Gözümüz bir yerden ısırıyor
Güncelleme Tarihi:
Oluşturulma Tarihi: Aralık 20, 2006 00:00
Kopyacılık konusunda bugün Çin, dünyanın en ’ileri’ ülkesi. Marka güvenliği mi, telif hakları mı? Hadi canım, o kadar da dar görüşlü olmayın! Bu yılki Pekin Otomobil Fuarı bir taraftan dünyayı tehdit eden Çinli markaların gövde gösterisine sahne olurken, diğer taraftan da Çin’in otomotiv sektöründe devam eden taklitçiliğini gözler önüne serdi.
Geçtiğimiz hafta Auto Show dergisinde Pekin fuarına ilişkin yayınlanan haber, Çinli markaların dünyanın en önemli modellerini nasıl birebir kopyaladığını ortaya çıkardı. İşte dünyaya açılmaya çalışan Çinli markalar ve özgün (taklit) modelleri.
Pekin’de düzenlenen fuarda insan selinin içine karışıyor ve çevremizde birçok tanıdık görüyoruz. "Merhaba, tanışıyoruz, değil mi?" Bu soruyu bir BMW X5’e aynadaki yansıması gibi benzeyen ShuangHuan markasının Sceo isimli modeline yöneltiyoruz tabi. Bavyeralı SUV’un Çin kopyasının 2.4 litre 122 beygirlik Mitsubishi motorlu ve deri döşemeli versiyonunun Çin’deki satış fiyatı 140 bin Yuan, yani yaklaşık 13 bin 250 Euro. Basın açıklamasında yer alan bir cümleyse gerçekten ilginç: "Teknoloji ve uluslararası tasarım için milyonlar yatırdık."
![/images/100/0x0/55ea9b98f018fbb8f88b13a8]()
GREAT WALL’DAN 3 TAKLİT
Ancak yüzsüzlükler bu kadarla sınırlı değil, hatta daha da abartılıları var. Örneğin Great Wall (Çin Seddi) adlı otomobil üreticisi, fuarda 3 adet taklit ürününü birden sergiledi. Bunlardan bir minivan olan Coolbear, Scion xB ile neredeyse aynı, ikinci model Toyota Yaris’in bir kopyası, üçüncü modelse arkasını Nissan Note’den, ön tasarımını ise Skoda Roomster’den almış.
Taklit, hatta hırsızlığın doruğundaki markalardan biri de BYD oldu. Aslında ’hayallerini inşa et’ anlamına gelen ’Build Your Dreams’ kelimelerinden türetilen bu kısaltmayı, ’her şey mümkündür’ şeklinde uyarlamak da mümkün. Çünkü merkezi Shenzen’de bulunan firma, bu düsturu aynen uyguluyor ve ürünlerinin tepeden tırnağa tüm tasarımını rahatlıkla BMW’den çalıyor. Gerçekten de amblemden marka ve model adlarında kullanılan karakterlere kadar her şey çalıntı. Ancak firmanın son fuar yıldızında bu kez Mercedes’ten ’esinlenilmiş’. F8 adı verilen Coupe-Cabrio’nun burun kısmı, değiştirmeye en küçük bir çaba bile gösterilmeden aynen CLK’dan alınmış. İki parçalı açılır metal tavana sahip otomobilin burnunun hemen arkasında, SL’nin hava girişleri yer alıyor. Bu klon otomobil 2007 yılı içinde Çin’de 20 bin Euro civarında bir fiyatla piyasaya çıkacak, 2008 yılı içinde de Avrupa’ya ihracatı başlayacak. Şu sıralar açılmış bir dava Mercedes’i biraz olsun sevindiriyor. Ancak mahkeme kararı açıklanana kadar yapılacak hiçbir itirazın anlamı yok.
HER 4 OTODAN 3’Ü SORUNLU
BYD’nin basın bültenindeki bir cümle, firmanın bundan pek etkilenmediğini gösteriyor: "Bizimle temasta kalın. Sizlere dolar getiriyoruz." Dolarları bilemeyiz ama bolca can sıkıntısı getirecekleri kesin. Çünkü Çin otomotiv endüstrisiyle ilgili olarak yapılan bir ankete göre piyasaya sunulan her dört Çinli otomobilden üçü problemli. Bunun nedeniyse ülke içinde yaşanan abartılı rekabet nedeniyle fiyatların sürekli aşağı çekilmesinin gerekmesi, hem de kaliteden ödün vermek pahasına.
BMW’nin Çin’deki ortağı Brilliance ise hırsızlıkta biraz daha insaflı davranan bir marka. BMW 3 Serisi’ne benzeyen 4.63 metrelik bu şık görünümlü modelin dışında Brilliance’nin E Serisi taklidi ve yepyeni bir model olan ve adı ’rastlantı eseri’ M3 olarak konulan sportif Coupe modeli 2007 sonuna kadar Avrupa pazarlarında boy göstermeye başlayacak. Bu tür kopyalar gerçek birer tehdit çünkü uygun fiyatlarıyla insanları etkilemeyi başarıyorlar.
Göz yumuyorlar
Kimsenin Çin’deki bu taklitçiliğe dur dediği yok. Aslında ’tabi ki olmaz’, çünkü Uzakdoğu’nun bu dev ülkesinde altına hücum çağının çılgın atmosferi hakim. Kimse oldukça kárlı olan bu pazarı tehlikeye atmak istemiyor. Volkswagen Başkanı Wolfgang Bernhard’ın tahminlerine göre orta vadede Çin’deki otomobil parkı 200 milyon adede ulaşacak. Böyle bir durumda verimli bir madeni ele geçirmek için yapılacak her şeyin mubah kabul edilmesi kaçınılmaz. Kim bilir, belki de fuardaki konuşmasında Bernhard’ın kopyacılığa değinmek yerine Çin pazarını övmesinin nedeni de budur: "Çin’in gelişimi dünyadaki ülkelerin hepsinden daha hızlı."
Hukuksal olarak bunu yapabilirler mi
Alman Yüksek Mahkemesi’nin Aralık 2005’te yayımlanan Porsche Boxster ile ilgili kararı, ilk kez bir otomobilin formunun ’3 boyutlu marka’ olarak tescil edilebileceğini söylüyordu. Bunun uygulamadaki anlamıysa, 3 boyutlu marka sahibi üreticinin bundan böyle taklit otomobillere gümrükte el konulmasını sağlayabileceği, ithalatçı firma faaliyetlerini durdurabileceği veya tazminat davası açabileceğiydi. Araç tasarımında özgürlüğü koruyabilmek içinse mahkemeler ve devlet kurumları, geçmişte otomobillerin tasarımlarını marka koruması altına almakta isteksiz kararlar veriyordu. Jena Üniversitesi hukuk profesörlerinden Volker Janich’e göre otomobillerin ana konseptleri aynen kopyalanabilir. Tasarımlardaysa bu mümkün olmuyor, ancak bunun için tasarımın, ilk anda o marka ile bağdaştırılabilmesi gerekiyor. Örneğin VW Kaplumbağa, Smart veya Porsche Boxster. Dünya Ticaret Örgütü’ne üye olduktan sonra Çin’de de artık AB’dekilerle neredeyse benzer ticaret kanunları geçerli. Ayrıca artık Çin’de de örneğin yedek parçalar da fikir hakkı olarak tescil ettirilebiliyor. Aksi durumda taklitçi markaların milyonları işsiz bırakması kaçınılmazdı.
Pekin’de düzenlenen fuarda insan selinin içine karışıyor ve çevremizde birçok tanıdık görüyoruz. "Merhaba, tanışıyoruz, değil mi?" Bu soruyu bir BMW X5’e aynadaki yansıması gibi benzeyen ShuangHuan markasının Sceo isimli modeline yöneltiyoruz tabi. Bavyeralı SUV’un Çin kopyasının 2.4 litre 122 beygirlik Mitsubishi motorlu ve deri döşemeli versiyonunun Çin’deki satış fiyatı 140 bin Yuan, yani yaklaşık 13 bin 250 Euro. Basın açıklamasında yer alan bir cümleyse gerçekten ilginç: "Teknoloji ve uluslararası tasarım için milyonlar yatırdık."
GREAT WALL’DAN 3 TAKLİT
Ancak yüzsüzlükler bu kadarla sınırlı değil, hatta daha da abartılıları var. Örneğin Great Wall (Çin Seddi) adlı otomobil üreticisi, fuarda 3 adet taklit ürününü birden sergiledi. Bunlardan bir minivan olan Coolbear, Scion xB ile neredeyse aynı, ikinci model Toyota Yaris’in bir kopyası, üçüncü modelse arkasını Nissan Note’den, ön tasarımını ise Skoda Roomster’den almış.
Taklit, hatta hırsızlığın doruğundaki markalardan biri de BYD oldu. Aslında ’hayallerini inşa et’ anlamına gelen ’Build Your Dreams’ kelimelerinden türetilen bu kısaltmayı, ’her şey mümkündür’ şeklinde uyarlamak da mümkün. Çünkü merkezi Shenzen’de bulunan firma, bu düsturu aynen uyguluyor ve ürünlerinin tepeden tırnağa tüm tasarımını rahatlıkla BMW’den çalıyor. Gerçekten de amblemden marka ve model adlarında kullanılan karakterlere kadar her şey çalıntı. Ancak firmanın son fuar yıldızında bu kez Mercedes’ten ’esinlenilmiş’. F8 adı verilen Coupe-Cabrio’nun burun kısmı, değiştirmeye en küçük bir çaba bile gösterilmeden aynen CLK’dan alınmış. İki parçalı açılır metal tavana sahip otomobilin burnunun hemen arkasında, SL’nin hava girişleri yer alıyor. Bu klon otomobil 2007 yılı içinde Çin’de 20 bin Euro civarında bir fiyatla piyasaya çıkacak, 2008 yılı içinde de Avrupa’ya ihracatı başlayacak. Şu sıralar açılmış bir dava Mercedes’i biraz olsun sevindiriyor. Ancak mahkeme kararı açıklanana kadar yapılacak hiçbir itirazın anlamı yok.
HER 4 OTODAN 3’Ü SORUNLU
BYD’nin basın bültenindeki bir cümle, firmanın bundan pek etkilenmediğini gösteriyor: "Bizimle temasta kalın. Sizlere dolar getiriyoruz." Dolarları bilemeyiz ama bolca can sıkıntısı getirecekleri kesin. Çünkü Çin otomotiv endüstrisiyle ilgili olarak yapılan bir ankete göre piyasaya sunulan her dört Çinli otomobilden üçü problemli. Bunun nedeniyse ülke içinde yaşanan abartılı rekabet nedeniyle fiyatların sürekli aşağı çekilmesinin gerekmesi, hem de kaliteden ödün vermek pahasına.
BMW’nin Çin’deki ortağı Brilliance ise hırsızlıkta biraz daha insaflı davranan bir marka. BMW 3 Serisi’ne benzeyen 4.63 metrelik bu şık görünümlü modelin dışında Brilliance’nin E Serisi taklidi ve yepyeni bir model olan ve adı ’rastlantı eseri’ M3 olarak konulan sportif Coupe modeli 2007 sonuna kadar Avrupa pazarlarında boy göstermeye başlayacak. Bu tür kopyalar gerçek birer tehdit çünkü uygun fiyatlarıyla insanları etkilemeyi başarıyorlar.
Göz yumuyorlar
Kimsenin Çin’deki bu taklitçiliğe dur dediği yok. Aslında ’tabi ki olmaz’, çünkü Uzakdoğu’nun bu dev ülkesinde altına hücum çağının çılgın atmosferi hakim. Kimse oldukça kárlı olan bu pazarı tehlikeye atmak istemiyor. Volkswagen Başkanı Wolfgang Bernhard’ın tahminlerine göre orta vadede Çin’deki otomobil parkı 200 milyon adede ulaşacak. Böyle bir durumda verimli bir madeni ele geçirmek için yapılacak her şeyin mubah kabul edilmesi kaçınılmaz. Kim bilir, belki de fuardaki konuşmasında Bernhard’ın kopyacılığa değinmek yerine Çin pazarını övmesinin nedeni de budur: "Çin’in gelişimi dünyadaki ülkelerin hepsinden daha hızlı."
Hukuksal olarak bunu yapabilirler mi
Alman Yüksek Mahkemesi’nin Aralık 2005’te yayımlanan Porsche Boxster ile ilgili kararı, ilk kez bir otomobilin formunun ’3 boyutlu marka’ olarak tescil edilebileceğini söylüyordu. Bunun uygulamadaki anlamıysa, 3 boyutlu marka sahibi üreticinin bundan böyle taklit otomobillere gümrükte el konulmasını sağlayabileceği, ithalatçı firma faaliyetlerini durdurabileceği veya tazminat davası açabileceğiydi. Araç tasarımında özgürlüğü koruyabilmek içinse mahkemeler ve devlet kurumları, geçmişte otomobillerin tasarımlarını marka koruması altına almakta isteksiz kararlar veriyordu. Jena Üniversitesi hukuk profesörlerinden Volker Janich’e göre otomobillerin ana konseptleri aynen kopyalanabilir. Tasarımlardaysa bu mümkün olmuyor, ancak bunun için tasarımın, ilk anda o marka ile bağdaştırılabilmesi gerekiyor. Örneğin VW Kaplumbağa, Smart veya Porsche Boxster. Dünya Ticaret Örgütü’ne üye olduktan sonra Çin’de de artık AB’dekilerle neredeyse benzer ticaret kanunları geçerli. Ayrıca artık Çin’de de örneğin yedek parçalar da fikir hakkı olarak tescil ettirilebiliyor. Aksi durumda taklitçi markaların milyonları işsiz bırakması kaçınılmazdı.