Fethiye’nin adı Şam’dan geldi

Osmanlı’da uçaklar ilk kez Balkan Savaşları’nda bir savaş aracı olarak kullanılmıştı. Uçakların gücü ve faydası böylece anlaşılmış, o zamanlar ‘Tayyareci’ denilen ve sayısı bir elin parmaklarını geçmeyen pilotların çoğalması için de çalışılmıştı. Yüzbaşı Fethi Bey de o tayyarecilerden biriydi. Taksim’deki askeri kışlanın yakınındaki Ayaspaşa’da 1887’de doğmuş, komşu semt Kasımpaşa’da gemi çarkçılığı eğitimi almıştı. Bahriyeliydi ama gözü göklerdeydi. İngiltere’de eğitim alıp pilot oldu. Hevesli olduğu kadar kabiliyetliydi de. Birçok başarılı uçuşun ardından adı öne çıktı. Devrin mühim devlet adamları Talat Paşa ve Cemal Paşa da onunla uçmuştu.

ŞAM’DA DÜŞTÜ

1914’te İstanbul’dan Kahire’ye 2 bin 515 kilometrelik ilk ‘kıtalararası’ uçuş için de o seçilmişti. Uçuş 25 saat sürecek ilki Eskişehir olmak üzere Afyon, Konya, Adana, Halep, Humus, Şam, Beyrut ve Kudüs gibi 14 ayrı meydana uğrayacaktı. 8 Şubat 1914’te Yeşilköy’deki ‘Tayyare Meydanı’nda padişahın da katıldığı görkemli bir uğurlama töreni yapıldı. Muavenet-i Milliye adlı ‘Bleriot’ tipi uçakla İstanbul’dan havalandı. Yanında ‘gözlem subayı’ Yüzbaşı Sadık Bey de vardı. En büyük risk Torosları aşmaktı, zorlanmadan geçti. Önce Halep’e sonra Humus’a indi, gösteri uçuşları yaptı. Beyrut’un ardından 24 Şubat’ta Şam’a indi. Halkın ve eşrafın yoğun ve yakın bir ilgisi vardı. 27 Şubat’ta Şam’dan Kudüs’e doğru havalandılar. Şam yakınlarındaki Taberiye Gölü civarında uçak arızalandı ve Şamriye adlı köyün ‘Küfrüharib’ denilen kayalıklarına düştü. Yüzbaşı Fethi Bey ve Sadık Bey orada şehit oldu. Türk askeri tarihine ‘ilk hava şehitleri’ olarak geçtiler.

UÇAĞI DA FETHİYE’DE

Binlerce kişinin katıldığı cenaze namazı Şam’daki Süleymaniye Camisi’nde kılındı ve Emevi Camisi’nin haziresine defnedildiler. Uçağın kesin düşüş sebebi belirlenemedi ama farklı yorumlar da yapıldı. Bir yoruma göre Şam halkı Kuneytra’ya atılmak üzere Fethi Bey’e bir mektup vermişti. Fethi Bey bu mektubu atmak için alçalınca Taberiye gölündeki hava akımına kapıldı ve uçak kontrolden çıktı.

Şam’daki bu iki şehit hiç unutulmadı. Atatürk, 1934’te Muğla’nın Meğri (Makri) adlı kazasının adını Fethi Bey’in hatırasına hürmeten ‘Fethiye’ olarak değiştirdi. Fethi Bey’in uçağının askeri müzeye konulan enkazı da Şam’dan 1380 kilometre uzaktaki Fethiye’ye getirildi ve onun adını taşıyan ve heykelinin de bulunduğu parka konuldu. Kısa bir süre sonra Mısır’da düşen uçağın şehidi Üsteğmen Nuri Bey’in cenazesi de Şam’a getirilerek Fethi ve Sadık Beylerin yanına defnedildi...