Geç de olsa hatırlanmak güzel

Kár amacı gütmeyen bir kooperatif olan Anakültür'ün 6 Mart'ta Eruh'ta düzenlediği şölen Cumhuriyet İlköğretim Okulu'nun bahçesinde yapıldı. İstanbul'dan bölgeye giden, gazeteci, akademisyen, sanatçıların da aralarında bulunduğu 40 kişilik grup Siirt'in merkezinden bir saat uzaklıktaki ilçede çiçeklerle, kucak dolusu sevgiyle karşılandı.

Sevda Gök, 1996'da, 16 yaşında töre cinayetine kurban gitti. Ölümünden çok etkilenenler, adından esinlenerek, onun anısına sevgi şöleni düzenlemeye başladılar. Sosyo-kültürel kalkınmaya katkıda bulunmayı amaçlayan Anakültür Kooperatifi, kurulduğu 1997'den beri olduğu gibi bu yıl da Dünya Kadınlar Günü'nde Güneydoğu'daydı. Bundan sonra, evden kaçıp sokağa çıktığı için ailesi tarafından öldürülen 'Sevdalar' olmasın, çocuklar okula gitsin, bölgedekiler ve Batı'da yaşayanlar kaynaşsın diye...

Kalkınmayı desteklerken, kadının toplumsal yaşama katılmasını sağlamaya öncelik veren Anakültür'ün bu yıl ilk durağı PKK'nın sesini ilk duyurduğu, Siirt'in Eruh ilçesiydi. Daha sonra ise Siirt Merkez, Batman, Adıyaman, Şanlıurfa'nın Hamurkesen ilçesi. Batman'ın Hasankeyf, Siirt'in Aydınlar -eski adıyla Tillo- ilçelerini de gezen grup, 5-11 Mart'taki Güneydoğu turu sırasında geniş güvenlik önlemiyle korundu. Grubun olduğu otellerin yakınında bölge insanının görmeye çok alışık olduğu panzerler eksik olmuyordu.

Kár amacı gütmeyen bir kooperatif olan Anakültür'ün 6 Mart'ta Eruh'ta düzenlediği şölen Cumhuriyet İlköğretim Okulu'nun bahçesinde yapıldı. İstanbul'dan bölgeye giden, gazeteci, akademisyen, sanatçıların da aralarında bulunduğu 40 kişilik grup Siirt'in merkezinden bir saat uzaklıktaki ilçede çiçeklerle, kucak dolusu sevgiyle karşılandı. Yedi bin nüfuslu ilçenin kaymakamı Cemil Özgür Öneği, Eruh'un adının terörle anılmasını istemediklerini, buradaki halkın sosyal etkinliklere açık olduğunu söyledi. Öneği'nin sözlerini şölene katılan çocuk-kadın-erkek herkes doğruluyordu. Hepsi 'Batı'daki kentlerde yaşayanların gelmesinin heyecanı içindeydi. Bu tür ziyaretlerden çok memnun oldukları belliydi. Yıllardır ihmal edildiklerini ima etseler de sevinçleri, Anakültür grubundan, hiç tanımadıkları insanlara sarılıp öpmelerinden anlaşılıyordu.

Eruh'taki sevgi şöleninde çocuklar ve erkekler çoğunluktaydı. Kadın da vardı, ancak çocukların sayılarına göre kadınların birçoğunun evde kaldığı anlaşılıyordu. Çocuklara, ‘‘Annen nerede?’’ diye sorulduğunda ya ‘‘Babam izin vermediği için evde’’ ya da ‘‘Evde yapacak çok işi var’’ diyordu. Şölende konuşan Nevval Sevindi de erkeklere mesaj veriyordu: ‘‘Evinde karısını döven bir erkeğin demokrasi istemeye hakkı yoktur. Biyolojik farklılıklar erkeğin kadını ezmesine neden değildir. Evlenmek için deli olduğunuz kadına, evlenince niye farklı davranıyorsunuz?’’

Sevindi, ülkenin batısında yaşayanların bölge halkına ‘‘hepimiz bütünüz, aynı ülkenin insanlarıyız’’ demek için burada olduklarını da vurguladı ve kız çocukların okutulmamasına değindi. Bölgede rastladığı tüm kadın ve genç kızların ‘‘Ben okumak istedim, bırakmadılar’’ dediğini söyleyen Sevindi tüm çocukların okutulmasını istedi ve tüm bölge kadınının Kadınlar Günü'nü kutladı.

Ertesi gün Siirt Merkez'deki Atatürk Kapalı Spor Salonu'nda yapılan şölende gene çoğunluk çocuklardan oluşuyordu. 1000 kişilik salon doluydu. Eruh'a oranla daha çok kadın vardı, ancak çocukların çoğu annesiyle değil, ya yaşından büyük çocuklarla ya da öğretmenleriyle gelmişti.

TEK İDEOLOJİMİZ SEVGİ

Şölenleri Başbakanlık GAP Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığı ve yerel yönetimlerle işbirliği yaparak düzenleyen Anakültür'ün Başkanı Ceylan Orhun da her fırsatta bölgede politika yapmadıklarını, tek ideolojilerinin sevgi olduğunu vurguladı. Kadınların bir bölümü evde de kalsa da gelebilenlerin sosyal bir etkinliğe katıldığını belirten Orhun, ‘‘En azından arada sırada da olsa sokağa çıkmayı talep etmeyi aklından geçiriyorlar’’ dedi. Şenliklerde, bölgedeki değişik kültürlerin biraraya geldiğini söyleyen Orhun, ‘‘Belki kaplumbağa hızıyla ilerliyoruz. Ama kadınların aklında üç kelime kalsa, çocuğuna ona göre baksa bile önemli’’ dedi. Kurulan sıcak ilişkilerin devam ettirildiğini belirten Orhun, ‘‘Benim burada ne Haticeler'im, Leylalar'ım var’’ diye konuştu. Ve ekledi: ‘‘Herşeyden önemlisi bölge insanı bu kadar yolu onlar için gelenlere minnet duyuyor, çünkü kendilerini ihmal edilmiş hisseden bu insanlar için oraya gitmeyi göze almak, sevildiklerinin en somut göstergesi.’’

Eruh ve Siirt'teki şölenlerde, gruba yerel yönetimler tarafından verilen yemeklerde hep halay ve türkü vardı. Türk Halk Müziği'ni batılı bir yorumla söyleyen ses sanatçısı Sema, piyanist-tromboncu Elvan Aracı, Harran Üniversitesi Müzik Bölümü'nden Mehmet, Selma, Halil, İbrahim Halil ve Serdar şölenlere renk kattılar. Yöreden ve tüm Türkiye'den ezgiler gezi boyunca grubun geçtiği her yerde yankılandı. Yıllarca Berlin'de yaşayan Sema, ülkesine duyduğu özlemin türkü söylemesine neden olduğunu belirtti. Grubun bir bölümü ve gazetecilerin ayrıldığı Batman'daki şölene Kanadalı dansçı Rebecca Lazier, vurgulu çalgılarda ABD'li Shane Shanahan da katıldı.

TOKAP VE ÇATOM

Siirt Valisi Osman Acar da grupla gelenleri ağırladığı akşam yaptığı konuşmada bölgede nasırlaşmış bir feodal yapının olduğunu bunu ancak kadınların değiştirebileceğini söyledi. ‘‘Erkeklerin bu düzeni değiştirmek işine gelmez’’ diyen Acar, herkesin hayatındaki ilk öğretmen olan kadınların eğitiminin önemine değindi ve bu konuda Siirt Valiliği'nin çalışmalarından söz etti. Acar, TOKAP adı altındaki Toplumsal Kalkınma Projesi kapsamında kadınlara yönelik kurslar açtıklarını belirtti. Siirt'te açılan 893 kursta gönüllü eğitmenler sayesinde 10 bin kadına ulaştıklarını ve kadınlara okuma-yazma, elişi, aile planlaması, sağlıklı beslenme gibi alanlarda eğittiklerini anlatan Acar, iki bin kadına spiral takıldığını belirtti.

Sebzenin az yetiştiği kentte sera çalışmalarıyla sebze fiyatlarını da düşürdüklerini söyleyen Acar, ‘‘Terör en büyük sekteyi eğitime vurdu. PKK'nın sosyal tabanını yoketmek çok önemli. Biz de bunun için uğraşıyoruz’’ dedi.

TOKAP'a paralel bir çalışma da GAP Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığı tarafından tüm bölgede yürütülüyor. Kısa adı ÇATOM olan Çok Amaçlı Toplum Merkezlerinde gene kadına yönelik kilim dokuma, nakış, beslenme, okuma-yazma kursları verildiğini söyleyen ÇATOM yetkilisi Pelin Demirhan, Siirt ve ilçelerinde dört, tüm Güneydoğu'da toplam 24 merkez olduğunu söyledi. ÇATOM ve TOKAP kapsamında çocuklara yönelik çalışmalar da yapılıyor.

GENE GELİN

Şölen ve geziler sırasında gördüğümüz Hasankeyfli Abdullah, Siirtli Stiyye, Siirtli çocuklar Nergis, Nazlı ve Hülya ile ismi satırlara sığmayan niceleri İstanbul ve benzeri kentlerde yaşayanların kendilerini ziyaret etmesinden duydukları mutluluğu ifade ettiler. Stiyye, ‘‘Geç de olsa hatırlanmak çok güzel’’ derken, Nergis, Nazlı ve Hülya sosyal etkinliklerin çoğalmasını istediklerini, televizyonlarda seyrettikleri Mahsun Kırmızıgül, Sibel Can ve Zara'yı yörede de görmek istediklerini söylediler. Yedi çocuklu bir ailenin çocuğu, babası ölmüş olan Abdullah da Hasankeyf'e ziyaretçi gelmesinden duyduğu sevinci anlattı. Çay ikramını hiç eksik etmeyen yöre halkı ve yerel yönetim yetkililerinin sözleşmişler gibi aynı kelimeler dökülüyordu ağızlardan: ‘‘Gene gelin.’’

Yardım edecekler için

Eruh Kaymakamı Cemil Özgür Öneği, fıstık ağaçlarından toplanan fıstığın değerlendirilmesini istiyor. Fıstıkçılık için iş atölyesi talebi var, sanayicileri göreve çağırıyor. Dört ilköğretim okulu, bir lise olan ilçede uzman hekim eksikliğinden de şikayetçi. Kaymakamlığın telefonu 0 484 311 20 92.

Aydınlar Kaymakamı Kadir Kaya, 2 bin 500 kişinin yaşadığı ilçede kütüphane olmadığını söylüyor. ‘‘Okunmuş da olsa kitap istiyoruz’’ diyor. İlçede kütüphane açılması için yardım göndermek isteyenler Kaymakamlığın 0 484 461 22 01 numaralı telefonunu arayabilir. Kaya ayrıca ilçede yaşamış olan bilimadamı İbrahim Hakkı Hazretleri'nin bugüne kadar fazla ilgi görmeyen eserlerinin de incelenip, değerlendirilmesini istiyor.

Eruhlu Fatma İlhan, TOKAP bünyesindeki halk eğitim merkezinde elişi yaparken iyi kalitede iplik ve kumaş bulamamaktan yakınıyor. Merkezin telefonu 0 484 311 21 18.

ÇATOM görevlisi Pelin Demirhan, Siirt'teki ÇATOM'a 0 484 224 22 14 numaralı telefonu arayarak yardım gönderilebileceğini söylüyor.

TOKAP'a yardımda bulunmak isteyenler Siirt Valiliği'nin basın danışmanlığını 0 484 223 11 33 numaradan arayabilirler.