Faktoring Türleri Nelerdir?

 

Yurtiçi faktoringÂ: Yurtiçi faktoring, aynı ülke sınırları içerisinde faaliyet gösteren alıcı, satıcı ve faktoring kuruluÅŸu arasında gerçekleÅŸtirilir. Fiyatlama, ödeme koÅŸulları, tahsilat miktarı gibi konularda anlaÅŸmaya varıldıktan sonra bu detayları içeren bir faktoring sözleÅŸmesi imzalanır. Satıcıya düzenlediÄŸi faturalara istinaden, sözleÅŸmedeki ÅŸartlar çerçevesinde ön ödeme yapılır. Vade geldiÄŸinde fatura bedeli alıcıdan tahsil edilir, ücretler, komisyonlar, finansman faizi ve ön ödeme tutarı düşüldükten sonra kalan miktar satıcıya ödenir.

İhracat faktoring : Alıcının farklı bir ülkede yerleşik olduğu durumlarda gerçekleştirilen faktoring işlemidir. Yurtiçi faktoring işlemine ek olarak bir de alıcının ülkesinde bulunan muhabir faktoring şirketi devreye girmektedir. Tahsilatın takibi, riskin üstlenilmesi ve finansman hizmetleri yaygın muhabir ağı sayesinde faktoring kuruluşu tarafından sağlanır. Satıcı, yurtdışında bulunan müşterileri ile ilgili bilgileri ihracat faktoring şirketine iletir. İhracat faktoring şirketi, alıcıların ülkesinde yerleşik muhabir faktoring kuruluşlarına bu müşterilerin istibaratını yaptırır. Muhabir faktoring şirketi yerel faktoring şirket tarafından, satıcının alacağının tahsiline ilişkin olarak, kendisine iletilen bilgiler doğrultusunda bir ödeme limiti belirler. Bu limit, muhabir faktoring kuruluşun, saptanan limitte belirlenen tutara kadar sorumlu olduğu, limit dışı alacaklar için bir garantisi bulunmadığı, ancak alacak bakiyesinin sadece vadesi geldiğinde alıcıdan tahsili için uğraşacağı anlamına gelir.Bu limitler dahilinde olmak üzere müşterinin borcunu ödeyememe ya da mali güçlüğe düşme durumunda yüzde 100' lük bir garanti sağlar. Faktoring şirketi fatura tutarını yüzde 100'e tamamlayarak vadeden sonra 90 günde ödemeyi gerçekleştirir.

İthalat faktoring : İhracat faktoringin tam ters işlemi olarak düşünülebilir. İthalat faktoring şirketi istenirse ithalatçının ödememe riskini garanti eder. Yurt dışından vadeli, mal mukabili ve faktoring kapsamında ithalat yapmak isteyen alıcı, bu konuda satıcı ile anlaşır. Satıcı, kendi ülkesindeki faktoring şirketi vasıtasıyla Türkiye'deki faktoring şirketi ile temas kurar ve gerekli limitleri ister. Türkiye'deki faktoring şirketi, limit saptanması hususunda alıcı ile temasa geçerek, gerekli bilgi ve belgeleri temin eder ve istibarat sonucu olumlu ise ithalatçı adına limit tesisi yapılır ve bu limit ihracatçının ülkesindeki faktoring şirketine bildirilir. Alıcı, vadede faktoring şirketine ödemeyi yapar. Böylece, ithalatçı likidite sorunlarından bağımsız mal mukabili ve vadeli ithalat yapma olanağını sağlar.

 

Gayrikabilirücu faktoring (Non-Recourse): Faktoring ÅŸirketinin, devir aldığı alacakların ödenmeme riskini tümüyle üstlendiÄŸi ÅŸeklidir.ÂReklamasyon dışındaki bütün sorunlar faktoring ÅŸirketi tarafından çözümlenir ve satıcıya bilgi verilir. Gayrikabilirücu iÅŸlemlerde faktoring ÅŸirketi alıcının ödeme riskine karşılık kendisini yurt dışındaki muhabirlerinden saÄŸladığı "alıcı garantisi hizmetleri" ile korur. Bu tür faktoring iÅŸlemlerinde, alıcının mali güçlüğe düşüp ödeme yapmaması durumunda, faktoring ÅŸirketi vadeden sonraki 90. gün garanti limiti kapsamındaki bedelin tamamını öder. Uluslararası iÅŸlemlerde ihracatçı, yüzde 100 garantili ve finansman sorunları olmaksızın satış yapma olanağına kavuÅŸurken, ithalatçı da likidite sorunlarından bağımsız, akreditif açmadan, vadeli alım yapma olanağına kavuÅŸmaktadır.

 

Kabilirücu faktoring (Recourse):ÂFaktoring ÅŸirketinin devir aldığı alacakların ödenmeme riskini kısmen üstlendiÄŸi ÅŸeklidir. Tahsilat iÅŸlemleri yine faktoring ÅŸirketi tarafından saÄŸlanır. Ancak tahsili mümkün olmayan alacaklar için faktoring ÅŸirketi satıcıdan bu miktarı talep etme hakkına sahiptir. Ãœlkemizin ekonomik ve politik ÅŸartları dolayısıyla yurtiçi faktoring iÅŸlemlerinin tamamına yakını kabilirücu olarak oluÅŸmaktadır.Â

 

Bildirimli faktoring: Satıcının alacaklarını faktoring şirketine devrettiğini borçlulara bildirdiği faktoring çeşididir.

 

Bildirimsiz faktoring: Satıcının alacaklarını faktoring şirketine devrettiğini borçlulara bildirmediği faktoring çeşididir. Ancak bu durumda doğal olarak tahsilat işlemleri, faktoring şirketinden tahsilat vekaleti alan satıcı tarafından üstlenilmektedir.

 

Geleneksel Faktoring (Full Service Faktoring ) : SatıcınınÂtahsilat, finansman ve garanti hizmetlerinin tümünden yararlandığı faktoring iÅŸlemidir.Â

Vadeli Faktoring : Tahsilatın gerçekleÅŸmesini beklemeden ödemenin faktoring ÅŸirketi tarafından fatura vadesinde yapıldığı faktoring iÅŸlemidir.ÂBu durumda satıcı faktoring ÅŸirketinden avans almak yerine, aylık vadeli satışların ortalama vadesi üzerinden ay sonlarında toplu tahsilat yapar.Â

 

Toptan Faktoring (Bulk faktoring) : Bu çeÅŸit faktoring iÅŸleminde amaç sadece finansman temin etmektir. Tahsilat ve garanti söz konusu deÄŸildir.Â

 

Fatura İskontosu : Satıcıya sadece finansman hizmeti sunulan ve borçlulara borçlarını faktoring şirketine ödemeleri ihbar edilmeyen faktoring çeşididir. Satıcı tarafından tahsil edilen paralar doğrudan faktoring şirketine verilir. Bu sistemde faktoring kuruluşu satıcının verdiği faturaları iskonto etmekte ve satıcıya ön ödeme yapmaktadır.

 

Faktoring İşlemlerinin Satıcıya Maliyeti Nedir?

 

Maliyetler faktoring şirketinden alınan hizmetlerin türüne göre değişmekte olup, komisyon ve faiz (iskonto)’den oluşmaktadır. Satıcı garanti ve tahsilat hizmetinden faydalanıyorsa komisyon, finansman fonksiyonundan faydalanıyor ise finansman masrafı söz konusu olmaktadır.

 

Faktoring Komisyonu: Alacakların garanti edilmesi ve tahsilat hizmetleri karşılığında temlik alınan faturaların toplamı üzerinden belli bir oran karşılığı alınan bedeldir. Bu oran, riskin büyüklüğüne, faturaların toplamına, alıcının sayısına, sektörüne, ürünün cinsine ve alacakların vadesine bağlı olarak değişmektedir. Uluslararası faktoring işlemlerinde risk değerlendirilmesi yapılırken, alacaklının yerleşik olduğu ülke riski de hesaba katılmaktadır.

 

Finansman Masrafı : Yapılan ön ödemenin kullanım süresine bağlıdır. Genelde uygulanan faiz oranı, ihracat satışlarında faturanın düzenlendiği para biriminin liboruna, yurtiçi satışlarda ise güncel TL. faiz oranlarına bağlı olarak belirlenmektedir. İhracat işlemleri için alınan faizlerde vergi yoktur, ancak yurtiçi işlemlerde vergi olarak sadece yüzde 5 BSMV söz konusudur.

 

Bir örnekle açıklamak gerekirse, satıcının 200.000 Euro tutarında 3 aylık ihracat alacağı olduğunu varsayalım. Komisyon oranını % 2, uluslararası faiz oranını (Libor+spread) ise % 12 olarak alalım. Bu durumda komisyon (200.000 Euro x % 2) 4.000 Euro, faiz ise (200.000 Euro x % 3 *) 6.000 Euro olarak hesaplanmaktadır. Sonuç olarak satıcı üç ay beklemeden maksimum 190.000 Euro tahsil edebilecektir. Genelde faktoring şirketleri bu miktarın % 80'i civarındaki bölümünü nakit olarak ön ödeme şeklinde, kalan bölümü ise alıcıdan mal bedelinin tahsilatını takiben ödemeyi garantilemektedir.

 

(*yıllık %12 olan oran 3 ay için %3 olarak hesaplanmaktadır.)