Gül onayladı, CHP mahkemeye gidiyor

Cumhurbaşkanlığı Basın Merkezinden yapılan açıklamaya göre, Cumhurbaşkanı  Gül, 5982 sayılı Kanunu, Anayasanın 175. maddesinin dördüncü fıkrası uyarınca  halkoyuna sunulmak üzere yayımlanması için Başbakanlığa gönderdi.

Anayasa değişiklik teklifinin maddeleri, TBMM Genel Kurulu'nda 330 ile 367 oy aralığında kabul edildiği için Resmi Gazete'de yayımlandıktan sonra  halkoyuna sunulacak.

CHP'DEN İLK TEPKİ

CHP sözücüsü Mustafa Özyürek CHP MYK toplantısının ardından anayasa paketinin iptali ve yürütmesinin durdurulması için yarın Anayasa Mahkemesi'ne gideceklerini söyledi. Özyürek şöyle konuştu:
"Yarından itibaren CHP olarak, Anayasa Mahkemesi’ne paketin yürürlüğün durdurulması talebinde bulunacağız. Sonunda nasıl bir karar verecektir Anayasa Mahkemesi? Biz böylece bir hukuk mücadelesine başlıyoruz. Eğer konu referanduma gidecekse, referandumda da bütün halkımıza bunun yargı bağımsızlığını ortadan kaldırmak için, hukuk devletini ortadan kaldırmak için yapılan bir anayasa değişikliği olduğunu halkımıza anlatacağız."

YSK OLAĞANÜSTÜ TOPLANDI

Cumhurbaşkanı Abdullah Gül'ün, Anayasa  değişiklik paketine ilişkin kanunu halkoyuna sunulmak üzere yayınlanması için  Başbakanlığa gönderdiğine ilişkin yazı Yüksek Seçim Kurulu'na ulaştı.

Olağan toplantı yapmak üzere bir araya gelen Kurul'un, paketin halk oyuna  sunulması konusunu da ele alabileceği belirtildi.

PAKETTE NELER VAR

Anayasa'nın, anayasa değişikliğinin halkoyuna sunulmasını düzenleyen 175.  maddesi, “Meclisçe üye tam sayısının beşte üçü (330) ile veya üçte ikisinden  (367) az oyla kabul edilen Anayasa değişikliği hakkındaki Kanun, Cumhurbaşkanı tarafından Meclis'e iade edilmediği takdirde halkoyuna sunulmak üzere Resmi  Gazetede yayımlanır” hükmünü içeriyor.

Cumhurbaşkanı Abdullah Gül'ün onayladığı  kanun, Anayasa'da çeşitli düzenlemeler öngörüyor.
Cumhurbaşkanı Gül'ün halkoyuna sunulmak üzere yayımlanması için  Başbakanlığa gönderdiği, “Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının Bazı Maddelerinde  Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun” şu düzenlemeleri içeriyor:
Kadın-erkek eşitliği konusunda alınacak tedbirler, Anayasanın eşitlik  ilkesine aykırı olarak yorumlanamayacak. Çocuklar, yaşlılar ve özürlüler ile harp  ve vazife şehitlerinin dul ve yetimleri ile malul ve gaziler için alınacak  tedbirler eşitlik ilkesine aykırı sayılmayacak.

Herkes kendisi ile ilgili kişisel verilerin korunmasını isteme hakkına  sahip olacak. Bu hak, kişinin kendisiyle ilgili kişisel veriler hakkında  bilgilendirme, bu verilere erişme, bunların düzeltilmesini veya silinmesini talep  etme ve amaçları doğrultusunda kullanılıp kullanılmadığını öğrenmeyi de  kapsayacak. Kişisel veriler ancak kanunda öngörülen hallerde veya kişinin açık  rızası ile işlenebilecek.

Yurt dışına çıkma hürriyeti, ancak suç soruşturması veya kovuşturması  nedeniyle ve hakim kararıyla sınırlandırabilecek.

Her çocuk, korunma ve bakımdan yararlanma, yüksek yararına açıkça aykırı  olmadıkça ana ve babası ile kişisel ve doğrudan ilişki kurma ve sürdürme hakkına  sahip olacak. Devlet, her türlü istismara karşı çocukları koruyucu tedbirleri  alacak.

Aynı iş kolunda birden fazla sendikaya üye olunabilecek.

Memurlara ve diğer kamu görevlilerine toplu sözleşme yapma hakkı  tanınacak. Toplu sözleşme yapılması sırasında uyuşmazlık çıkması halinde,  taraflar Kamu Görevlileri Kuruluna başvurabilecek. Kurul kararları, kesin ve  toplu sözleşme hükmünde olacak. Toplu sözleşme emeklilere de yansıtılacak.
Greve katılan işçilerin ve sendikanın kasıtlı veya kusurlu hareketleri  sonucu grev uygulanan iş yerinde neden oldukları maddi zarardan sendika sorumlu  tutulamayacak. Siyasi amaçlı grev ve lokavt, dayanışma grevi ve lokavtı, genel  grev ve lokavt, iş yeri işgali, iş yavaşlatma, verim düşürme ve diğer direnişlere  ilişkin yasaklar kaldırılacak.

“Kamu Denetçiliği Kurumu” (ombudsmanlık) oluşturulacak. Kurum, TBMM  Başkanlığına bağlı olarak kurulacak ve idarenin işleyişi ile ilgili şikayetleri  inceleyecek. Kamu başdenetçisi TBMM tarafından gizli oyla ve 4 yıl için  seçilecek.
Milletvekilliğinin düşürülmesi uygulaması kaldırılacak.
TBMM Başkanlık Divanı 2. dönem sonuna kadar görev yapacak.

YÜKSEK ASKERİ ŞURA KARARLARI

Yüksek Askeri Şuranın (YAŞ) terfi işlemleri ile kadrosuzluk nedeniyle  emekliye ayırma hariç, her türlü ilişik kesme kararlarına karşı yargı yolu  açılacak.
İdari yargı, idari eylem ve işlemlerin hukuka uygunluğunun denetimi ile  sınırlı olacak, “yerindelik denetimi” yapılamayacak.

TOPLU SÖZLEŞME HAKKI

Memurlara verilen uyarma ve kınama cezaları yargı denetimine açılacak.
Adalet hizmetleri ile savcıların idari görevleri yönünden Adalet  Bakanlığınca denetimi, adalet müfettişleri ile hakim ve savcı mesleğinden olan iç  denetçiler; araştırma, inceleme ve soruşturma işlemleri ise adalet  müfettişlerince yapılacak.

ASKERİ YARGI

Askeri yargının görev alanı yeniden belirlenecek. Askeri yargı, askeri  mahkemeler ve disiplin mahkemeleri tarafından yürütülecek. Askeri mahkemeler,  asker kişiler tarafından işlenen askeri suçlar ile bunların asker kişiler  aleyhine veya askerlik hizmet ve görevleriyle ilgili olarak işledikleri suçlara  ait davalara bakmakla görevli olacak.
Devletin güvenliğine, anayasal düzene ve düzenin işleyişine karşı suçlara  ait davalar, her durumda adliye mahkemelerinde görülecek.
Siviller, savaş hali dışında askeri mahkemelerde yargılanamayacak.

ANAYASA MAHKEMESİNİN YAPISI

Anayasa Mahkemesi yeniden yapılandırılacak. Halen 11 asıl 4 yedek üyeli  Anayasa Mahkemesi, 17 asıl üyeden oluşacak. TBMM, 2 üyeyi, Sayıştay Genel  Kurulunun gösterdiği 3'er aday arasından, 1 üyeyi ise baro başkanlarının  avukatlar arasından göstereceği 3 aday arasından gizli oyla seçecek.

Cumhurbaşkanı, 3 üyeyi Yargıtay, 2 üyeyi Danıştay, 1 üyeyi Askeri  Yargıtay, 1 üyeyi Askeri Yüksek İdare Mahkemesince gösterilecek 3'er aday  içinden; en az ikisi hukukçu olmak üzere 3 üyeyi ise YÖK'ün kendi üyesi olmayan  yüksek öğretim kurumları öğretim üyeleri arasından göstereceği 3'er aday içinden  seçecek. Cumhurbaşkanı, 4 üyeyi de üst kademe yöneticileri, serbest avukatlar, 1.  sınıf hakim ve savcılar ile en az 5 yıl raportörlük yapmış Anayasa Mahkemesi  raportörleri arasından belirleyecek.

Anayasa Mahkemesi iki bölüm ve Genel Kurul halinde çalışacak. Bölümler,  başkanvekilinin başkanlığında 4 üyenin katılımı ile toplanacak. Genel Kurul ise  mahkeme başkanının veya başkanın belirleyeceği başkanvekilinin başkanlığında en  az 12 üye ile toplanacak. Bölümler ve genel kurul, kararlarını salt çoğunluk ile  alacak.

Siyasi partilere ilişkin dava ve başvurulara, iptal ve itiraz davaları  ile Yüce Divan sıfatıyla yürütülecek yargılamalara, Genel Kurul bakacak.

Anayasa Mahkemesi, Anayasa değişikliğinde iptale, siyasi partilerin  kapatılmasına ya da devlet yardımından yoksun bırakılmasına karar verilebilmesi  için toplantıya katılan üyelerin üçte iki oy çokluğuyla karar alacak.

Şekil bozukluğuna dayalı iptal davaları, Anayasa Mahkemesince öncelikle  incelenip karara bağlanacak.

Anayasa Mahkemesi, Yüce Divan sıfatıyla baktığı davalar dışında kalan  işleri, dosya üzerinden inceleyecek. Ancak, bireysel başvurularda duruşma  yapılmasına karar verilebilecek. Mahkeme, gerekli gördüğü hallerde sözlü  açıklamalarını dinlemek üzere ilgilileri ve konu üzerinde bilgisi olanları  çağırabilecek, siyasi partilerin kapatılmasına ilişkin davalarda, Yargıtay  Cumhuriyet Başsavcısından sonra kapatılması istenen siyasi partinin genel  başkanlığının veya tayin edeceği bir vekilin savunmasını dinleyecek.

Anayasa Mahkemesi üyeleri arasından gizli oyla ve üye tamsayısının salt  çoğunluğu ile 4 yıl için bir başkan ve iki başkanvekili seçilecek. Görev süresi  bitenler yeniden seçilebilecek.

Anayasa Mahkemesi üyeleri 12 yıl için seçilecek. Bir kişi 2 defa üyeliğe  seçilemeyecek. 12 yıldan önce yaş sınırını dolduran üye emekliye ayrılacak.
Anayasa Mahkemesinin mevcut yedek üyeleri “asıl üye” sıfatını  kazanacak.

YÜCE DİVAN

Anayasa Mahkemesine kişisel başvuru yapılabilecek.
Meclis Başkanı, Genelkurmay Başkanı, kuvvet komutanları ile Jandarma  Genel Komutanı da görevleriyle ilgili suçlardan dolayı Yüce Divanda yargılanacak.  Yüce Divan kararlarına karşı yeniden inceleme başvurusu yapılabilecek. Genel  Kurulun yeniden inceleme sonucu verdiği kararlar kesin olacak.

Askeri Yargıtay ve Askeri Yüksek İdare Mahkemesi üyeleri için “hakimlik  teminatı” geçerli olacak.

HSYK'NIN YAPISI

Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu (HSYK) yeniden yapılandırılacak.  HSYK'nın halen 7 olan üye sayısı 22'e, 5 olan yedek üye sayısı ise 12'a  çıkarılacak. HSYK, 3 daire halinde çalışacak.

HSYK'nın Başkanı, Adalet Bakanı olmaya devam edecek. Adalet Bakanlığı  Müsteşarının Kurulda yer alması uygulaması da sürecek.

Kurulun, 4 asıl üyesi, yüksek öğretim kurumlarının hukuk, iktisat ve  siyasal bilimler dallarında görev yapan öğretim üyeleri, üst kademe yöneticileri  ile avukatlar arasından Cumhurbaşkanınca; 3 asıl ve 3 yedek üyesi, Yargıtay  üyeleri arasından Yargıtay Genel Kurulunca; 2 asıl ve 2 yedek üyesi, Danıştay  üyeleri arasından Danıştay Genel Kurulunca; 1 asıl ve 1 yedek üyesi, Türkiye  Adalet Akademisi Genel Kurulunca kendi üyeleri arasından; 7 asıl ve 4 yedek  üyesi, birinci sınıf olup, birinci sınıfa ayrılmayı gerektiren nitelikleri  yitirmemiş adli yargı hakim ve savcıları arasından adli yargı hakim ve  savcılarınca; 3 asıl ve 2 yedek üyesi idari yargı hakim ve savcıları arasından  idari yargı hakim ve savcılarınca dört yıl için seçilecek. Süresi biten üyeler  yeniden seçilebilecek.
Kurul üyeliği seçimi, üyelerin görev süresinin dolmasından önceki 60 gün  içinde yapılacak.

Kurulun “meslekten çıkarma” cezasına ilişkin kararlarına itiraz yolu  getirilecek. Kurulun diğer kararlarına karşı yargı mercilerine başvurulamayacak.
HSYK'nın mevcut asıl ve yedek üyelerinin görevleri, seçildikleri sürenin  sonuna kadar devam edecek.

GEÇİCİ 15. MADDE

“Ekonomik ve Sosyal Konsey” Anayasa kapsamına alınacak.
12 Eylül dönemindeki Milli Güvenlik Konseyi üyeleri ile bu dönemde  kurulan hükümetler ve Danışma Meclisi'nde görev alanların yargılanmasını önleyen  geçici 15. maddesi yürürlükten kaldırıldı.
Anayasa değişikliği halkoyuna sunulurken tümüyle oylanacak.