Galaksi çarpışmasından sonra ortalık toz duman

Ä°ki galaksi arasındaki çarpışma evrendeki en büyük olaylardan biridir. Uzayın en hareketli bölgesinde Hubble teleskopuyla yapılan ayrıntılı gözlemler, yıldız sistemlerinin oluÅŸumuna ışık tutuyor."Kimyasal fırın" olarak da bilinen Fornax, aslında pek göze çarpmayan sönük bir formasyondur. Fakat yıldız kümesinde kozmik bir meÅŸale yanıyor: NGC 1316, gökyüzündeki en güçlü radyo ışını kaynağıdır. Galaksinin merkezindeki dev kütleli bir kara delik olaÄŸanüstü miktarda madde yutuyor. Bilim adamları ÅŸimdi NGC 1316’nın milyarlarca yıl önce iki yoÄŸun gazlı spiral galaksinin çarpışmasıyla oluÅŸtuÄŸunu gösteren yeni kanıtlar sundular. Hubble Uzay Teleskopu’nun bir fotoÄŸrafı, galaksinin içindeki kozmik toza ait sürpriz halkaları ve balonları gösteriyor. Bunlar NGC 1316’da bir veya daha fazla yıldız sistemini dağıtan ve yutan madde oburunun son kalıntıları. Baltimore Uzay Teleskopu Bilim Enstitüsü’nden Paul Goudfroij ile çalışan ekip, NGC 1316’da daha önce bilinmeyen bir küre yıldız kümesi saptadı. Yıldızların sayısını ve parlaklığını analiz eden bilim adamları, böylece ilk kez yıldız kümelerinin bir galaksi çarpışması sonucunda ne ÅŸekilde dağıldığını gösterebildiler. Ayrıca zayıf kütleli küre yıldız kümelerinin galaksinin iç bölgelerinde dışa göre daha ender olduÄŸunu buldular ki bu fenomen önceki teorik tahminlerle örtüşmekte. Yeni yıldızlar doÄŸuyorBu veriler öte yandan galaksilerin oluÅŸumunu araÅŸtıran diÄŸer grupların güncel sonuçlarıyla da uyumlu. Mesela Cambridge Ãœniversitesi yönetiminde çalışan bir ekip, galaksilerin ve kara deliklerin evrenin ilk dönemlerinde birlikte geliÅŸmiÅŸ olduklarına dair "doÄŸrudan kanıtlara" ulaÅŸtı. Nature dergisinin son sayısında yayımlanan çalışma, Carnegie Mellon Ãœniversitesi’nden Tiziana Di Matteo’nun bilgisayar simülasyonlarıyla da örtüşüyor. Bu simülasyonlarla, galaksi çarpışmalarıyla yeni yıldız sisteminin merkezine madde savrulduÄŸu ve kara deliklerin bu ÅŸekilde beslendikleri ortaya çıkmıştı. Kara deliklerin, çarpışan galaksilerin merkezinde kaynaÅŸmalarıyla açığa çıkan enerjiyle yeni yıldızlar oluÅŸmakta. Evrenin vahÅŸi dönemlerinde galaksi çarpışmaları daha sık yaÅŸanıyordu. Çok uzaktaki Starbust galaksilerinde GüneÅŸimizdekinden 1000 misli fazla yeni yıldız doÄŸmakta. Bu daha yakında bulunan ve dolayısıyla da daha uzun süredir etkin olan galaksilerin doÄŸum oranlarından 50 misli fazladır. Â