Gümüş Ekran

Osman GİRİTLİ

Amerikan Oblomov'ları

Coen Biraderler, sağolsunlar gene beni hoşnut ettiler. 'Büyük Lebowski'yi (The Big Lebowski) IQ'sü yüksek olan herkes beğenir. Bu büyük iddiadan sonra, ben beğenmedim diyecek birinin çıkacağını da sanmıyorum.

Ethan Coen senaryosunu yazmış, Joel Coen de filme çekmiş.

Hayatımızı gülünçleştiren ya da cehenneme çeviren rastlantılar, yanlış anlaşılmalar, karıştırmalar vardır ya. İşte Lebowski'nin de başı bir adaşının yüzünden derde giriyor. Yoksul Lebowski'nin bir de çok zengin adaşı vardır. Bir gün tanımadığı adamlar gelir ve olmayan karısından alacaklarını isterler. Vermeyince de halısının üzerine işerler.

Lebowski soluğu zengin adaşında alır. Amacı üzerine işedikleri halının yenisi almaktır. Zenginin düşüncesi de karısının borçlarını ödemek, ya da ondan kurtulmaktır.

İyi bir polisiye roman kahramanından yola çıkınca gülünçlükler, absürdlüğün içine diz boyu gömülüyorlar.

Ciddi, asık suratlı, büyük mesajları varmış gibi poz yapan aslında bir halt olmayan kahramanlar yerine, Coenler'in sevimli, vurdum duymaz, dünyayı bir bowling salonundan görenlere ben çok daha yakınım.

Unvanı, malı, mülkü bırakıp hayatla da herkesle de dalga geçiyorlar. Ama böylesine doğal, öylesine zeka kırıntıları taşıyan bir alay ki.

Polisiye bir olayın örgüsü içinde, ortada dolaşan milyon dolarların akibetini tayin edebilmek için, bizim üç ahbap çavuş, durmadan bir labirentin içinde dolaşırlar. Bütün bu vurdulu kırdılı olayların içinde bile rahatlarını bozduklarını sanmayın.

Zaman zaman içlerinde kendilerini şiddete kaptıran olsa da filmin bütünlüğü içinde alabildiğine gülünç.

Filmin oyuncu kadrosunu okuduğunuzda zaten hemen sinemaya koşacaksınız: Jeff Bridges, John Goodman, Julianna Moore, John Torturro, Steve Buscemi, Sam Elliot, Ben Gazzara.

Dude, yazıyı, her şeyi terkedip hayatın akışına bırakmış kendini. Avare hayatının içinde uyuşturucu da vardır. Walter ise hâlâ Vietnam savaşının atmosferinden kurtulmuş değil. Danny, bowling takımında oynayın eski bir sörfçü.

Aslında Büyük Lebowski'nin kadın kahramanlarına dikkatli bakın. Bir süs bebeği ancak bu kadar çizilebilir. Entelektüel kadın, ancak bu kadar ironik biçimde sunulabilir. Seksin de alaycı biçimde teşhirinden ötürü bu filmi sevdiğimi söyleyebilirim.

Danny öldü. Arkadaşlarından çok üzüldüm. Yakıldı, külleri savruldu. Bu törende, denize bakan bir tepede Walter'in yaptığı konuşma, kara mizahın şaheseriydi. Arkadaşının Vietnam savaşındaki kahramanlıklarından söz etti, oysa sörfçü savaşa katılmamıştı. Ama en sevdiği arkadaşıyla, o çok önem verdiği bu savaşta, hayali de olsa birlikte olmayı diliyordu.

Zeka açıcı bir film, mutlaka gidin.