Gülbeyaz rengi kemençe

Karadeniz müziği kıpır kıpır, ama bir o kadar da hüzünlüdür. Gülbeyaz dizisinin dillerden düşmeyen şarkısı ‘‘Hey Gidi Karadeniz’’ bunun en iyi örneklerinden biri. Bu şarkı aslında bir destan ve bestesi Kazım Karakoyuncu'ya, yorumu ise Gökhan Birben'e ait. Bu parça sayesinde çok merak edilen bir figür haline gelen Birben'in albümü, sonunda piyasaya çıktı. Gökhan Birben'in albümünde Karadeniz türkülerinin yanında Hemşin yöresine ait türküler de bulunuyor. Tabii bu şarkıların bu kadar içten yorumlanmasında, Gökhan Birben'in de Karadenizli olmasının büyük payı var.

Gökhan Birben (36), Rize'nin Subaşı Köyü'nden. İlkokul, ortaokul ve liseyi Rize'de okudu. Mezun olduktan sonra, 17 senelik İstanbul macerası başladı. İlk yıllarında komşusunun ısrarlarına dayanamayıp Kadıköy Kuşdili Musiki Cemiyeti'nde, Türk sanat müziği eğitimi almaya başladı ama bu tarzı benimsemeyerek eğitimini yarım bıraktı. O dönemde müzik haricindeki en büyük merakı olan futbolla ilgilenmeye başladı ve iki sene Fenerbahçe Genç Takımı'nda futbol oynadı. Sonra tekrar memleketi Rize'ye döndü. Memleketinde, radyoda DJ'lik yapmaktayken söylediği türküler çok beğenilince kaset yapma fikri ortaya çıktı: ‘‘Canlı yayında şarkılar söylerdim. O günlerde herkes kaset yapmamı isterdi. Fakat Karadeniz müziği yapmak hiç aklıma gelmemişti. Tam o sıralarda Volkan Konak piyasaya çıktı. O zaman kafamda bir şeyler şekillendi. Ne de olsa kaset, sadece sesle yapılmıyor. Karadeniz'de herkes iyi şarkı söyler.’’

ÇAY EKSPERLİĞİ YAPIYOR

Birben'in albümündeki parçalar Hemşin yöresi ağırlıklı. Bir tane de Laz türküsü var. Parçaların çoğu anonim; Birben'in ninesinden ve annesinden dinlediği, onlarla birlikte söylediği türküler... Anonim parçaları derleyen ise, Karadeniz müziğini en iyi tanıyan isimlerden Kazım Karakoyuncu. Ayrıca albümde, bestesi Birben'e ait iki Hemşin türküsü de bulunuyor.

‘‘Gülbeyaz’’, Laz türküleri ve Hemşin yöresi türküleri şeklinde ikiye ayrılıyor. Birben'e göre iki yöre arasındaki fark sadece şiveden kaynaklanıyor; melodiler neredeyse birbirinin aynı: ‘‘Lazlar var... Kaçkar eteklerinde yaşayanlar ise Hemşinliler. İki tarafın şivesi farklıdır. Laz ve Hemşin melodileri iç içe geçmiştir. Hemşin ezgileri ekseri tulumla söylenir. Lazlardaysa daha çok kemençe ve tulum kullanılır. Benzer tınılar olduğu için ikisini birleştirdim.’’ Gökhan Birben albümün tümünü Karadeniz şivesiyle yorumlamış, ancak normal hayatında bu şekilde konuşmuyor: ‘‘Uzun seneler İstanbul'da kaldığım için Karadenizliler gibi konuşamıyorum. Yine de bu türküleri duyduğum zaman bu şekilde söylemekten kendimi alamıyorum. Zaten Lazca'yı çok iyi bilmiyorum. Sadece Laz kültürüne yakın insanlardan biriyim. Rize'de çay toplama zamanında çay eksperliği yapıyorum. Hem Lazların hem Hemşinlilerin çalıştığı yerdir orası.’’

SAHTE ‘GÜLBEYAZ’A DİKKAT

Son günlerde piyasada, kapağında ‘Gülbeyaz’ yazan bir albüm dolaşıyor. Aman dikkat; kartoneti iyice okumadan, Gülbeyaz dizisinin şarkılarından oluşan bir albüm zannedip almayın. Zira sahte ‘‘Gülbeyaz’’ın içinde, dizide çalan parçalarla ilgisi olmayan Karadeniz türküleri var. Parçaları seslendiren ise ‘‘Gülbeyaz’’ takma ismini taşıyan, kimliği meçhul bir yorumcu. Albümün kapağında, müzikseverleri tavlamaktan ziyade ‘‘avlamayı’’ amaçlayan bir fotoğraf yer alıyor. ‘‘Oltaya taş bağlanmış’’: Şevval Sam'ı andıran bir kadının gözleri ve Nejat İşler'i andıran bir siluet...