Gezgin

Mehmet YAŞİN

Pekin kapı komşusu

Pekin almış başını gitmiş. Bir yanda camdan gökdelenler, diğer yanda 40 metrekarelik yaşamlar. Tezatlar bu kentte kucak kucağa oturmuş. Efsaneler üzerine kurulmuş Çin'in başkentinde şimdi tüm ibreler modernizmi gösteriyor.

Pekin'le ilgili fotoğrafların altlarına pek çok şey yazmanız mümkündür. Örneğin, 6 şeritli otoyolun kenarında, arka tarafı tepeleme yüklü bir bisikletin pedalına bütün gücüyle basan bir Çinli'nin fotoğrafını çekip, altına 'yollar gelişmiş ama insanlar hala eziliyor' diye yazabilirsiniz. Veya, pırıl pırıl camlarla sıvanmış bir gökdelenin gölgesinde kalan, sıvaları dökülmüş hutongları görüntüleyip, 'Çinliler hala 40 metrekarelik tek odalı evlerde, üst üste yaşıyorlar' şeklinde bir anlatım da yapabilirsiniz..

Bütün bunları yazdığınızda, şu gerçekleri gözardı etmiş olursunuz. Örneğin, Çinlilerin, İÖ 1000'lerde bronz endüstrisini geliştirdiğini; İÖ 2. yüzyılda kağıda yazdıklarını; İS 6. yüzyılda çaylarını porselenden içtiklerini; 7. yüzyılda, Avrupalı'dan 700 yıl önce matbaayı icat ettiklerini; 10. yüzyılda barut ve ateşli silah yaptıklarını..

Yani bugünkü Çin'e bakarken, dünkü Çin'e göz atmakta yarar var.

Hz Muhammed'in hadislerinden birinde, 'İlim Çin'de de olsa öğrenin' der. Burada Çin, uzaklığı vurgulamak için söylenmiştir. Ama THY'nin yeni başlayan Pekin seferinden sonra Çin, uzak bir ülke tanımından çıkmıştır. İstanbul'dan bindiğiniz uçak, 8,5 saat sonra sizi, dünyanın diğer ucundaki bu ülkeye ulaştıracaktır. Beni ulaştırdığı gibi..

MODERN PEKİN

16 bin 800 metre kare büyüklüğündeki topraklarında, resmi rakamlara göre 12 milyon kişiyi barındıran Pekin'e ikinci gidişim. Birincisi 3 yıl önceydi. O zamanlar kent bir şantiye görünümündeydi. Bütün bu inşaatlar bittiğinde Pekin'in neye benzeyeceğini düşlemiştim. Ve 3 yıl sonraki gidişimde, başarılı bir 'düş kurucu' olduğuma karar verdim. 5 yıldızlı modern oteller, camdan elbise giydirilmiş çok katlı iş yerleri, yenilenen hutonglar (sosyal konutlar), altı şeritli geniş yollar, üst geçitler.. Çok hızlı bir fiziksel değişimin yaşandığı aşikardı.

Değişmeyenler de vardı. Örneğin, sabah erken Yasak Şehir'e giderken, parklarda, cadde kıyılarında gördüğüm öbek öbek insanlar, 3 yıl öncesi gibiydiler. Onlar, havayı okşarcasına, ağır hareketlerle Tai Chi yapıyorlardı. Sanki her sabah, bu jimnastikle yeniden diriliyorlardı.

Her kentin bir, 'mutlak görülmesi gereken yerler' listesi vardır. Pekin'de bu listenin başında Yasak Şehir yer alıyor. Burası, ünlü Tiananmen Meydanı'nın tam karşısında. Adını 500 yıllık yasaklığından almış. Ülkenin en eski ve en iyi korunmuş imparatorluk ikametgahının inşaatında, bir milyondan fazla usta ve amele çalışmış. 1406 yılında İmparator Yong Li'nin emriyle başlayan inşaat 14 yıl sürmüş. İkametgah için ayrılan alana 800 saray ve saray yavrusu ile 9 bin oda inşa edilmiş.

KANLI MEYDAN

Diğer bir uğrak yeri ise Mao Zedung'un, 1 Ekim 1949'da, Yasak Şehrin saraylarına bakarak, Çin Halk Cumhuriyeti'nin doğuşunu haykırdığı Tiananmen Meydanı. Ben oradayken bütün alan çepeçevre tahta perdelerle kapatılmıştı. Bunun nedenini, 'Ekim kutlamaları için tamirat yapılıyor' diye açıkladılar ama bana hiç inandırıcı gelmedi. Bundan 10 yıl önce, 3 haziran 1989'da düzene başkaldıran gençlerle, asker bu alanda karşı karşıya gelmiş, yüzlerce kişi yaşamını yitirmişti. Tahta perdeler, bana sanki herhangi olası bir gösteriyi engellemek için konmuş gibi geldi. Eğer siz gittiğinizde Meydan açıksa, Mao'nun anıt mezarını ziyaret edip, ünlü liderin mumyasını görebilirsiniz.

Bir Çin gezisi, Çin Seddi'ni görmeden taclanamaz. Kuzey'den gelecek olan saldırılara karşı inşa edilen Seddin, Pekin'e yakın olan bölümü 60 kilometre uzaklıkta. Turistlerin tırmandığı bölüm tamamen yenilenmiş. 'Tarihe dokunma' duygusunu bu bölümde pek yaşayamıyorsunuz. Çin Seddi'nin turistik bölümündeki ilk kuleye ulaşabilmek için, 200 metrelik dik bir bölümü tırmanmanız gerekiyor. Merdivenlerin düzgün olmayan yapısı, bu tırmanışı zorlaştırıyor.

HALKIN TAŞITI

Pekin bir bisiklet kenti. Mao'nun 'halkın taşıtı' ilan ettiği bisikletler, her ne kadar asıl ulaşım aracı olma özelliklerini koruyorlarsa da, artık caddelerde yol bulmakta güçlük çekiyorlar. Her geçen gün sayıları artan otomobiller ve bunların acemi sürücüleri, henüz 'taşıt devrimi'ni gerçekleştirememiş bisikletliler için gerçek bir tehlike oluşturuyorlar. Bisikletli çöpçüler, çekçekçiler, ağır yüklerini inanılmaz bir güçle taşıyan bisikletli hamallar, Batılı fotoğrafçılar için iyi birer görsel malzeme oluşturuyorlar.

Amerika, kilometre olarak Pekin'e uzak ama kültür olarak içine girmiş bile. Amerikan tarzı giyim, fast food, müzik, davranış yeni nesil arasında oldukça rağbette. Amerikan kültürünü yansıtan mekanların sayısı, her geçen gün biraz daha artıyor. Bunlardan en ünlüsü; Hard Rock Cafe. Öğle ve akşam yemeklerinde, bol patates kızartmalı hamburgerlerin yendiği bu cafe, özellikle haftasonu geceleri, Batı'daki benzerlerini hiç aratmıyor. Çinli gençlerden kurulu rock orkestralarının seslendirdiği hızlı müzik, yırtık blue jeanli, mini etek ve şortlu, daracık taytlı, ayak bileklerinde gümüş zincir takılı kızlar ile, kulaklarından küpe sallanan erkekleri kendinden geçiriyor. Süper mini etekli, kısacık saç kesimli 'diğer' Çinli kızlar ise Pekin'e gelen Batılı erkekleri baştan çıkarmak için tüm yeteneklerini sergiliyorlar. Tabii 'emeklerinin' karşılığını almak şartıyla..

GERÇEK ÇİN

Kentin çeşitli yerlerindeki diskotekler ve beş yıldızlı otellerin barları, Çinli gençlerin en rağbet ettikleri mekanların başında geliyor. Aslında, Çin'in taşradaki devasa nüfusu düşünüldüğünde, Pekin'deki eğlence yerlerini dolduranların sayısı pek fazla önemsenmeyebilir. Ama bu sayının, her geçen gün biraz daha arttığı gerçeği, gözardı edilemez.

Bence, görkemli anıtların, yüksek bloklar ve gökdelenlerle saklandığı bu kent, gezenleri hala şaşırtıyor ve uzun yıllar da şaşırtmaya devam edecek. Ama Pekin'de gerçek Çin'i görebilir misiniz bilemiyorum. Başkent'ten biraz içlere doğru gidince, fotoğraflardaki, filimlerdeki, masallardaki ülkeyle karşılaşacağınızdan emin olabilirsiniz..Hazır THY dünyanın diğer ucunu bu kadar yaklaştırmışken, Pekin'den başlayacak bir Çin gezisini programınıza alın.

YEME-İÇME

Dürüm içinde Pekin ördeği

Pekin'e gidince Çin yemeği yeme zorunluluğunuz yok. Dünyanın bütün mutfaklarını bulmanız mümkün.

Pekin'e gidince ördek yenmeden olmaz. Ünlü Pekin ördeği, üç aşamada servise sunuluyor. Önce, ördeğin derisi, buharda pişmiş bazlamanın (lotus çöreği)içinde, tatlı-ekşi sos, pırasa veya yeşil soğan dilimleri ile dürüm yapılıp sunuluyor. Daha sonra et, sebzeyle birlikte servis ediliyor. Yemeğin sonunda da kereviz sapıyla pişirilmiş çorbası geliyor. Ördek ziyafeti, içinde ördek ayağı ve ciğerinin de bulunduğu bir yemekle sürüyor. Ama benim tavsiyem; ördeği bir güzel ayıklatıp, bazlamaların içine dürüm yapıp yiyin.

Eğer Pekin'e yolunuz sonbahar ve kış aylarında düşerse, koyun pirzolası güvecini (shuanyang rou) mutlaka yiyin.

Pekin'de benim en favori mekanlarım ise Uygur lokantaları. Gözünüzün önünde açılan taze erişte, buharda pişen etli mantı ve bizim şiş kebabına benzeyen Şaşlık Kebabı, her öğün yiyeceğim yemeklerin başında geliyor.

MİNİ REHBER

NASIL GİDİLİR: THY direk seferlere başladı. Gidiş: Çarşamba ve Cumartesi günleri: 21.15. Dönüş: Perşembe ve Pazar günleri:23.00 Fiyat: 599 dolardan başlıyor.

VİZE: Maalesef Çin hükümeti Türklere vize vermekte titiz davranıyor. Vize alabilmeniz için ya davetli olmanız veya bir gurupla gitmeniz gerekiyor.

PARA: 1 dolar karşılığında 8 Yuan alınıyor. Bozdurduğunuz parayı bitirmeye çalışın. Kalan yuanları havaalınında tekrar dolara çevirebileceğiniz söylense de dikkatli olun. Çünkü gidiş saatinde, havalanındaki döviz büroları nedense hep kapalı oluyor.

CEP TELEFONU: Kullanma olanağınız var ama dakika ücreti oldukça pahalı.

TAKSİ: Şoförler yabancılara saat açmamaya çalışıyorlar. Ama siz ısrarcı olursanız saati çalıştırıyorlar. Yolculuk 10 Yuanla başlıyor. Kilometre başına 1.20 yuan yazıyor.

KREDİ KARTI: Bütün otellerde, lüks lokantalarda ve büyük alışveriş merkezlerinde geçiyor.

AMAN DİKKAT

Fotoğrafa tepki var

FOTOĞRAF: Çinliler fotoğraflarının çekilmesinden pek hoşlanmıyorlar. İzin almadan çekilen fotoğraflara tepki gösteriyorlar. Yani fotoğraftan ürküyorlar.

ADRES KARTI: Otelinizden çıkarken yanınıza, gideceğiniz yerin ve otelin, Çince yazılı adresini almayı sakın unutmayın. Çünkü şoförler, İngilizce veya başka dil bilmiyorlar.