Gençlerde Covid vakaları neden arttı? Uzmanlar anlatıyor...
Güncelleme Tarihi:
Pandeminin ilk dönemlerinde Covid-19'un yaşlıları daha fazla etkilediği, vaka ve ölüm sayılarının bu grupta daha yüksek olduğunu gördük. Bu tablo son aylarda hem Türkiye'de hem de dünyada büyük değişime uğradı. Yaşlıların hastalar arasındaki oranı azalırken, vakaların yaş ortalamasında önemli düşüş yaşandı. Bu olguyu ve sebeplerini uzmanlarla konuştuk.
Can kaybında dünya genelinde en üst sırada yer alan ABD'de son dönemde grafik yeniden kaygı verici bir şekil almaya başladı. Yeni vaka sayılarında 7 günlük ortalamalar neredeyse 64 bini bulurken, Washington Post gazetesi, geçtiğimiz hafta ülkedeki eyaletlerin sağlık bakanlıklarının Covid-19 raporlarına ulaştı.
Raporlarda en dikkat çekici noktalardan biri, Covid-19 hastalarında yaş ortalamasının düşmesi ve enfekte olan gençlerde görülen belirtilerin yaşlılara kıyasla çok daha ağır seyretmesiydi. ABD'li uzmanlara göre bu durum aşılamanın bir sonucu. Aşılamada öncelikli olan 65 yaş üstü kitle virüsten korunurken, henüz aşı sırası gelmeyen gençler enfeksiyona daha açık bir hale gelmiş durumdalar.
Haberde yer alan örnekler oldukça çarpıcı... Örneğin Connecticut'ta bulunan Yale New Haven Sağlık Sistemi'nde tedavi gören 35-44 yaş arası Covid-19 hastalarında son 7 haftada yüzde 41'lik bir artış yaşanırken, 65 yaş üstü hastaların sayısında yüzde 70'ten fazla düşüş görüldü. Atlanta'da Grady Memorial Hastanesi'nde 65 yaş üstü hasta neredeyse kalmazken, yerlerini genç hastalar aldı. Michigan'da da Henry Ford Sağlık Sistemi'nde, Covid-19 hastalarının ortalama yaşı 58'e kadar indi.
Gözden Kaçmasın
Hürriyet.com.trABD'DE YOĞUN BAKIMLAR GENÇLEŞTİ
Covid-19'lu hastaların yüzde 30'unun İngiltere varyantı taşıdığı Yale New Haven Sağlık Sistemi'nin Başhekimi Tom Balcezak, Washington Post'a, "Gençler aşılanmıyor. Bu nedenle virüse maruz kalıyorlar, hatta virüs patlamasına uğruyorlar" derken yoğun bakımdaki genç hasta sayısının arttığını söyledi. Balcezak, "Geçen hafta 21 yaşında bir hastanın yatışını yaptık ve entübe ettik. Bu bizim için gerçekten alışılmadık bir durum. Bu noktada hız çok önemli. Aşı dağıtımını yavaşlatan herhangi bir şey ölüm oranlarının artmasına yol açacak" dedi.
Florida'da bulunan AdventHealth'in kritik bakım servisinin yöneticisi Eduardo Oliveira da artık yoğun bakıma yaşlı hastaların gitmediğini söyledi. Oliveria, yeni yoğun bakım hastalarının 40'larından 60'larına uzanan "çalışan orta yaşlılar" olduğunu söyledi.
Grady Memorial Hastanesi Kritik Bakım Bölüm Başkanı Greg Martin de 65 yaş üstü hasta sayısının büyük ihtimalle aşılar sayesinde neredeyse sıfırlandığını ancak genç hastaların gelmeye devam ettiğini söyledi. Hastaneye yatan hastaların sadece yüzde 10 ila 15'inin yoğun bakım ihtiyacı olduğunu da ifade eden Martin, bunu genç hastaların diğer kronik hastalıklarının azlığına bağladı. Martin, "Hastalık değil hastalananlar azaldı" diye konuştu.
Haberde ABD'deki bu trendlerin Almanya, Fransa ve İtalya'da birkaç hafta önce görülen vaka artış trendiyle önemli paralellikler gösterdiği ifade edildi.
TÜRKİYE'DEKİ ORANLARI BAKAN KOCA AÇIKLADI
Türkiye'de de son dönemde vaka sayılarında önemli artışlar yaşanırken, aşılamada da 65 yaş üstünden 60 yaş üstü gruba geçildi. Sağlık Bakanı Dr. Fahrettin Koca da 4 Nisan tarihinde Twitter'dan paylaştığı mesajında benzer bir tabloya dikkat çekti. Koca, "65 yaş üstü büyüklerimizin son bir ayda toplam vakalar içindeki oranı %14,39’dan 11,3’e düştü. Gençlerin aktif vakalar içindeki oranı ise artıyor. Gençlerimizi de koruyacağız" ifadelerini kullandı.
Biz de Türkiye'deki verileri uzmanlarla konuştuk, hasta profilindeki değişimin sebeplerini anlamaya çalıştık. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı Dr. Rıdvan Karaali, yaş gruplarındaki değişimde en önemli sebebin aşılamada öncelikli gruplarda virüsün etkisinin azalması olduğunu belirtirken Balıkesir Üniversitesi Sağlık Uygulama ve Araştırma Hastanesi Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Yeşim Çağlar ise virüsün hayatta kalma mücadelesi verdiğini ve hedef kitlesini güncellediğini söyledi. Ankara Şehir Hastanesi Acil Tıp Kliniği İdari Sorumlusu Prof. Dr. Hakan Oğuztürk ise gençlerin yoğun bakım servislerine yatış oranlarında belirgin artış olduğunu belirtti.
İşte uzmanların hurriyet.com.tr'ye özel açıklamalarından satır başları...
VİRÜSÜN BULAŞTIRICILIĞI ARTTI
RNA virüs grubundan olan Covid-19’un oldukça fazla mutasyon özelliğine sahip olduğunu söyleyen Oğuztürk, “Mutasyona uğrayan virüs etkinlik ve bulaştırıcılık açısından farklılık oluşturdu. Bu mutasyonlar sonucunda bulaştırıcılık özelliği ve viral yük gücü artan virüsler diğer yaş gruplarında da hastalık oluşturma sürecine sebebiyet verdi” diye konuştu.
‘BANA BİR ŞEY OLMAZ PSİKOLOJİSİ’ VAKALARI ETKİLEDİ
65 yaş üzeri vatandaşlarda hastalık görülme oranının azaldığını ve bunun yansımalarının sahada da görüldüğünü belirten Oğuztürk, “İngiliz mutant virüsünün ülkemizde baskın virüs haline gelmesi itibarıyla da daha genç yaşlardaki vatandaşlarımızın hastalanma riski arttı” dedi. Oğuztürk diğer etkenleri de şöyle açıkladı:
“Yaşlı insanlarımız kısıtlamalara tabi tutularak riske edilmedi ve aşılama programına ilk sırada dahil edilerek aşılandılar. Bunun sonucunda özellikle son 4 haftada yaşlı insanlarımızda hastalanma oranı azalmaya başladı. Gençlerde hızlı vaka artışlarındaki nedenlerin en önemli sebeplerinden birisi de bana bir şey olmaz psikolojisi ve kurallara uyma konusundaki istikrarsızlıkları oldu.”
“SERVİSLERDEKİ GENÇ HASTALARDA BELİRGİN ARTIŞ VAR”
Acil Tıp Kliniği Sorumlusu Oğuztürk, son bir aydır yoğun bakım servislerinde yatış verilen hastaların arasında genç ve 50 yaş altı hastalarda belirgin bir artış söz konusu olduğunu da vurgulayarak şöyle devam etti:
“Salgınla mücadelede elimizdeki en güçlü silah aşılamadır. Nüfusun yarısından fazlasının aşılanmasına kadar eğer bireysel tedbirlere uyma konusunda istikrarı sağlayamazsak vaka sayıları artacak ve ne kadar vaka sayısı artarsa yeni mutant virüslerin görünme oranı da o kadar artacaktır.”
GENÇLER HENÜZ AŞILANMADI
Son dönemde polikliniklere başvuran hastalarının büyük bir bölümünün 65 yaş altında olduğunu söyleyen Dr. Rıdvan Karaali ise “Bunun nedenlerine baktığımızda, en önemli neden olarak toplumlarda ileri yaş grubunun aşılanmış olması karşımıza çıkmaktadır. Bu da aşıların etkili olduğunun en önemli dolaylı bulgularından biridir” diye konuştu.
Karaali, “Gençlerde yaşanan vaka artışlarında varyant virüslerin katkısı tam olarak net değildir ve bu dağılıma önemli bir etkisinin olmadığı düşünüyorum” ifadelerini kullandı.
BELİRTİLER FARKLILIK GÖSTERMİYOR
Hastalık belirtilerinin genç yaştaki hastalarda yaşlılarınkinden farklı olmadığını ifade eden Karaali, “Yine en sık ateş, öksürük, halsizlik, kırgınlık ve yaygın vücut ağrısı gibi belirtiler görülmektedir. Ağır seyirli hastaların arasında gençlerin de olması pandeminin sadece yaşlıları etkilemediği, genç yaşlarda da ciddi ilerleyici hastalığa yol açabileceği gerçeğini göz önüne sermektedir” dedi.
‘VİRÜS HAYATTA KALMA MÜCADELESİ VERİYOR’
Doç. Dr. Yeşim Çağlar, aşılı gruplarda hastalığın azalırken, henüz aşılanmamış yaş gruplarında hastalık sıklığının artışını “‘aşı karşısında virüsün hayatta kalma mücadelesinde, hedef kitlesini güncelleme hareketi’’ olarak açıkladı.
‘MUTASYONLARIN ETKİSİ OLABİLİR
Aşılama etkisi ile 65 yaş üstü vaka sayısı giderek azalırken, 30-50 yaş arası hastalık görülme sıklığının arttığını söyleyen Çağlar, “Ne yazık ki, herhangi bir risk faktörü olmayan genç yaş grupta da hastalığın ağır seyredebildiğini ve ölümlerin olduğunu biliyoruz. Bu duruma mutasyonlarla oluşan varyant suşların katkısı olabilir” dedi.