Gökkuşağında iki kuşak: Fahr el nissa ile Nejad

İstanbul Modern bir anne-oğulun, Fahr el Nissa Zeid (1901-1991) ve Nejad Devrim'in (1923-1995) 18 Mayıs tarihinde açılacak olan kapsamlı sergisine ev sahipliği yapıyor. Küratörlüğünü Haldun Dostoğlu'nun yaptığı ve Fahr el Nissa Zeid ile Nejad Devrim'in "ilk kez bir arada", aynı mekân içinde birlikte değerlendirileceği "Fahrelnissa ile Nejad: Gökkuşağında İki Kuşak" sergisi, Türk sanatının iki önemli kuşağının sanat tarihimiz içindeki serüvenini ortaya koyuyor.

Bir gökkuşağı kadar rengârenk yaşayan, yalnız yaşamlarıyla değil, ürettikleri resimlerle de renkçiliklerini kabul ettiren Fahr el Nissa  ile Nejad, sanki gökkuşağından bir dilim, bir kuşak, bir renk olarak aynı kubbenin altında buluşuyor. İki önemli ressamımızı birlikte katıldıkları az sayıdaki grup sergileri dışında, ilk kez baş başa, yan yana aynı sergide izliyoruz. Tıpkı Fahrelnissa'nın gökkuşağı için dediği gibi biz de anne-oğul sanatçı için rahatlıkla aynı görüşü dile getirebiliriz: Bu iki kuşak olmasaydı ne yapardık?

1901 yılında doğan Zeid yüzyılın ilk kuşağını temsil ederken, 1923 doğumlu Nejad ise Cumhuriyetimizin ilk kuşağının üyesidir. İşgal İstanbul'unda Sanayi-i Nefise de neredeyse ilk kadın öğrenciler arasında yer alan Zeid'i Türk kadınının Cumhuriyet öncesinden bağlayan modernleşme serüveninin ilk temsilcilerden saymak yanlış olmaz. İkinci Dünya harbinin gerilimli günlerinde Akademi'de eğitimini sürdüren Nejad ise modern sanatımızın öncüleri arasında sayılabilir. İmparatorluğun sancılı yıllarının içinden yeni bir Cumhuriyet'i doğuran kuşak ile modernleşme süreci içinde sanatımızı özgürleştiren kuşağın temsilcileri olan anne ve oğlun, resim tarihimizde en önemli dönüşümleri gerçekleştirenler arasında yer aldıklarını söylemek hiç de yanlış olmaz.

Her ikisinin de İstanbul'da, Büyükada'da başlayan yaşamları, Avrupa'nın büyük metropollerinde sürmesine rağmen, anlaşılması zor kişisel girdaplarla dünyanın farklı uçlarında büyük kentlerden uzakta sonlanıyor.

Nejad Melih Devrim

1901'de İstanbul'da doğup, Abdülhamid rejimiyle büyüyen, çocukluğunda İkinci Meşrutiyet dönemini aile içinden izleyen, Balkan ve Birinci Dünya savaşlarının zor günlerini yaşayarak hisseden, İşgâl İstanbul'unda Sanayi-i Nefise'ye giden, Kurtuluş Savaşı'nın ardından kurulan yeni Cumhuriyet'in coşkusunu paylaşan, ve hemen arkasından Nazizm'in yükselişini ve İkinci Dünya Savaşı'nı birinci elden deneyimleyen Fahrelnissa...

Yeni kurulan Cumhuriyet'in ilk nesli olarak 1923'te dünyaya gelen ve İkinci Dünya Savaşı'nın kendi içine kapanmış İstanbul'unda sanat eğitimi alırken Cumhuriyet'in geniş ufuklu ve engin ütopyalarıyla yetişen taze kuşağı olarak daha fazlalarını hayalleyen Nejad...

İki özgün sanatçının yaşamlarına, ürettiklerine, yakından bakmak heyecan verici bir zenginliğin, renkliliğin, çeşitliliğin, yaratıcılığın tadına varmakla sonuçlanıyor.

" Fahr el Nissa fahile Nejad: Gökkuşağında İki Kuşak " sergisi seyirciye bu iki yaşamın, bir arada başlayan ama ayrı ayrı süren tüm serüvenini izleme fırsatı veriyor. Yaklaşık toplam 180 eserin sunulduğu sergide Fahrelnissa ve Nejad'ın İstanbul'da, aynı çatı altında başlayan ancak her anlamda birbirlerinden uzak dünyalarda süren yaşamlarını ve yaratım süreçlerini kaydetmek mümkün olabiliyor. Her iki sanatçının yaşamlarındaki tüm dönemlerden en güçlü eserlerin yer aldığı sergi aynı zamanda resim tarihimizin önemli kırılmasının gerçekleştiği yıllara yapıtlarla tanıklık ediyor, adeta belgeler sunuyor.