Farkımızı anlatırsak başarırız

Önümüzdeki yıl eğitime başlayacak olan Sabancı Üniversitesi Rektörü Terzioğlu:

Sabancı Holding, bundan beş yıl önce bir üniversite kurmaya karar verdi. O günden itibaren de ‘‘Nasıl bir üniversite?’’ sorusuna cevap aramaya başladı. Kurucular, 22 değişik ülkeden 50'nin üzerinde bilim adamını, araştırmacıyı, öğrenciyi ve işadamını İstanbul'da düzenlenen arama konferansında bir araya getirerek geleceğin üniversitesinin nasıl olması gerektiğini tartıştılar. Bununla da yetinmediler; öğrencilere, akademisyenlere, iş dünyasına nasıl bir üniversite hayal ettiklerini sordular.

Beş yıllık bir hazırlık döneminden sonra ortaya, 1999-2000 yılında öğretime başlayacak olan Sabancı Üniversitesi çıktı. Temel felsefesi ‘‘birlikte yaratmak ve geliştirmek’’ olarak saptanan Sabancı Üniversitesi, üniversiteye ilişkin bir çok kavramı sorguluyor ve yeniden oluşturuyor. Eski TÜBİTAK Başkanı Rektör Tosun Terzioğlu, Sabancı Üniversitesi'ni anlattı.

Öğrencilere, akademisyenlere ve iş dünyasına nasıl bir üniversite istediklerini sordunuz. En ilginç açılımları hangi gruptan aldınız?

- Sanıyorum öğrencilerden. Ve özellikle Türk öğrencilerinden. Aslında herkes değişmek istiyor. Ve bu yalnızca Türkiye'de değil, dünyada da var. Esas değişimi üniversitede okuyan öğrenciler istiyor.

Değişim isteği hangi noktalarda yoğunlaşıyor?

- İş dünyası kitabi bilgiden ziyade hayattaki gerçek sorunları çözebilecek insanlar istiyor. Biraz daha takım çalışmasına alışık insanlar olmasını istiyor. Öğrencilerin çoğu, sınıfların kalabalık olmasından, pasif kalmaktan şikayetçi. Liseden farklı bir yer bekliyordum, çok da farklı değilmiş, diyorlar. Bir de tercihlerini doğru yapamamaktan şikayetçi öğrenciler. Tercihlerle beklentiler birbirine uymuyor.

Dünyada da üniversite kavramının tartışıldığını söylediniz...

- Dünya büyük bir arayış içerisinde. Bugün bizim ortaya koymaya çalıştığımız modele bir bakıma benzemeye çalışan okullar olduğunu biliyorum. Üstelik bunlar yeni değil, eski, köklü üniversiteler. Bizim burada bir avantajımız var, sıfırdan başlıyoruz. Eski bir kurumu yeni bir yönetim tarzına alıştırmak pek kolay değil.

Üniversiteler güçlerini eğitim öğretim kalitesinden olduğu kadar geleneklerinden ve köklerinden de alırlar. Bu anlamda sıfırdan başlamanın dezavantajları neler?

- Sıfırdan başlamanın dezavantajları var elbet. Her şeyi yeni baştan yaratmanız gerekiyor. Ama 21. yüzyılın tam eşiğinde, özellikle yüksek öğretimde daha genelde eğitimde yenilikler arandığı, temelden ele alıp köklü düşünce üretmeye çalışıldığı bir dönemde, geleneklere bağlı olmak o derece önem taşımıyor artık. Gelenekler de hızla değişiyor, değişmek zorunda. Üniversite her zaman bir arayış içinde olmalı.

HAYAT BOYU EĞİTİM

Üniversitede esas olarak bilim üretilir. Oysa Türkiye'deki üniversiteler meslek okulları gibi işliyor. Sizin bu konuya bakışınız ne olacak?

- Üniversiteler, bilgiyi üreten, kullanan, aktaran kurumlardır. Özellikle bilgi üretimi, üniversiteyi yüksek okuldan ve liseden ayıran husustur. Biz araştırma faaliyetlerine ve bilimsel bilgi üretimine başladık. Öğretim üyelerimiz uluslararası bilimsel toplantılara davet ediliyor, saygın bilimsel dergilerde çıkan makaleleriyle Sabancı Üniversitesi'nin adını bilim dünyasında duyuruyorlar. Meslek konusuna gelince: Bilgi çağı olgusunu inceleyen araştırmacılar, 21. yüzyıl insanının hayatı boyunca 4-5 meslek değiştireceğini söylüyor. İletişim ve bilgisayar teknolojilerinde yaşadığımız gelişmeler daha şimdiden çalışma, hatta yaşama biçimimizi değiştirmeye başladı. Bu mesleklerin de bir kısmının ne olacağı şimdiden bilinmiyor. Ne yapacağız? Her seferinde yeniden mi eğiteceğiz? Bu durum bize eğitimin hayat boyu sürmesi gerektiğini gösteriyor. Okullarda verilen eğitimin çok daha köklü olması lazım.

Diğer üniversitelerden bir farkınız da bölüm kavramına yaklaşımınız.

- Bölümü idari yapı olarak görüyoruz. Çünkü disiplinler birbirlerinden kesin çizgilerle ayrılmaz. İki fakültemiz var: Mühendislik ve Doğa Bilimleri Fakültesi ile Sanat ve Sosyal Bilimler Fakültesi. Bunların altında da lisans derece programları yer alıyor. Öğrenci tercihini yaparken bu iki fakülteden birini seçecek. Okula girdikten sonra bizim de rehberliğimizle tercihini yapacak. Sistemimizi anlatan bir örnek vereyim. Diyelim ki öğrenci bilgisayar mühendisi olmak istiyor. Ama ileride finans sektöründe çalışmak istiyor. Ona ekonomi dersleri almasını önereceğiz. Bir başka bilgisayar mühendisliği öğrencisi, ileride birikimini multimedya alanında kullanmak istiyorsa, ona mutlaka sanatın temel kavramlarını öğrenebileceği dersler almasını önereceğiz. Örnekler çoğaltılabilir, ama birbirine benzemeyen mezunlar vereceğiz.

İş dünyasına kaliteli eleman yetiştireceğinizi söyleyebilir miyiz?

- Biz çok kaliteli bireyler yetiştireceğiz, eleman değil. Nerede çalışacak o kendilerinin bileceği iş.

Nasıl öğrenciler bekliyorsunuz?

- Biz ne kadar mükemmel bir üniversite tasarlarsak tasarlayalım, buna son şekli verecek olan öğrenciler. Üniversite öğrenciye birşeyler katar ama öğrenci de üniversiteye çok şey katar. Özellikle ilk öğrencilerimiz bir takım gelenekleri yaratacak. Biz meraklı öğrenci istiyoruz. Arayış içerisinde olan, açık insanlar istiyoruz. Şunu da istiyoruz. Öğrenci farklı hoca farklı değil. Her ikisi de üniversitenin birer parçasıdır. Birlikte yaratmak dediğimiz de o. Bir öğretim üyesi bir dersi kırkıncı defa da verse, iyi bir öğretim üyesi ise öğrencisinden bir şeyler öğrenir. Üniversite yaşanırken öğrenilen bir yer.

Sabancı Üniversitesi Türkiye'nin şartlarına, yapısına ne kadar uygun?

- Bunun Türkiye'de bir üniversite olduğunu gözardı etmiyoruz. Türkiye çok hızlı değişen bir ülke. Öyle bir ülke ki, ortalamalar çok anlamlı değil. Yeni bir şeyler arayan, yeniliklere çok açık, dünyada ne olup bittiğini öğrenmeye çok meraklı, çok dinamik bir gençlik var.

Bir de mesafe sorunu var. Üniversite İstanbul'un bayağı dışında, Kurtköy'de.

Yurtlarımız çok güzel. Eski Anadolu konaklarının mimari çizgisinden esinlenerek yapılmış yurtlar. Oldukça canlı bir mekan ortaya çıkacak. Yurtları zorunlu yapmak istemiyoruz, ama özellikle ilk yılda öğrencilerin kampusta yaşamasını istiyoruz. Bunun yanı sıra servislerimiz de olacak. Bu sene 253 öğrenci alacağız, 200 kişilik yurt kapasitemiz var. Yurtlar aşama aşama artacak.

HERKES BURS ALABİLİR

Sabancı Üniversitesi paralı bir üniversite. 1999-2000 öğretim yılında tüm lisans programları için yıllık öğrenim ücreti 7.700 Amerikan doları olarak belirlenmiş. Ancak başarılı her öğrenci üniversitede ücret ödemeden öğrenim görebilecek. Yani burslu öğrencilere belli bir kota uygulanmamış. Sabancı Üniversitesi'nin ana gelir kaynağı her yıl Sabancı Holding tarafından üniversiteye aktarılacak olan 20 milyon Amerikan Doları.

ONUR BURSU

Bu burs kapsamındaki öğrenciler, yıllık öğrenim ücretinden ve Sabancı Üniversitesi yurtlarında kalmaları durumunda 9 aylık yurt ücretinden muaf olacak. Yemek ve ders kitapları giderleri de üniversite tarafından karşılanacak. Ayrıca üniversite tarafından hediye edilecek birer lap-top sahibi olacaklar. ÖSS sonuçlarına göre ilk 1-200 arasında olan ve Sabancı Üniversitesi'ni ilk üç tercihi arasında belirten öğrenciler bu bursu alacak. Bir sonraki yıl sonu not ortalamasında 2.50'yi tutturan öğrenciler burs almaya devam edebilecekler.

BAŞARI BURSU

Bu burs kapsamındaki öğrenciler, yıllık öğrenim ücretinden ve yurt ücretinden muaf olacaklar. ÖSS sonuçlarına göre ilk 201-1000 arasında arasında olan ve Sabancı Üniversitesi'ni ilk üç tercihi arasında belirten öğrenciler bu burstan yararlanacaklar. Yıl sonu not ortalamasında 2.50'yi tutturan öğrenciler burs almaya devam edebilecekler.

TAKDİR BURSU

Bu burs kapsamındaki öğrenciler, yıllık öğrenim ücretinin yüzde 50'sinden ve yurt ücretinden muaf olacaklar. Bu burs ÖSS sonuçlarına göre ilk 1001-2000 arasında arasında olan ve Sabancı Üniversitesi'ni ilk üç tercihi arasında belirten öğrencilere verilecek. Yıl sonu not ortalamasında 2.20'yi tutturan öğrenciler burs almaya devam edecek.

TEŞVİK BURSU

Bu burs kapsamında bulunan öğrenciler, burs komitesince belirlenen oranlarda a) yıllık öğrenim ücreti, b) Sabancı Üniversitesi yurtlarında kalmaları durumunda yurt ücreti c) yemek ve ders kitapları giderlerinden muaf tutulacaklar. Öğrenime devam ederken üniversite tarafından belirlenen düzeyde akademik başarı sağlayan öğrenciler bu burstan yararlanabilecek. Bunun için öğrencilerin 3.00 genel not ortalamasını tutturmaları gerekiyor.

ÇALIŞMA BURSU

Bu burs kapsamında bulunan öğrenciler, haftalık belirli bir saat süresince Sabancı Ünivesitesi'nde çalışma karşılığı dönemlik öğrenim ücretinden yüzde 50'ye varan oranlarda muaf olacaklar. Sabancı Üniversitesi'nde en az bir dönem geçirdikten sonra başvurulan bu bursu alabilmek için öğrencinin en az 2.50 not ortalamasına sahip olması, bursa devam edebilmek için de en az 2.00 not ortalamasında kalması gerekiyor. Sabancı Üniversitesi'nin lisansüstü eğitim programında da burs almak mümkün. Ayrıca öğrencilerin eğitim giderleri kredisi alabilmeleri için çeşitli bankalarla işbirliği çalışmaları sürdürülüyor.