Gökyüzünde facia: 229 ölü

İsviçre Havayolları Swissair'e ait MD-11 tipi yolcu uçağı, kokpite duman girmesi üzerine Kanada'nın Halifax Havaalanı'na zorunlu iniş yapmaya karar verdikten kısa bir süre sonra okyanus sularına çakıldı. Toplam 229 yolcu ve mürettebattan kurtulan olmadı. New York-Cenevre seferini yapan uçağın bir terör eylemine hedef olduğu yolunda hiçbir gösterge yok.

New York-Cenevre seferini yapmakta olan İsviçre Havayolları Swissair'e ait MD-11 tipi yolcu uçağının dün sabaha karşı TSİ 02.53'te, Kanada açıklarında Atlantik Okyanusu'na düşmesi sonucu, 14'ü mürettebat 229 kişi can verdi. Okyanusun zifiri karanlık suları fişeklerle aydınlatılarak havadan ve denizden yapılan arama çalışmalarında, uçaktan sağ kurtulan kimseye rastlanmadı. Swissair, uçakta bulunan 229 kişi arasından kurtulan olmadığını açıkladı.

Kanada'ya ait helikopterlerle C-130 Hercules uçaklarından oluşan geniş bir filonun gelişmiş cihazlarla gerçekleştirdiği arama çalışmalarına bölgedeki Amerikan gemileri de katıldı. Kazayla ilgili soruşturma Kanada tarafından gerçekleştiriliyor.

TERÖR EYLEMİ DEĞİL

Beyaz Saray'dan yapılan açıklamada, Kennedy Havaalanı'ndan kalkan uçağın bir terör eylemi sonucu düştüğünü gösteren hiçbir belirti bulunmadığı bildirildi. Swissair de 111 uçuş sayılı uçağa yönelik bir eylem belirtisi olmadığını açıkladı.

Amerikan Yönetimi'nin uçağın radardan kaybolması üzerine o sırada Moskova'da bulunan Başkan Bill Clinton'ı bilgilendirdiği ve gelişmelerin Beyaz Saray tarafından adım adım izlendiği belirtildi. Beyaz Saray sözcüsü, uçaktaki yolcuların terör kurbanı olduğuna dair hiçbir gösterge bulunmadığını açıkladı.

ZORUNLU İNİŞ YAPACAKTI

Kaptan pilotun New York'tan kalkıştan bir saat sonra Kanada'nın Halifax Havaalanı'ndan zorunlu iniş için izin istediği ve uçağın kısa bir süre sonra okyanus sularına gömüldüğü bildirildi. Swissair sözcüsünün açıklamasına göre, kaptan pilot cockpitte duman olduğunu belirterek zorunlu iniş yapacağını bildirdikten sonra uçak radardan kayboldu. Sözcü Beatrice Tschanz Cenevre'de düzenlediği basın toplantısında, uçakta ikisi bebek 215 yolcu ve 14 mürettebat olduğunu belirtti.

Yetkililer düşen uçağın 1991 yılının ağustos ayında hizmete konulduğunu ve her seferden önce olduğu gibi New York'tan yapılan kalkış öncesinde de tam bir kontrolden geçtiğini söylediler.

DELTA YOLCULARI VARDI

Bu arada uçaktaki bazı biletlerin, Swissair'le özel anlaşması bulunan Amerikan Delta Havayolları tarafından satıldığı bildirildi. Uçakta Delta'yla uçmakta olan 53 yolcu ve bir de aynı şirketin Amerikalı mürettebatının bulunduğu öğrenildi.

KRİZ MASASI

Sicili son derece temiz olan ve 1979 yılından beri hiç kaza yapmayan Swissair'in yaşadığı bu facia İsviçre'de büyük dehşet yarattı. İsviçre Devlet Başkanı Flavio Cotti kaza nedeniyle şok geçirdiğini açıklarken, Cenevre Cointrin Havaalanı'na akın eden kazazede yakınlarının yatıştırılması için özel bir ekip kuruldu. Kazada yakınlarını kaybedenlerle ilgilenmek üzere psikolog ve rahipler görevlendirildi. Hayır kurumları mensupları da yaslı ailelerin acısını paylaşmak üzere havaalanına akın ettiler.

Cenevre Cointrin Havaalanı ayrıca (41 22 717 8300) No'lu bir acil telefon hattı kurdu. Swissair Başkanı Hannes Goetz ise Zürih'te yaptığı açıklamada, ‘‘Bir havayolu şirketinin başına gelebilecek en büyük felaketi yaşıyoruz’’ dedi.

Sanki gök yarıldı

Kanada kıyılarında sakin bir kasaba olan Peggy's Cove'da yaşam, önceki gece kopan büyük bir gümbürtüyle ansızın değişti. Swissair'e ait MD-11 yolcu uçağının okyanusun soğuk sularına çakılışına tanık olanlar, sanki gökyüzünün yarıldığını ve uçağın gökgürültüsü andıran bir sesle düştüğünü anlattılar. Uçaktan geriye kalanlar ise üç kilometrelik bir şeride yayılan uçak enkazı ve yakıt artığından ibaretti.

Uçağın düşmesini takip eden bir-iki dakika içinde balıkçılar ve yöre sakinleri teknelerle okyanusa açılarak, arama çalışmalarına başladılar. Sağ kurtulanlar olup olmadığını araştıran balıkçılar, Halifax'taki Arama ve Kurtarma Merkezi'ne telsiz mesajı çekerek, kazayı haber verdiler.

Gelen çağrılar üzerine kaza yerine ilk ulaşanlar Sahil Koruma'ya ait helikopterler ve Donanma'ya bağlı yakıt ikmal gemisi HMCS Preserver oldu. Okyanusun 16 dereceye düşen sularında yapılan arama çalışmaları yüzeye yayılan yakıt tabakası arasında gerçekleştirilirken yolcuların cansız bedenleriyle bagajları bulundu, ancak sağ kurtulan tek bir kişiye bile rastlanamadı.

Aldoğan'ın eşi uçağa son anda binmedi

Gazeteci-yazar Yazgülü Aldoğan'ın eşi Fazıl Ilgaz, önceki gün sabaha karşı düşen Swissair uçağına son anda binmediği için ölümden kurtuldu. Newyork-Cenevre seferini yapmak üzere kalktıktan bir süre sonra Atlas Okyanusu'na düşen Swissair uçağına binmeyip, aynı havayolunun New York-Zürih seferini yapan uçağıyla İstanbul'a gelen Ilgaz, korkunç kazanın haberini, Atatürk Havalimanı'nda, İstanbul'a indiğini bildirmek üzere telefonla aradığı eşi Yazgülü Aldoğan'dan öğrendi. Bir Rus firmasında yöneticilik yapan ve anlaşma imzalamak üzere ABD'nin Cleveland Eyaleti'ne giden Ilgaz, farkında olmadan yaşadığı ilginç olayı şöyle anlattı:

‘‘Cleveland'daki işim bittikten sonra Newyork'a geldim. Dönüş biletim açıktı. Ben Swissair'in Newyork-Zürih-İstanbul seferiyle gelmek istiyordum. Ancak, havalimanına geldiğimde bu uçağın dolu olduğunu söylediler. Bir süre bekledim, yer açılmadı. Çaresiz 2 saat sonra kalkacak yine Swissair'in Newyork-Cenevre-İstanbul bağlantılı seferinle gelmek zorunda kalmıştım. Ancak tam bu uçaktan yer numarası alacağım sırada Zürih uçağında 1 kişilik yer açıldığını söylediler. Sevinerek kabul ettim ve bu uçağa bindim. Atatürk Havalimanı'nda eşimden korkunç kazayı duydum ve Allahı'ma şükrettim.’’

Uçakta Türk yoktu

New York'taki Göçmen Dairesi'nden bildirildiğine göre Kanada açıklarında düşen Swissair uçağında Türk yolcu bulunmuyordu. Uçuş öncesinde yolcuların doldurduğu formlardan anlaşıldığı kadarıyla, yolcular arasında 14 ayrı milliyet mensuplarının bulunduğunu belirten yetkililer, ‘‘Bu kişiler arasında Türk uyruklu kimse bulunmuyor’’ dediler.

Yasal engeller nedeniyle yolcuların tam listesini yayınlayamadığını açıklayan Swissair'den verilen bilgiye göre kazada ölenlerin 136'sı Amerikan, 30'u Fransız, 28'i de İsviçre vatandaşı. Kazada can veren diğer yolcuların uyrukları ise şöyle sıralanıyor: Altı İngiliz, üç Alman, üç İtalyan, iki Yunanlı, ayrıca birer Suudi Arabistan, Yugoslavya, Afganistan, İran, İspanya ve Rusya vatandaşı. Swissair, ancak bütün kazazede ailelerinin haberdar edilmesinden sonra isim listesinin açıklanabileceğini bildirdi.

Swissair kazaları

Dünyanın önde gelen havayolu şirketlerinden biri olan Swissair'in tarihinde iki kaza bulunuyor.

21 Şubat 1970

Tel Aviv'e gitmek üzere kalkış yapan Convair 990 tipi uçağın kabininde duman oluştu. Pilotlar uçuş göstergelerini görmekte zorluk çektiklerini belirttiler. Bu konuşmadan kısa bir süre Convair 990 yere çakıldı. Kabinde bulunan 387 yolcu ve 9 mürettebat hayatını kaybetti. Kaza sonrasında bomba ihtimali üzerinde duruldu. Ancak soruşturmadan bir sonuç çıkmadı.

7 Ekim 1979

Cenevre-Atina seferini yapan DC-8 tipi uçak gece inerken piste geç tekerlek koydu. Yeni yağmur yağdığı için frenleme sistemi çalışmayan uçak duramayarak pistin dışana çıktı. Alev alan uçak infilak etti. Kabindeki 142 yolcudan 14'ü öldü. Mürettabat ve geri kalan yolcular kurtarıldı.

En büyük kazalar

1. 27 Mart 1977 Tenerife

KLM ve Pan Am Havayolları'na ait B747 tipi uçaklar yerde çarpıştı. Toplam 578 yolcu ve mürettebat hayatını kaybetti. KLM uçağında herkes ölürken Pan Am uçağından 64 kişi kurtulabildi.

2. 12 Ağustos 1985, Japonya

Japon Havayolları'na ait B747'nin uçuş sırasında kuyruğu koptu. Pilotlar B747'nin kontrol kaybetti ve uçak yere çakıldı. Uçakta bulunan 15'i mürettebat 520 kişi hayatının kaybetti. Binlerce metre yükseklikten yere çakılan uçaktan 4 kişi kurtuldu.

3. 12 Kasım 1996, Hindistan

Suddi Arabistan Havayolları'na ait bir Boeing 747, Kazak Havayolları'na ait Ilyuşin-76 ile havada çarpıştı. 349 kişi öldü.

4. 3 Mart 1974 Paris, Fransa

Türk Hava Yolları'na ait DC-10 tipi uçak Orly Havalimanı'ndan kalkıştan sonra tırmanışta kargo kapısı açıldı ve kabin basıncı boşalması meydana geldi. Uçak kontrol dışı kalarak yere çakıldı. 333 yolcu ve 12 mürettebat öldü.

5. 23 Haziran 1985 İrlanda

Hindistan Havayolları'na ait B747-200 Toronto-Bombay seferi sırasında İrlanda kıyıları yakınlarında kabine yerleştirilen bombanın patlaması sonucu düştü. 307 yolcu ve 22 mürettebat hayatın kaybetti.

MD-11: Uzun hatların uçağı

MD-11 uçakları bundan 1 yıl önce Boeing'le birleşen McDonnel Douglas şirketi tarafından dizayn edildi. 1970'lerin başlarında yapılan üç motorlu DC-10 uçaklarından geliştirilen MD-11, özellikle uzun menzilli hatlarda kullanılıyor. Yapım çalışmalarına 30 Aralık 1986 yılında başlanan MD-11, ilk defa 10 Ocak 1990'da uçtu. Sertifikasyonunu, yani sivil havacılık otoritelerinden uçabilirlik onayını 8 Kasım 1990'da alan MD-11, yolcu taşımaya 7 Aralık 1990'da başladı.

Geniş gövdeli olarak adlandırılan MD-11'ler üç sınıfta (first, business ve ekonomi) toplam 285 yolcu taşıyabiliyor. Uçağın menzili ise 13 bin 230 kilometre. MD-11'in rakipleri arasında Airbus A330 ve A340, Boeing B777 bulunuyor. Bu uçaklar THY'nin 1992 yılında açılan uzun menzilli uçak ihalesine A340'larla girmiş ancak seçilememişti.

Boeing, MD-11'lerin üretimini 2000 yılında sona erdirmeye karar vermişti. Uçağın ikinci el fiyatı 65 ila 85 milyon dolar arasında değişiyor.