Ferhan Binaları

Yıldız Sarayı kompleksi içinde bulunan eski adıyla 'Istabl-ı Amire-i Ferhan', Abdülhamit döneminde inşa edildi. Saray atlarının yetiştirildiği ve barındığı ahır binaları, sarayda çıkan yangından sonra terk edildi. Uzun süre ordu tarafından kullanıldı. 80'li yıllarda Milli Saraylar Dairesi'ne devredildi. Restorasyon çalışmaları son aşamasına varan yapı kültür merkezi olarak kullanılacak.

İstanbul kısa bir zaman sonra yeni bir kültür merkezine sahip olacak. Aslında kültür kompleksi demek daha doğru olur çünkü, Ferhan Binaları 3 ayrı bina ve büyük bir bahçeden oluşuyor. 20. yüzyılın başlarında Sultan Abdülhamit tarafından saray atları için inşa ettirilen yapı, adını Abdülhamit'in en sevdiği atı Ferhan'dan alıyor.

Kültür merkezinin önündeki tek problem Milli Saraylar Dairesi'nin yer sıkıntısı. Atölyeleri taşıyacak yer olmadığından, marangozluk, demir, cila ve sert ağaç atölyeleri Ferhan Binaları'nın bahçesinde kurulu. Büyük yer kaplayan atölyeler kaldığı sürece kompleks kültür merkezine dönüştürülemeyecek. Milli Saraylar Dairesi Başkan Yardımcısı Zeki Aybek, atölyeleri taşımak için tek uygun yerin Dolmabahçe Sarayı karşısında askeri inzibat olarak kullanılan, eski askerlik şubesi binası olduğunu söylüyor: ‘‘Oralar bize devredilmezse, Dolmabahçe Sarayı bodrumlarında onarılan eserleri koyacak yerimiz yok. Bodrumlar ise çok rutubetli’’ diyor.

Ferhan Binaları'nın geçmişi 20. yüzyıl başlarına uzanıyor. 1 Eylül 1903 tarihinde bitirilen Istabl-ı Amire-i Ferhan, 110 x 15 metre boyutlarında kagir, dikdörtgen bir yapı olarak inşa edildi. Sekizgen kuleli iki uç bölüm ve ortadaki iki katlı bölüm, iki farklı mimari anlayışta inşa edildi.

90 milyar harcandı

Parlak döneminde Ferhan Binaları'nda 100'ün üzerinde at barınıyordu. Binanın ahır olarak kullanıldığı dönem, Abdülhamit'in 33 yılık saltanatıyla birlikte sona eriyor. 20. yüzyıl ortalarında Yıldız Sarayı'nın yağmalanması sırasında çıkan yangından sonra yapı terk ediliyor. Bir süre sahipsiz kalan Ferhan Binaları, kışla olarak orduya tahsis ediliyor. Kışla olarak kullanıldığı sırada bazı değişimlere ve tahribata uğruyor. Bu arada ordu tarafından tamirhane ve bakım atölyesi olarak da kullanılıyor.

Milli Saraylara devredilmesi ise 1987 yılına rastlıyor. 3 yıl süren araştırma döneminden sonra 2 yıl da restorasyon çalışmaları devam ediyor. Restorasyon faaliyetleri şu anda son aşamasında. Bahçenin yer döşemeleri ile ısınma tertibatı yapılıyor. Zeki Aybek restorasyon çalışmaları için bugünkü değeri ile yaklaşık 90 milyar harcandığını belirtiyor.

Bir dönem Ferhan Binaları'nın restorasyon okulu olarak kullanılması gündeme gelmiş ama proje şu anda atıl durumda. Bugün daha çok bir kültür merkezi olarak kullanılması üzerinde duruluyor. Yapı, tiyatro gösterileri, konferanslar, sergiler ve resepsiyonlar düzenlenebilecek kapasiteye sahip.

Restore edileli kısa bir süre olmasına rağmen Ferhan Binaları'nda bugüne kadar bazı organizasyonlar düzenlendi. Bunlardan ilki Osmanlı İmparatorluğu'nun 700. yılı kutlamaları çerçevesinde gerçekleştirilen Atıl Kutoğlu defilesi. Bunun dışında 3 ayrı firmanın tanıtım organizasyonları yapıldı. Bu gibi durumlarda, atölyelerin olduğu kısım kötü bir görüntü vermemesi açısından paravanlar ile kapatılıyor.