Oluşturulma Tarihi: Nisan 03, 2005 01:02
Türkiye’de kaç müze var?
- Bugün Kültür ve Turizm Bakanlığı’na bağlı 187 müze bulunmaktadır. Müzeler özel ve devlet olmak üzere ikiye ayrılır. Belediyeye bağlı olanlar da, vakıf veya sivil toplum örgütü tarafından kurulmuş olanlar da özel müze kategorisindedir. Bütün özel müzeler kurulurken Bakanlık’tan izin almak zorundadır. Kurulduktan sonra da denetimleri Bakanlık tarafından yapılır. Üniversiteler ve diğer resmi kurumlar tarafından kurulmuş olanların bütçe ve kadroları, Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından değil, kendi kurumlarınca karşılanır. 2004 yılı sonu itibariyle vakıflar ve kurumlar tarafından kurulmuş 97 müze bulunmaktadır.
Bakanlığın müzelere ayırdığı bütçe ne kadar?
- 2004 için cari bütçe 4.5 trilyondu. Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü bütçesinde yer alan bu ödenek 95 müze müdürlüğü, 20 koruma bölge kurulu müdürlüğü, 12 röleve ve anıtlar müdürlüğü ve İstanbul restorasyon ve konservasyon merkez laboratuvarı müdürlüğüne dağıtılıyor. Cari harcamalara geçici görev yollukları, ulaştırma, telefon, su, yakacak, kırtasiye, demirbaş giderleri dahil. Güvenlik için ise yatırım programı bütçesinden ödenek ayrılıyor. 2004 itibariyle müzelerin güvenliğine 4.4 trilyon harcanmıştır.
Bütçe müzeler arasında nasıl paylaştırılıyor?
- Bütün müzelere eşit dağıtılmıyor. Mesela Topkapı Sarayı Müzesi’nin telefon, posta, elektrik giderleri Hatay Müzesi’nden çok daha fazla. Cari bütçe ihtiyaca göre dağıtılır.
Müzelerin onarımı için ödenek nereden sağlanıyor?
- Her müzenin bakımı, onarımı, teşhir ve tanzim düzenlemelerinin yenilenmesi için ayrı bir yatırım bütçesi mevcut. 2004 yılı yatırım programı bütçesi 19 trilyondu, bunun 5 trilyonu müzelere ayrılmıştır.
Müzeler tavanımız akıyor diye yatırım programına başvurmak zorunda mı?
- Tavan, kiremit gibi basit onarımlar cari ayrılan bütçeden ödenekler kullanılıyor. Daha büyük onarımlar söz konusu olduğunda yatırım programına başvuruyoruz. Örneğin Topkapı ve Ayasofya Müzesi yıllardır yatırım programlarında yer alır ve bölüm bölüm devamlı onarılır. Bir anda onarılması imkansız, bütün bütçeyi koysak yetmez.
Müzeler bilet paralarını kime teslim ediyor?
- Kültür Bakanlığı Döner Sermaye İşletmeciliği’ne.
Müzelere ayrılan para ile onlardan gelen ziyaretçi gelirleri arasında hiçbir ilişki yok mu?
- Hayır yok. Müzelerden elde edilen gelirler Bakanlığın diğer birimlerinden gelen gelirlerin toplandığı havuza ekleniyor. Biz de özellikle cari bütçeden karşılanması gereken ve fakat bütçenin yetmediği elektrik, su, telefon, yakıt, eski eser alımı ve hatta onarımlar gibi durumlarda bu döner sermaye havuzuna başvuruyoruz.
Teorik olarak gelirleri giderlerini karşılayan müze var mı?
- Eğer gelirlerin hepsi Topkapı Sarayı’nda kalsa, o gelirler müzeyi çevirmeye yeter. Ama taşradaki müzelerin giriş ücretleri ve ziyaretçi sayıları fevkalade düşüktür, onlar kendi gelirleriyle dönemez.
Müzelerle ilgili yeni yasal düzenlemeler nelerdir?
- 14 Temmuz 2004’te çıkan iki yasa var. 5225 sayılı Kültür Yatırımları ve Girişimlerini Teşvik Kanunu, kültür varlıklarına yatırımı ve sponsorluğu kolaylaştırıyor. 5226 sayılı yasaya göre de, bundan böyle müzelerde yönetim kurulu, mütevelli heyeti, müze başkanı, işletme müdürü ve müze müdürü şeklinde birimler olacak. Müze müdürleri kendi ihtisas alanlarında yetişmiş olacak ve müze müdürlüklerine atanırken ‘Atama ve görevde yükselme yönetmeliği’ gereğince sınava tabi tutulacaklar. Sözkonusu yasalarla ilgili yönetmelik çalışmaları devam ettiğinden madde hükümler henüz yürürlüğe konulmadı.