Ferhad Paşa Külliyesi de onarılacak mı?

DOSTUM Prof. Dr. Rona Aybay, Mostar’la ilgili yazım üzerine, bana telefonda bir cami yıkımı üzerine çok önemli bilgi verdi.Rona Aybay, Bosna’da 8 yıl İnsan Hakları Mahkemesi yargıçlığı yaptı, daha sonra mahkeme kapandığı için de görevi sona erdi.Verdiği bilgilerden özetlediklerim:‘Herkes Mostar Köprüsü yapıldı, açılıyor diyor, birçok kişi Kanuni’nin Mostar’a köprü yapın, diye emrettiğinden söz ediyor.Mostar adı, bu mevkiye köprü yapıldıktan sonra verilmiştir. Zaten Mos; Sırp, Hırvat, Boşnak dilinde köprü anlamına gelmektedir.Ben bu çevredeki bir külliyenin (caminin) nasıl tahrip edildiğini anlatacağım.Banja Luka’da bir Ferhat Paşa Camii vardı. Bu cami UNESCO tarafından koruma altına alınmış, kültürel miraslar listesinde yer alan yapılardandı.Bir gece Sırplar, gece sokağa çıkma yasağından faydalanarak camiyi bir gece içinde yıkıp yok ettiler, adeta jiletle kazınmış gibi bu eserden tek bir iz bırakmadılar.Daha sonra bölgede yaşayan Müslüman cemaatin başvuruları üzerine karar alındı ve camiin bulunduğu noktada temel atma töreni düzenlendi.Törene yabancı ulusların temsilcileri davetliydi, açılış törenine katılanlara Sırplar, taş ve sopalarla saldırınca, davetliler kaçarak canlarını zor kurtardılar.Bu olay yüzünden de projenin uygulanmasından vazgeçildi.2004 yılında görevim sona erdi, durumu merak ediyorum.Ayrıca bu saldırılar sırasında çevrede bulunan mezarlıklar da yok edildi. Tarihi belge niteliğindeki mezar taşları da kırıldı.’* * *KÜLLİYENİN kurucusu Bosnalı Gazi Ferhad Paşa, Sokollu Mehmed Paşa’nın memleketi Sokol’dandır.Ekrem Hakkı Ayverdi, Ferhad Paşa’nın Saraybosna’daki vakfiyesinin Safer 995 (Ocak 1587) tarihli olduğunu bildirir.Bu belgeye göre; Ferhad Paşa, burada camiden başka, mektep, hamam, çeşme, saat kulesi, türbe, kervansaray, mahzen, 200 dükkánlı çarşı, Çırkvena suyu üzerinde köprü, Vırbas suyu üzerinde ahşap köprü, su yolu ve havuzu, su kemeri Çırkvena’dan Tophane’ye kadar uzanan 5 arşın genişliğinde, kaldırımlı bir yol yaptırarak vakfetmiştir.Zaman içinde bu binalardan birçoğu kaybolmuştur.İkinci Dünya Savaşı’nda harap olmuş, ancak savaştan sonra onarılmıştır.Sırp ateşinden büyük zarar görmüş, 7 Mayıs 1993’te de Sırplar tarafından mayınlarla temelinden yıktırılmıştır.* * *BARBARLARIN kuru gürültüsü yüzünden bu projeyi bir kenara atanları yasal platformda cezalandırmalıyız.Türk devleti ve hükümeti, Ferhad Paşa Camii sorununu çözmelidir.