Fındık atığından mantar çıktı

Düzce Üniversitesi, Yükseköğretim Kurulu’nun (YÖK) başlattığı ‘Üniversitelerin Bölgesel Kalkınma Odaklı Misyon Farklılaşması ve İhtisaslaşma Projesi’ kapsamında 2016 yılında ‘İhtisas Üniversitesi’ olarak seçildi. Üniversite bu doğrultuda buğday samanı, fındık zürufu (fındığın yeşil kabuğu) gibi tarımsal atıklardan ilk olarak tıbbi ve yenilebilir bir mantar olan şitaki mantarını üretti. Daha sonra yine bu tarz tarımsal atıkların farklı kombinasyonları ile istiridye mantarı üretildi. Üniversite bu kez farklı atıklarla istiridye mantarı yetiştirmeyi deneyerek yeni bir çalışma ortaya koydu. Bu proje ile tarımsal atıkların değerlendirilmesini amaçladıklarını söyleyen Düzce Üniversitesi Ormancılık Meslek Yüksekokulu Öğretim Üyesi ve Düzce Üniversitesi Tarımsal Atıkların Endüstriye Geri Kazanımı Araştırma ve Uygulama Merkezi (DÜTAGAM) Müdür Yardımcısı Doç. Dr. Çağlar Akçay, bölgede yaşayan insanların kullanmadığı atıl durumdaki ahır ve samanlıkların da mantarhaneye dönüştürüldüğünü söyledi.

PATENTE BAŞVURACAKLAR

Düzce bölgesinde bu şekilde yaklaşık 10 mantarhanenin olduğunu dile getiren Akçay, merkezde yapılan çalışmaları şöyle anlattı: “Tarımsal atıklardan istiridye mantarı yaptık. Burada fındık budama atıkları ilk defa kullandığımız bir ürün oldu. İstiridye mantarı birçok tarımsal atıktan üretilebiliyor ama bunlar arasında fındık budama atıkları yoktu. Şimdi önümüzdeki süreçte uluslararası patent başvurusunu da yapacağız çünkü dünyada başka bir örneği bulunmuyor. Bunun dışında istiridye mantarı yetiştirmede filtre kahve posasını da kullandık. Uluslararası literatür taraması yaptığımızda filtre kahve posasından istiridye mantarı üretiminin çeşitli yerlerde yapıldığını gördük ama ülkemizde daha önce denenmediğini fark ettik. Bu sebeple Türkiye’de ilk kez filtre kahve posasından istiridye mantarı üretimini de yaptık. Buradaki amacımız günümüzde artan kahve tüketimine bağlı olarak kahve atıklarını verimli bir şekilde değerlendirebilmek. Özellikle gelişmiş şehirlerde kahve tüketiminin çok daha fazla arttığını görüyoruz. Gelecekte bu da yüksek oranda karşımıza çıkan bir atık türü olacak. İleride insanlar tükettiği filtre kahvenin posasıyla kendileri de istiridye mantarı üretimine başlayabilir.”

‘SERİ ÜRETİME GEÇECEĞİZ’

İstiridye mantarı üretiminde tarımsal atıkların farklı kombinasyonlarının bulunduğunu da söyleyen Doç. Dr. Akçay, sözlerini şöyle sürdürdü: “Örneğin mantarları sadece filtre kahve posasını kullanarak üretebileceğimiz gibi yarısını filtre kahve posası yarısını da fındık zürufu atığı ile birleştirerek de yapabiliyoruz. Şu an Ar-Ge aşamasındayız. Yaklaşık bir ay sonra kullandığımız bu tarımsal atıkların hangisinden en yüksek verimi elde ediyorsak onun üzerinde daha fazla duracağız. Ticari olarak da seri üretimine başlayacağız. Hasat zamanı yüzde 30 oranında mantar elde edebiliyoruz. Örneğin 1 kilo tarımsal atığımız varsa bundan 250-300 gram mantara sahip olabiliyoruz. Herkes kendi bahçesindeki, tarlasındaki tarımsal atıkları mantar üretiminde kullanabilir.”

NASIL YETİŞTİRİYORLAR

MERKEZDE 5 öğretim üyesi olduklarını ve öğrencilerin de derslerde ya da stajlarında mantar üretim alanlarında çalıştığını söyleyen Doç. Dr. Çağlar Akçay, nasıl mantar üretildiğini de şöyle anlattı: “Mantarın içinde yetiştiği poşetlere biz kompost diyoruz. Kompost için atıkların uygun boyutlara getirilmesi gerekiyor. Küçük boyutlara getirdikten sonra nemlendiriyoruz. Ardından içine asidik bazik dengeyi sağlamak için belli oranda kireç ekliyoruz. Yetişmesini istediğimiz mantar tohumlarını bu poşetin içine yerleştirip poşetin ağzını sıkıca kapatıyoruz. Ardından iklimlendirme odasında belli bir nem ve sıcaklıkta bekletiyoruz. Sonrasında mantar, tarımsal atıkları çürütüp şapka çıkarmaya başlıyor.”