Fatin RüÅŸtü idama giderken neyi kastetti

Kıbrıs'ta Türk Mukavemet TeÅŸkilatı'nın kurulmasında görev alan emekli Yarbay Ä°smail Tansu, anılarını, ‘‘Aslında hiç kimse uyumuyordu - Yeraltında silahlı bir gizli örgüt, hem de devlet eliyle...TMT’’ baÅŸlığıyla kitaplaÅŸtırdı. Tansu, Kore savaÅŸlarına katılıp döndükten sonra Özel Harp Dairesi Lojistik Åžube Müdürlüğü'ne atandı. Bu görevi sırasında da TMT'nin kuruluÅŸunda çalıştı. 27 Mayıs darbesinden üç ay sonra, 2 Eylül 1960'ta emekliye ayrıldı. Ä°ÅŸte Tansu'nun kitabından, KKTC'nin doÄŸmasının yolunu açan Kıbrıs Türk Mukavemet TeÅŸkilatı'nın kuruluÅŸ öyküsünün özeti...1958 yılı Ocak ayı başında bir gün. Kıbrıs'ta Rumların silahlı örgütü EOKA'nın eylemlerine tepki doruÄŸa çıkmıştı. Türkiye'nin her tarafında ‘‘Ya Taksim Ya Ölüm’’ mitingleri düzenleniyordu. Genelkurmay 2. BaÅŸkanı Orgeneral Salih CoÅŸkun, Genelkurmay Özel Harp Dairesi BaÅŸkanı Tümgeneral DaniÅŸ Karabelen'i çağırdı:- Kıbrıs'ta EOKA'ya karşı silahlı bir örgüt kurabilir miyiz? Dairenizin fonksiyonu malum, ancak ben sizinle görüşmeden cevaplamak istemedim.DaniÅŸ PaÅŸa, arkadaÅŸlarıyla görüştükten sonra ‘‘Biz bu iÅŸi baÅŸarırız’’ yanıtını verdi. Binbaşı Ä°smail Tansu, kısa sürede tamamladığı projeyi, ‘‘KÄ°P’’ harfleriyle kodladı. ‘‘Kıbrıs'ı Ä°stirdat Projesi’’. ‘‘İstirdat’’ın anlamı, bir ülkenin kaybettiÄŸi bölümünü düşmandan geri almasıydı:1- TMT'nin hedefi ilk aÅŸamada eÄŸitilmiÅŸ ve silahlandırılmış mevcudunu 5 bin kiÅŸiye çıkarmaktır. Bu mevcut kademeli olarak 10 ve 15 bine yükseltilecek.2- TMT, (X) günü olarak varsayılan ve EOKA'nın ENOSÄ°S'i gerçekleÅŸtirmek için adada giriÅŸeceÄŸi harekata kadar gizli kalacak, o gün yeraltından süratle çıkarak karşı saldırıya geçecek.Ä°Åž BANKASI'NDA MÃœFETTÄ°ÅžLÄ°KTMT'nin hedefleri böyle çizilmiÅŸti. Ancak harekete geçme talimatının alınması, Kıbrıs Türk liderleri Dr. Fazıl Küçük ve Rauf DenktaÅŸ'ın Ankara ziyaretleri sırasında DışiÅŸleri Bakanı Fatin Rüştü Zorlu'dan silah istemeleri üzerine hükümette çıkan tartışma nedeniyle gecikti. BaÅŸbakan Menderes'in beklenen mesajı, Genelkurmay'a, 1958 Nisan ayında geldi. Harekatın fikir babası Dışışleri Bakanı Zorlu'ydu. Menderes'ten izni de o almıştı. Ä°lk iÅŸ olarak kurulacak silahlı gücün ismi belirlendi: Kıbrıs Türk Mukavemet TeÅŸkilatı. Proje koordinatörlüğü ve uygulama görevi Binbaşı Tansu'ya verildi.TeÅŸkilat liderliÄŸine de Yarbay Rıza VuruÅŸkan seçildi. VuruÅŸkan ve dört yardımcı subayın Kıbrıs'a gidebilmesi için Ä°ÅŸ Bankası'ndan yardım istendi. VuruÅŸkan'a, Ä°ÅŸ Bankası LefkoÅŸa ÅŸubesini denetleyecek müfettiÅŸlik görevi verildi. ‘‘Maske görev’’ e uygun olarak da ‘‘Ali Conan’’ adına yeni bir pasaport düzenlendi.Yarbay VuruÅŸkan, adaya geldi. TMT'nin LefkoÅŸa'daki karargahını kurduktan sonra, görev alacak Türk subaylarının öğretmen, ilköğretim müfettiÅŸi ve imam hatip gibi deÄŸiÅŸik kimliklerle adaya gönderilmesine baÅŸlandı.TELSÄ°Z KUTUSUNA PEYNÄ°RAnkara ile Kıbrıs arasında iletiÅŸimin saÄŸlanması için telsiz de gerekiyordu. Amerikalılar'ın verdiÄŸi ve gerektiÄŸi zaman kullanılmak üzere topraÄŸa gömülen telsizlerden birkaç tanesini gizlice alıp adaya gönderdiler. Telsizlerin kutuları hellim peyniriyle doldurulmuÅŸ olarak geri döndü. Kutular, eski yerlerine öylece gömüldü.TMT'yi EOKA ile çatışmaya hazır hale getiren ve gizli kalmasını baÅŸaran Yarbay VuruÅŸkan, 1959 Eylülü'nde Ankara'ya çaÄŸrıldı. VuruÅŸkan, BaÅŸbakan Menderes'e verilen brifinge katıldı ve bir gece Sincan'daki eÄŸitim kampına gitti. Kampa gece giren VuruÅŸkan, karanlıkta kalan bir tel kafesin arkasından konuÅŸtu. Aydınlık bölümde kalan mücahitler, ‘‘Bozkurt’’un yüzünü göremediler. VuruÅŸkan, adaya yaklaşık 55 bin ABD doları ile döndü. 27 Mayıs askeri müdahalesi sonrasında Türk Mukavemet TeÅŸkilatı organizasyonunu yürüten grup zora girdi. Özel Harp Dairesi'nin subaylarına ‘‘Menderes'in Gestaposu’’ adı takıldı.DARBE EMEKLÄ° ETTÄ°Tümgeneral Karabelen, 27 Mayıs'ın hemen ardından görevden alındı. PaÅŸa'nın en büyük suçu, Demokrat Parti milletvekili Danyal Akbel'in aÄŸabeyi olmasıydı. VuruÅŸkan, 27 Mayıs'tan sekiz ay sonra görevden alındı. Ä°smail Tansu da 27 Mayıs'ın gadrine uÄŸradı. O da emekliye sevkedildi. Zorlu'nun faaliyetlerini Binbaşı Tansu'dan öğrenen TürkeÅŸ, idamların durdurulması için sürgünde bulunduÄŸu Hindistan'dan çaba harcadı ama bir yararı olmadı. Zorlu, asılmak üzere sehpaya götürülürken, ‘‘Ben ülkeme bir hizmet yapmamış isem, hiç olmazsa Kıbrıs davamızı hallettim’’ dedi.TMT 21 Aralık 1963'teki EOKA'nın ‘‘Noel katliamı’’ sonrasında yer üstüne çıktı ve 1974 Barış Harekatı'na kadar silahlı mücadeleyi sürdürdü. Menderes armatörlerden yardım istediYarbay VuruÅŸkan, TMT'nin LefkoÅŸa'daki karargahını kurduktan sonra, görev alacak Türk subaylarının öğretmen, ilköğretim müfettiÅŸi ve imam hatip gibi deÄŸiÅŸik kimliklerle adaya gönderilmesine baÅŸlandı.Sıra geldi, adaya silah ve mühimmat taşınmasına. Ticaret gemilerinden ve kaçakçılardan yararlanılması düşünüldü. Mersin gümrüğünde bir problem çıkınca Fatin Rüştü Zorlu, Gümrük ve Tekel Bakanı Hadi Hüsman'a telefon etti:- Beyefendi, size Binbaşı Ä°smail Tansu'yu gönderiyorum. Kendisini dinleyiniz. Bu arkadaÅŸların görevi o kadar önemli ki, altın da kaçırsalar, biz hükümet ve devlet olarak göz yumacağız.Deniz Kuvvetleri Komutanı Oramiral Fahri Korutürk, silah sevkeden tekneleri koruma isteÄŸini geri çevirdi: ‘ Donanmadan bir savaÅŸ gemisinin bu gayri nizami silah sevkiyatında destekleme iÅŸi nazik bir mesele.’BaÅŸlangıçta ‘‘Arı ekibi’’ adı verilen üç Kıbrıslı balıkçı gencin sandalıyla silah taşındı. Bir fırtınaya sırasında sandallardan biri battı, iki balıkçı ÅŸehit oldu. Ama bu ekibin sandallarıyla, 1 Ocak 1959'a kadar tüfek, tabanca, bomba, mermi ve telsiz gibi çok sayıda malzeme adaya taşındı.Bir balıkçı gemisi satın alınması düşünülürken BaÅŸbakan Menderes, ‘‘armatörlerin gemilerinden yararlanma’’ fikrini ortaya attı. Menderes, arkadaşı olan armatörler Kemal SadıkoÄŸlu ve Muhittin TopçuoÄŸlu'nu arayarak yardımcı olmalarını istedi. Her iki armatör de yardıma hazır olduklarını bildirdiler. Ancak daha sonra bir balıkçı teknesi alınması projesi devreye sokuldu. Yine Zorlu devreye girerek ödenek saÄŸladı ve bir balıkçı teknesi satın alındı. ‘‘Elmas’’ adı verilen tekne 1959 yılı ocak ayında adaya silah taşımaya baÅŸladı.TeÅŸkilat’tan ÅŸifreli isimlerBozkurt: Yarbay Rıza VuruÅŸkanAÄŸrı: Dr. Fazıl KüçükToros: Rauf DenktaÅŸKurt: MücahitlerTemizlik kurdu: EÄŸitimcilerBereket kurdu: Silah ikmalinde çalışanlarFal kurdu: Ä°stihbaratçılarSerçe: TabancaSerçe gagası: MermiÂ