Gözbebeği sekiz tarihi kütüphane

Kültür ve Turizm Bakanlığı, ‘Tarihin Tanıkları Kütüphaneler’ konulu bir yazı ile sekiz tarihi kütüphaneyi seçerek okurlarına sundu. Anadolu’nun medeniyetlerin beşiği olduğu belirtilen yazıda, “İnsanlığın bilgiyi üretme ve yayma süreçlerinin tanığı olan Anadolu’da, bilginin saklandığı ve aktarıldığı kurumlar arasında kütüphaneler önemli bir yer tutmaktadır. Toplumun hafızası olan kütüphanelerimiz arasından seçtiğimiz sekiz tarihi kütüphaneyi birlikte keşfedelim” denildi. Bakanlığın seçtiği kütüphaneler, fotoğraflarıyla şöyle aktarıldı:

LALE DEVRİ’NDE TOPLADI

Sultan III. Ahmed Kütüphanesi (Enderun Kütüphanesi): Topkapı Sarayı Müzesi üçüncü avlusunda, Arz Odası’nın arkasında yer alır. Cami ve kasırlarda kitap dolapları yerine müstakil kütüphane binası kurmanın tercih edildiği Lale Devri’nde Sultan III. Ahmed, Saray-ı Cedid-i Amire (Topkapı Sarayı) denilen Yenisaray’daki dağınık kitapları bir yerde toplamayı uygun bulmuş, bunun üzerine II. Selim’in bakımsız bir halde olan köşkünü yıktırıp yerine kendi adıyla anılan veya Enderun Kütüphanesi denilen yeni bir kütüphane binası yaptırmıştır. 23 Kasım 1719’da açılmıştır.

1. MAHMUD HAZIR BULUNDU

Ayasofya Kütüphanesi: “Ayasofya Camisi içinde Sultan I. Mahmud tarafından kurulmuştur. Kütüphanenin vakfiyesi Ocak 1740’ta hazırlanmış, açılış merasimi ise 21 Nisan 1740 tarihinde yapılmıştır. I. Mahmud’un da hazır bulunduğu bu merasimde kütüphane muhaddis ve müfessirleri tarafından birer açılış dersi verilmiştir.”

1015 CİLT KİTAP BAĞIŞLADI

Hüsrev Paşa Kütüphanesi: “II. Mahmud ve Abdülmecid dönemlerinin önde gelen devlet adamlarından olan Hüsrev Paşa’nın Eyüp Bostan İskelesi’nde inşa ettirdiği bina 1839 yılından itibaren kütüphane olarak kullanılmaktadır. Hüsrev Paşa kütüphaneye 1015 cilt kitap bağışlamıştır.”

KÜTÜPHANEYE ÖZEL PERSONEL

Köprülü Kütüphanesi: “Müstakil kütüphanelerin ilk örneklerinden biridir. Köprülü Mehmed Paşa, külliye tamamlanmadan vefat edince oğulları Fazıl Ahmed Paşa ve Fazıl Mustafa Paşa tarafından kütüphaneye son hali verilmiştir. Fâzıl Mustafa Paşa’nın 1678 tarihinde hazırlattığı vakfiyesinde kütüphaneye mahsus bir personel kadrosunun tahsis edildiği ve bu kadroya, devrine göre oldukça tatmin edici bir ücret ödendiği tespit edilmiştir.”

ALİ EMİRİ AÇTI

Millet Kütüphanesi: “1699-1700 yılında Şeyhülislâm Seyyid Feyzullah Efendi tarafından hadis okutulan yer olarak yaptırılmıştır. Osmanlı coğrafyasının çeşitli bölgelerinde vazifesi gereği dolaşmış ve her gittiği yerde kitap toplamış olan Ali Emiri Efendi tarafından 17 Nisan 1916 günü kullanılmaya başlanmıştır. Ali Emiri Efendi, içinde Osmanlı tarihleri, padişah divanları ve fermanlar bulunan, çoğu nadir ve tek nüsha olan 16 bin cilt kitabını kütüphaneye bağışlamıştır.”

KONAĞINDAKİ KÜTÜPHANEYLE BAŞLADI

Ragıb Paşa Kütüphanesi: “Sadrazam Râgıb Mehmed Paşa, devlet adamlığı yanında şairliği ve farklı konularda yazdığı eserleriyle tanınmaktadır. Konağında zengin bir kütüphanesi ve kitaplarının bakımıyla görevli bir yardımcısı bulunan Râgıb Paşa’nın, ölümünden bir yıl önce yaptırmaya başladığı kütüphane 1763’te hizmete açılmıştır.”

25 BİN KURUŞ HARCADI

Raşid Efendi Kütüphanesi: “I. Abdulhamid ve III. Selim döneminin tanınmış devlet adamlarından Mehmet Raşid Efendi’nin, Cami-i Kebir’in avlusuna yaptırdığı kütüphane binası 1796 yılında tamamlanmıştır. Mehmed Râşid Efendi, 25 bin kuruş sarf ettiği kütüphaneye 925 cilt elyazması ve 18 cilt İbrahim Müteferrika basması olmak üzere 943 cilt kıymetli kitap vakfetmiştir.”

YERİNİ İHTİYACA GÖRE BELİRLEDİ

Yusuf Ağa Kütüphanesi: “Konya’da 1795 yılında Yusuf Ağa tarafından kurulmuştur. Giritli fakir bir aileden gelen ve III. Selim’in annesi Mihrişah Sultan’a kethüdalık (kahya) yapan Yusuf Ağa, bir kütüphane inşa etmek istediğinde bunun için en çok ihtiyaç duyulan bölgeyi araştırmış ve Konya’da karar kılmıştır.”