Fatma ile Mehmet
Güncelleme Tarihi:
Bir ara gazetelerde çıktı, Türkiye’de en çok kullanılan isimler ve soyadları. Tahmin edebileceğiniz gibi, çocuklara verilen isimlerin içinde Mehmet ile Fatma birinci sırada. Dikkat ettim, kadınlarda da, erkeklerde de ilk 5 isim hep Arap ve dinî kökenli ve genelde Hz.Muhammed ve ailesinin isimleri. Ama il il baktığınızda bazı farklar dikkati çekiyor. Pratik faydası yok yaptığım derlemenin ama, ben merak edip uğraştığıma göre, belki sizin de ilginizi çeker...
Önce Türkiye’de en yaygın olan soyadları:
1. Yılmaz
2. Kaya
3. Demir
4. Şahin
5. Çelik
Dikkat edin, Türkler aile adı olarak (demek ki kimsenin yarınına güvenemediği Türkiye’de insanlarımız kalıcı bir endişe, bir güvensizlik hissi taşıyor) dayanıklılığı, sertliği, gözüpekliği, tuttuğunu koparmayı simgeleyen kelimeler seçmiş: kaya, demir, çelik, şahin, yılmaz... İnsanlar kendilerine ve soylarına gaz, diğerlerine (belki de hısımlarına) korku vermeye çalışıyorlar sanki...
*
Türkiye’de en yaygın kadın isimleri de sırasıyla şöyle:
1. Fatma
2. Ayşe
3. Emine
4. Hatice
5. Zeynep
En yaygın 5 kadın ismi de Arap kökenli, din kökenli ve genelde Hz.Muhammed ve ailesinin isimleri.
Bu açıdan 81 ili tek tek inceledim. Bakın ortaya ne çıktı.
81 ilin 33’ünde en yaygın isim bu 5, yani Fatma, Ayşe, Emine, Hatice ve Zeynep... (Sıraları değişiyor tabii ki.)
48 ilde ise, bu 5’in arasına başka isimler giriyor. 48 ilde bu 5’in dışında 15 isim daha veriliyor kadınlara.
Bu 15 isim şöyle : Elif (9 ilde), Şerife (6 ilde), Sultan, Fadime, Hanife ve Meryem (5), Havva ve Songül (4), Leyla (3), Satı (2), Zeliha, Zehra, Remziye, Asiye ve Özlem (1 ilde) kadınlara verilen diğer yaygın isimler.
Kadınlara verilen isimler açısından, en atipik (aykırı) iller Tunceli ve Ardahan.
Tunceli’de en yaygın isimler şöyle:
1. Fatma
2. Elif
3. Emine
4. Songül
5. Sultan
Ardahan’da ise durum şöyle:
1. Fatma
2. Ayşe
3. Songül
4. Elif
5. Özlem
Fatma, Ayşe ve Emine dışında diğer üç ‘sivil’ (Arabî-dinî kökenli olmayan) ismin yaygın oluşunu, Tunceli ve Ardahan’daki Alevî nüfusa bağlayabilir miyiz acaba? Muhtemelen.
Muş’ta da farklı bir tablo var.
1. Fatma
2. Ayşe
3. Zeynep
4. Elif
5. Songül
*
Bu ‘farklı’ 15 isim hangi illerde yaygın?
Elif : Adıyaman, Ardahan, Artvin, Erzincan, K.Maraş, Muş, Tekirdağ, Tunceli, Osmaniye
Şerife : Bolu, Kastamonu, Kayseri, Konya, Karaman, Kilis
Sultan : Afyon, Muğla, Aksaray, Kırıkkale, Tunceli
Fadime : Aydın, Manisa, Sinop, Tokat, Uşak
Hanife : Balıkesir, Çanakkale, Ordu, Samsun, Zonguldak
Meryem : Denizli, Hakkari, Hatay, Mardin, Şırnak
Havva : Isparta, Kütahya, Rize, Düzce
Songül : Kars, Muş, Tunceli, Ardahan
Leyla : Batman, Bitlis, Siirt
Satı : Çankırı, Çorum
Remziye : Diyarbakır
Zeliha : Ş.Urfa
Zehra : Iğdır
Asiye : Trabzon
Özlem : Ardahan
*
* *
Bir de erkek isimlerine göz atalım mı?
Türkiye’de en yaygın erkek isimleri şunlar:
1. Mehmet
2. Mustafa
3. Ahmet
4. Ali
5. Hüseyin
Yine yukarıda kadınlar için söylediğim gibi, ilk 5 erkek adı Arap ve İslam kökenli.
Bu isimlere biraz daha yakından bakalım.
Türkiye’nin 19 ilindaki en yaygın ilk 5 isim yukarıdaki gibi (sırası karışık olabilir) : Mehmet, Mustafa, Ahmet, Ali ve Hüseyin.
Hasan da en az bunlar kadar yaygın bir isim. Türkiye’nin 23 ilinde Hasan ilk 5’e giriyor.
7’inci sırada gelen isim çok ilginç: Murat (17 ilde ilk 5’e giriyor.)
Sonra gelen isimler şöyle:
İsmail (10 il), Ramazan (9), İbrahim (7), Ömer ve Yusuf (6), Abdullah (4 il), Osman, Hıdır, Halil, Fatih ve Şeyhmus. (1’er ilde ilk 5’e giriyor.)
Erkek isimleri açısından (çok yaygın olan Hasan’ı da hariç tutarsak) Türkiye’nin en ‘aykırı’ illeri ve bu illerde ilk 5’e giren isimler şunlar:
Bitlis : Murat, Ömer, Yusuf
Muş : Murat, Ömer, Yusuf
Siirt : Yusuf, Ömer, Abdullah
Van : Murat, Ömer, Yusuf
Batman : Yusuf, Ömer, Abdullah
Doğu Anadolu’nun birbirine komşu 5 ili. Türkiye’nin diğer bölgelerinden farklı olarak bu 4 ismi çok kullanıyor: Murat, Ömer, Yusuf ve Abdullah...
Diğer iki komşu Ağrı (Murat, Ömer) ile Hakkari (Yusuf, Abdullah) da bu listeye katılabilir.
Diğer iller...
Erzurum : Murat, İbrahim
Kars : Murat, İbrahim
Ardahan : Murat, İbrahim
Doğu’nun üç komşu ilinde gördüğünüz gibi Murat ve İbrahim çok yaygın isimler.
Bolu : İsmail, İbrahim
Mardin : İbrahim, Şeyhmus
Bayburt : Murat, Fatih
Şırnak : Abdullah, Ramazan
*
Bu arada bazı illere has isimler de var, son olarak onları vereyim size:
Kayseri : Osman
Mardin : Şeyhmus
Tunceli : Hıdır
Şanlıurfa : Halil
Bayburt : Fatih
*
* *
Bu kadar uğraştın, ee, bu bilgiler neye yarar, derseniz...
Hiiiç, araştırmak, öğrenmek ve bilmek başlı başına bir keyif...
Asrın yeni bir umdesi var, hak kapanındır
Söz haykıranın, mahtık ise şarlatanındır
Geçmez ele bir pâye kavuk sallamayınca
Kürsî-i liyakat puşt olanındır
... kıtasının kime ait olduğunu bilmek kadar lüzumsuz bir bilgi, haklısınız!