böyle düzenlemelerin bir süre sonra kalıcı hale geldiğini hep gördük. Kanunlaşırsa 10 yetişkin 15 yaşından küçük kıza cinsel istismarda bulunur, çocuğa rızam vardı dedirtilip biriyle evlendirilirse hepsi affediliyor.

Canan Güllü (Türkiye Kadın Dernekleri Federasyonu Başkanı): Çocuğa yapılmış bir cinsel istismarı ‘evlendi, çocukları var’ diyerek affetme yolunu seçmek hukuka kibrit çakmaktır.

Nilüfer Bulut (TİKAD Başkanı): Adalet Bakanlığımızın bu yanlıştan döneceğini ümit ediyoruz. Ülkemizin önemli bir kısmının söz konusu tasarıyı toplumun ahlaki değerlerini çürütmeye hizmet etme tehlikesi taşıyan ve kadınları tehdit eden bir tasarı olarak gördüğü açıktır.”

64 KADIN ÖRGÜTÜ: YANLIŞTAN DÖNÜLMELİ

Aralarında Mor Çatı Kadın Sığınağı Vakfı, KADER, Kadın Cinayetlerine Karşı Acil Önlem Grubu, Kadın Dayanışma Vakfı, Pembe Hayat LGBTi Derneği, Kadın Emeği Derneği’nin de bulunduğu 64 kadın örgütü, yayınladıkları ortak bildiride, “Bu vahim yanlıştan dönülmesi için başta tüm kadınları, TBMM’deki tüm siyasi partileri, basın ve medya kuruluşlarını ve duyarlı tüm kamuoyunu TCK 103. maddenin bu torbadan çıkartılması için sesimize ses vermeye çağırıyoruz” dedi.

PROTESTOLARDA GÖZALTI

Düzenleme, dün akşam Ankara, İstanbul ve İzmir başta olmak üzere birçok ilde protesto edildi. İzmit’te yapılan gösterilerde 14, Samsun’da ise 12 kişi gözaltına alındı.