Gates, Afrika'da ikinci yeşil devrim peşinde

“Eğer adınız Bill Gates’se ve dünyanın 104 ülkesinin toplamından fazla varlık sahibiyseniz, hevesleriniz genelde küresel çapta olacaktır” diyen Gerson Gates’in altı yedi yıl kadar önce okuduğu bir kitaptan çok etkilendiğini belirtiyor.

Gordon Conway’in The Doubly Green Revolution: Food for All in the 21st Century (İki Misli Yeşil Devrim: 21’inci Yüzyılda Herkes için Gıda) isimli kitabında ikinci yeşil devrimin Afrika’da yapılması gerektiği görüşünü okuyan Bill Gates, kendi adını taşıyan vakıf aracılığıyla bu davaya yıllardır yüzlerce milyon dolar para aktarıyor.

Gates kendisini “şehirli bir çocuk” olarak tanımlasa da tarım konusunda yeterince bilgili sözler ediyor. Gerson kendisiyle kısa süre önce yaptığı bir sohbette Gates’in “Dünya 20 yıl önce tohumlara ve bitki hastalıklarına odaklanmayı bırakarak kendini büyük bir tehlikeye attı” dediğini ve bir yeni dönüş için kararlı olduğunu ifade ediyor.

Gates’in kararlılığı stratejik sebeplere dayanıyor. Afrika’nın nüfusunun yaklaşık dörtte üçü tarımla uğraşıyor ancak kıtanın yaklaşık yüzde 30’u açlık tehlikesiyle karşı karşıya. Önümüzdeki yıllarda Afrikalıların büyümekte olan nüfusunu çevre açısından önem sahibi alanlara yayılmaksızın beslemesi aynı zamanda da kuraklık ve selleri eskisinden daha yaygın hale getiren iklim değişikliklerine adapte olması gerekiyor.

BİRİNCİ DEVRİM DALGASI

Daha kaliteli tohum kullanımı, gübre ve böcek ilacı kullanımını beraberinde getiren birinci yeşil devrim tarihin en büyük insani müdahalesi olarak dünya çapında bir milyar insanın hayatını kurtarmıştı. Çiftçiler 1960’lardan itibaren verimliliklerini ikiye, üçe hatta dörde katlamışlardı. Ama o dönemde devrim dalgaları Afrika’ya ulaşamamıştı.

Gates, Kara Kıta’da işlerin 60’ların Hindistan’ı ya da 80’lerin Çin’indeki kadar kolay olmayacağını söylüyor. “Afrika’da eksik olan şey sadece tohum değil. İşin o kısmı kolay. Afrika’nın yollar, piyasalar, yan hizmetler ve iyi örnekler konusunda eğitim gibi daha büyük eksiklikleri var.”

Ama tabii ki tohum da işin bir parçası. Birinci yeşil devrimin ıslah edilmiş türleri Afrika’da pek işe yaramıyor. Gates Hindistan ve Çin’de mısır, buğday ve pirincin üretimin yüzde 80’ini oluşturduğuna ancak Afrika’da bu rakamın yüzde 40–50 civarında olduğuna işaret ediyor. Burada yoksul çiftçiler genellikle yerel türler yetiştiriyor ancak tarım ürünleri şirketleri bu türlerin ıslahıyla pek ilgilenmiyor.

Dahası Afrika’nın farklı bölgelerinde farklı ekosistemlerle karşılaşılıyor. Bu da tohum çeşitliliğinin artmasını gerektiriyor. Gates hem piyasa ekonomisi tarafından önemsenmeyen yerel türlerin gelişimini canlandırarak hem de Afrikalıların bu ürünlere erişimini sağlayarak bir boşluğu doldurmaya çalışıyor.

GENLERİ DEĞİŞTİRİLMİŞ ORGANİZMALAR

Gates ürünlerin genetik olarak geliştirilmesini ciddi olarak destekliyor. Zaten Bill ve Melinda Gates Vakfı’ndan Afrika’ya akan paranın yaklaşık yüzde beşi de genetik çalışmalarına ayrılıyor. Gates “Genleri değiştirilmiş ürünlerin faydaları çok ağır bir biçimde kendini gösteriyor ama iyi sonuçlar elde etmeye başlıyoruz” diyor.

Gates bahsettiği iyi sonuçlara örnek olarak iki hafta boyunca sel sularının altında kalmasına rağmen bozulmayan bir tür pirinci gösteriyor.

Peki genleri değiştirilmiş gıdalara Avrupalı düzenleme kuruluşları, aktivistler ve medya tarafından gösterilen tepki bir sorun olur mu? Gates bu ihtimali kabul ediyor.

İKLİM DEĞİŞİKLİĞİNİ TELAFİ EDİYOR

“Muhalefet bu teknolojinin faydalarının kısıtlı olduğu bir dönemde başladı. O zamanlar sadece domateslerin raf ömrü daha uzundu. Bir de deli dana hastalığı ve Çernobil vardı tabii ki” diyen Gates bugün genleri değiştirilmiş gıdaların küresel iklim değişikliğinin zararlarını telafi edip yoksulların durumuna çözüm olabileceğini belirtiyor.

Gerson Gates’in ikinci bir yeşil devrim başlatma çabalarının bir ideoloji uğruna değil elde edilen sonuçlar için olduğunu ifade ediyor. Gates “Yaptığımız pek çok şey yeniliklerin yoksulların ihtiyaçlarını karşılayabileceğine yönelik inancımızdan kaynaklanıyor” diyor. Gerson da sözlerine şöyle son veriyor: “Dünyanın en yoksulları Bill Gates’in farklı tohum türlerini ilginç bulmasının faydalarını görecek.”