İhsan YILMAZ
Oluşturulma Tarihi: Mayıs 25, 2003 03:10
Ünlü Alman tarihçi ve dilbilimcisi Franz Ba-binger'in İstanbul'un Fethi'nin 500. yılında, 1953'te yayımladığı kitabı ‘‘Fatih Sultan Mehmed ve Zamanı’’ 50 yıl sonra Türkçe'ye çevrildi. Fatih üzerine en kapsamlı çalışmalardan biri olarak gösterilen ve bir ‘‘referans kitabı’’ kabul edilen çalışma, yayımlandığı dönemde Fatih'in kişiliği üzerine kitapta yer alan bilgiler nedeniyle Türkiye'de tartışma konusu olmuştu.
Ünlü tarihçi ve dilbilimci Franz Babinger'in başta Venedik olmak üzere ülkemizde pek bilinmeyen kaynaklara ulaşarak hazırladığı ‘‘Fatih Sultan Mehmed ve Zamanı’’ adlı kitap,
Oğlak Yayınları tarafından yayımlandı. Kitapta, Prof. Dr. Halil İnalcık'ın Babinger'in bu eserini eleştiren ve 1960'ta kaleme aldığı yazısı da yer alıyor. İnalcık'a göre Babinger, çalışmasını en temel batılı kaynaklara dayandırarak yapmış, ancak Osmanlı kaynaklarının pek çoğunu görmezden geldi.
Tarihçilere göre Babinger'in kitabı, bu tür eksiklikleri olsa da Fatih üzerine yapılmış ve günümüze kadar aşılamamış kaynaklardan birisi.
Babinger'in İstanbul'un Fethi'nin 500. yıldönümü için kaleme aldığı kitap, 50 yıllık bir gecikmenin ardından İstanbul'un fethinin 550. yılında Türk okuruyla buluşuyor. Öyle gözüküyor ki, bilim adamlarının tartışmalarına şimdi okurlar da katılacak.
KİTAPTAN ALINTILARHiçbir dine inanmazdıMehmed'in kişisel sohbetlerinde sapkın fikirlere karşı büyük sempati sergilediğini biliyoruz. Ama devletin başı olarak İslamın Sünni mezhebini katı bir biçimde dayattığını ve halk arasındayken kendisinin de bu kurallara uyduğunu biliyoruz. Ayrıca yıllar geçtikçe farklı dinlere ilgi duymaya başlamış olabilir. Sultanın sarayında yıllarca kalmış olan Gian-Maria Angiolello'nun, II. Bayezid'in, babası hakkında ‘‘Otoriterdi ve Muhammed peygambere inanmazdı’’ dediğini söylerken yalnızca saray dedikodusu yapmadığı kesindir. Angiolello, II. Bayezid'in bu konuda gerçekten haklı olduğunu, bu yüzden herkesin Mehmed'in hiçbir dine inanmadığını düşündüğünü söyler.
TARİHÇİ GÖRÜŞÜDöneminin en iyi kitabıFatih devrini anlatan en iyi kitap. Babinger, bu kitabı yazarken bütün Avrupa arşivlerini araştırmış ve kitabı öyle yazmıştır. O dönem için en iyi araştırma kitabı. Ancak Katolik olduğu için bazı konularda saplantıları var. En azından Doğu-Batı konusunda Fatih kadar rahat değil. Kişiliği ile ilgili bazı saçma şeyleri de vardır ama bu kitabın bilimselliğine gölge düşürmez. Henüz çeviriyi görmedim, o yüzden Türkçesi hakkında bir şey söyleyemem.