Göçmen dadaş Efkan Âlâ

Milletvekili adayları çok tartışılan AK Parti’nin seçim başarısında, 160 bine yakın Erzurumlu seçmenin oylarının çoğunu almayı başaran eski İçişleri Bakanı Efkan Ala’nın önemli rolü oldu. AK Parti’nin başarısındaki bir diğer etken ise yapılan nokta mitinglerinden çok, parti kurmaylarının özellikle kanaat önderleriyle ve hemşeri dernekleriyle defalarca yaptığı görüşmeler, köylere kadar ulaşılması ve tabii göçmen oylarına oynayan Sağlık Bakanı Mehmet Müezzinoğlu’nun çalışmalarıydı.

‘EMANETLER’ PAYLAŞILDI

CHP, bir önceki seçimde aldığı yüzde 28’lik oyu yüzde 30’ların üzerine çıkarıp, HDP’ye giden ‘emanet’ oyları da alarak 6’ncı milletvekilini çıkarmayı hedefledi. Ancak bu hesap sandığa uymadı. HDP’ye giden bazı ‘emanet’ oyları geri dönen CHP, yaşanan ekonomik belirsizlik ve terörden rahatsız olan Doğu ve Güneydoğu kökenli seçmenlerin oylarının AK Parti’ye gitmesine engel olamadı.

MHP VE HDP’DE 1’ER KAYIP

Bu seçimde MHP büyük bir hayal kırıklığı yaşadı. 7 Haziran seçimlerinde 3’üncü milletvekilini 50 bin fazla oyla kazanan MHP, 1 Kasım’da 90 bin oy kaybederek, bu milletvekilini AK Parti’ye kaptırdı. Bu düşüşte genel merkezin izlediği politika ve İsmet Büyükataman’ın hazırladığı listeye tepki rol oynadı.
HDP ise 7 Haziran’da ‘emanet’ oylarla sürpriz yaparak kazandığı milletvekilini, 1 Kasım’da bu oyların asıl partilerine dönmesiyle çıkaramadı.

TARIM MÜDÜRÜYLE TURUNCU

AK Parti Çanakkale’nin rengini kırmızıdan turuncuya çevirmeyi başardı. Hem CHP’ye kaptırdığı birinciliği hem de MHP’ye kaptırdığı bir milletvekilliğini geri alarak çifte zafere imza attı. Çanakkale’de dengeleri değiştiren iki faktör ortaya çıktı.

İlki MHP’nin 7 Haziran sonunda koalisyona yanaşmaması ve kamuoyuna ‘hayır’cı olarak yansıyan tutumu. İkincisi ise AK Parti’nin liste değiştirip ikinci sıraya eski tarım müdürü Ayhan Gider’i koyması. Kırsal alanı iyi tanıyan Ayhan Gider, partinin oylarının 20 bine yakın artmasında büyük rol oynadı. 7 Haziran‘dan birinci çıkan CHP bu seçimde de az da olsa oyunu arttırdı ancak ikinci sırada yer aldı. Seçimin kaybedeni MHP oldu. MHP 1 vekilini AK Parti’ye kaptırdı.

YERLİYLE 1-1

YALOVA’da 7 Haziran’daki listesini değiştiren AK Parti, ikinci sıraya kamuoyunda daha ‘yerli’ bilinen İlker Karbuz’u koydu. Bu değişiklik etkili oldu ve 10 puanlık artışla oy oranında Türkiye ortalamasını yakaladı. Ancak AK Parti’den Fikret Demirel Meclis’e giderken, Karbuz seçilemedi.

CHP ise partinin önemli isimlerinden Muharrem İnce'yle girdiği seçimde, oylarını 2 puan artırdı. Sert muhalefeti, popüler kişiliğiyle tanınan İnce, hem kentte hem de köylerde özellikle AK Parti karşıtı oyları kendisine çekmeyi başarıp yeniden Meclis’e girdi. MHP ise milletvekili çıkarma umudu fazla olmamasına rağmen, Türkiye genelinde olduğu gibi Yalova’da da hüsrana uğradı. MHP, her iki adayını da değiştirerek girdiği seçimde bu oylarının neredeyse yarısını kaybetti. Seçimde yoğun bir kampanya yürüten HDP de oy kaybetmekten kurtulamadı.

KÜSKÜNLER DÖNDÜ, HDP KAYBETTİ

AK Parti seçim kampanyasında, Büyükşehir Belediyesi ve tüm ilçelerdeki belediyelerin kendisinde olmasının avantajını kullandı. Bir yandan son bir ayda ‘hizmet seferberliği’ reklamı yapıldı, bir yandan da gidilmedik köy bırakılmadı. Kampanyayı bizzat Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanı Fikri Işık yönetti. Partinin ‘küskünleri’ bile sahadaydı. AK Parti bu ilde oylarını Türkiye ortalamasının çok üstüne çıkarıp HDP’nin elindeki milletvekilliğini alarak de alarak 7 vekille zafer kazandı.

CHP GEÇ KALDI

CHP ise milletvekili sayısını 3’ten 4’e çıkarmanın çabasındaydı. Ancak seçime bir ay kala il yönetimi değişti. Seçim koordinasyon merkezi geç oluşturuldu. Çok çalışıldı ama geç kalınmışlığın da etkisiyle istenilen yapılamadı. Partinin küskünleri ise sahaya çıkmadı. Az bir oy kaybıyla çıktığı seçimde 3 milletvekilliğini korudu.

HELİKOPTER YETMEDİ

MHP de önceki seçimde yurtdışı oylarla HDP’ye kaptırdığı milletvekilliğini bu seçimde alıp sayıyı 2’ye çıkarmak için çabaladı. İkinci sıra adayı Lütfü Türkkan, helikopter kiralayıp köylere kadar gitti, bu ildeki siyasiler arasında en fazla çalışan aday oldu. Ancak Devlet Bahçeli’nin ‘hayırcı’ tutumu nedeniyle bu ilde de MHP oy kaybetti ve Türkkan seçilemedi. MHP tek milletvekiliyle yetinmek durumunda kaldı.

TÜRKİYE'NİN BİREBİR KOPYASI

BALIKESİR’de 1 Kasım seçim sonuçları, Türkiye’nin birebir ‘kopyası’ oldu. AK Parti, ülke genelinde olduğu gibi bu ilde de patlama yaptı, oylarını yaklaşık 56 bin arttırdı. Daha önce 3 olan milletvekili sayısını 4’e çıkardı. Bu artışta Sema Kırcı’nın tek kadın aday olması, Kasım Bostan’ın 4’üncü sıraya alınması ve Balıkesir Büyükşehir Belediyesi’nin yatırım projeleri etkili oldu. CHP’nin oylarındaki artışı ise Edremit Körfezi’nden seçime katılan Ensar Aytekin sağladı. Edremitli mali müşavir Aytekin, 6’ncı sıradan 4’üncü sıraya alındı. Ancak Aytekin partisinin oylarını arttırmasına karşın seçilemedi.

MHP ise 40 binden fazla oy kaybıyla 1 milletvekilini AK Parti’ye kaptırdı. Milletvekilliği en kısa süren MHP’li Prof. Dr. Recep Çetin oldu. MHP’deki oy kaybı, Devlet Bahçeli’nin koalisyon görüşmelerinde ‘hayırcı’ tutumuna bağlandı.

REKOR OY ALDI TABLO DEĞİŞMEDİ

AK Parti, Sakarya’da oy oranını 10 puana yakın arttırarak 13 yıllık iktidarının rekorunu kırdı. Buna rağmen milletvekili dağılımında değişiklik olmadı. Üç dönem kuralının kaldırılmasıyla Sefer Üstün ve Şaban Dişli’yi ilk iki sırada gösteren AK Parti, eski bakan Ayşenur İslam’ı ve milletvekili Ali İnci’yi listeye almadı. 7 Haziran seçiminde 112 bin oy alarak Sakarya’da ikinci parti olan MHP’nin oyları bu seçimde 72 bine düştü. Buna karşın az bir farkla bir milletvekili çıkarabildi. CHP ise bir önceki seçimde 90 binlerde olan oyunu, 2 bin dolayında arttırdı. AK Parti 5, MHP 1, CHP de 1 milletvekili aldı.

MHP 3 SEÇİM SONRA SIFIR ÇEKTİ

TRAKYA’nın en fazla seçmene sahip ili Tekirdağ’da 12 ilçe belediye başkanlığı bulunan CHP bunun avantajıyla seçime giderken asıl sürprizi AK Parti yaptı. CHP 3 milletvekilini korurken, AK Parti yaklaşık yüzde 7’lik bir artış sonucunda vekil sayısını 2’den 3’e çıkardı. Türkiye genelinde olduğu gibi Tekirdağ’da da umduğunu bulamayan MHP’nin bu ilde oy kaybı 5 puanı buldu. Tekirdağ’da son 3 seçimdir milletvekili çıkarmayı başaran MHP, bu seçimde sandıkta kaldı. MHP’nin milletvekilliği, AK Parti’ye geçti. Sanayi tesislerinin yoğun olması nedeniyle Doğu ve Güneydoğu’dan sürekli göç alan Tekirdağ’da HDP seçmeni de partisinden uzaklaştı. HPD’nin oy oranı bir öncesi seçime göre düştü.

ŞEKER GİTTİ BİLECİK’TE MHP ERİDİ

BİLECİK’te 7 Haziran seçimlerinde olduğu gibi 1 Kasım seçimlerinde de AK Parti ve CHP milletvekilliğini paylaştı. AK Parti’den Halil Eldemir, CHP’den Yaşar Tüzün TBMM’ye gitmeyi başardı. AK Parti oyunu 49 binden 61 bine, CHP 38 binden 44 bine çıkartırken MHP eridi. MHP’nin bir önceki seçimde 34 bin olan oyu 18 bine düştü. MHP’nin ilk sıra adayı eski Devlet Bakanı Bahattin Şeker, kendi isteği ile aday olmadı. Özellikle Bozüyük ilçesinde önemli oy potansiyeline sahip olan Şeker’in tekrar aday olmaması MHP’deki düşüşü getiren en önemli etken oldu. Devlet Bahçeli’nin 7 Haziran seçimleri sonrasındaki tavrı da gerilemede önemli nedenlerden biri.

CHP’NİN BİRİNCİSİ

EDİRNE, 7 Haziran seçimlerinden sonra 1 Kasım seçimlerinde de Türkiye’de yüzde 55.91’le CHP’ye en çok oy veren il oldu. Önseçim listesini koruyan CHP’den Okan Gaytancıoğlu ile Erdin Bircan yeniden seçildi.

AK Parti, 7 Haziran seçiminde milletvekili listesinde yer alan 3 ismi de değiştirerek 1 Kasım seçimlerinde halkın karşına çıktı. Türkiye’nin ekonomik yapısı en sağlam üretici kuruluşu Trakya Birlik’i uluslararası yağ sanayicilerinin karşısında yıllardan beri başarıyla yöneten çiftçi kökenli yönetim kurulu başkanı Rafet Sezen'le seçim yarışına katılan AK Parti, oylarını yüzde 3 arttırmayı başardı.

MHP Türkiye’de olduğu gibi Edirne’de de seçmenden veto yedi. MHP, Edirne’de bir önceki seçime göre yüzde 5’in üzerinde oy kaybetti. Zaten milletvekili çıkarma şansı olmayan HDP de bu seçimde bir önceki seçime göre oy kaybetti.

CHP’NİN İKİNCİSİ

TRAKYA’da üç ilde, her seçimde seçmenler arasında Türkiye’de CHP’ye en fazla oyu veren il olmak için gizli gizli süren rekabette Kırklareli yüzde 54.67 ile yine ikinci oldu. CHP yine ön seçim listesiyle girdiği bu seçimde Turabi Kayan ve Vecdi Gündoğdu’yu Meclis’e gönderdi.

Kırklareli’de en büyük hezimeti 7 Haziran seçiminde 3 bin 912 oyla milletvekilliğini kaybeden MHP yaşadı. Liste başında yıllardan beri Vize’de belediye başkanı olarak başarılı işlere imza atan Selçuk Yılmaz olmasına rağmen MHP’nin oy yüzdesi 9 puan birden düştü. Bunun en önemli nedeni, parti için oluşan ‘hayır’cı algı oldu.

AK Parti ise Edirne’de olduğu gibi milletvekili listesinin tamamını yenileyerek seçime girdi. Bu kez yerel seçimlerde belediye başkanlığını çok az oy farkla kaybeden Selahattin Minsolmaz'la seçmenin karşısına çıkan AK Parti, 1 vekil çıkarmayı başardı. HDP Trakya’nın diğer illerinde olduğu gibi oy kaybetti.