Faktoring nedir?
Güncelleme Tarihi:
Faktoring, mal veya hizmet satan şirketlerin yurt içine veya dışına yaptıkları vadeli satışlardan kaynaklanan kısa vadeli alacak haklarının, faktoring şirketi adı verilen finansal kuruluşlar tarafından satın alınması esasına dayanan bir finansman yöntemidir. Şirketlerin alacaklarının vadelerinin uzaması ve tahsil edilememesi gibi nakit akımını olumsuz etkileyen durumlarda, faktoring işlemi şirketlere nakit sağlayarak olabilecek zamanlama ve kopukluk sorunlarının önemli ölçüde ortadan kaldırılmasına yardımcı olmaktadır. Faktoring işleminde temlik edilen alacakların vadeleri genellikle 30 ila 120 gün arasında değişmekte olup, bazı durumlarda 180 güne kadar çıkabilmektedir.
Faktoring, mal ve hizmeti arzeden ve doğan alacak hesaplarını temlik eden (SATICI), bu mal ve hizmeti vadeli satın alarak borçlanan (ALICI) ve satıcının alacaklarını temlik yoluyla satın alan FAKTORING KURULUŞU’ndan oluşan üç taraflı bir işlemdir. Yurt dışı faktoring işlemlerinde bunlara bir de MUHABİR FAKTORING KURULUŞU eklenmektedir.
ABD'de ilk kez 1920'li yıllarda başlayan faktoring faaliyetlerinin tarihçesi tekstil ticaretlerinin finansmanı için kullanan Fenikeliler’e kadar dayanmaktadır. Günümüzde gelişmiş ülkelerde geniş çapta uygulanan bir finansman tekniği halini almış, 1983 yılında ‘Ödünç Para Verme İşleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname ”si ile Türkiye’de yasal altyapıya kavuşarak uygulanmaya başlanmıştır. Ülkemizde faktoring işlemlerinin dörtte üçüne yakın kısmını yurtiçi, geri kalan kısmını ise ihracat faktoringi oluşturmaktadır. Çok az da olsa ithalat faktoringi uygulamalarına da rastlanmaktadır.
Faktoring şirketlerinin fonksiyonları nelerdir?
Faktoring şirketlerinin fonksiyonları üç temel başlık altında toplanabilir.
Alacağın Tahsili ve Yönetimi: Vadeli ticari alacakların faktoring kuruluşuna temlik edilmesi ile başlayan ve faktoring işlemlerinin temelini oluşturan bir süreçtir. Faktoring kuruluşu garanti altında olan veya olmayan tüm alacakların takibinden, tahsilatından, ilgili muhasabe kayıtlarının tutulmasından, alacakların tahsili için ihbar, ihtar gibi işlemlerin yerine getirilmesinden sorumludur.
Garanti: Temlik edilen alacakların tahsilat riski faktoring şirketleri tarafından üstlenilmektedir. Ancak bu işlev borçlunun ödeme güçlüğü içerisine girmesi veya iflas etmesi durumunda alacağın tahsil edilmemesi ile sınırlıdır. Böylece, alacaklarını faktoring şirketine temlik eden müşteri mal sattığı kuruluşların borcunu ödemeyecek duruma düşmesi karşısında korunmuş olmaktadır. Satılan mal ve hizmetteki kusurlar dolayısıyla alacağın tahsil edilmeme durumunda riskin tamamını satıcı firma üstlenir.
Finansman:Faktoring şirketi vadesinden önce temlik aldığı alacakların belli bir kısmını satıcıya ön ödeme kapsamında nakit olarak öder ve bir maliyet karşılığında firmanın nakit ihtiyacının belli bir kısmının karşılanmasını sağlar. Ön ödeme oranı genelde temlik edilen miktarın yüzde 80'i kadardır.
Faktoring uygulamasının satıcı firmalar açısından avantajları nelerdir?
· Vadeli/açık ihracat alacaklarını nakde çevirerek işletme sermayesi ihtiyacını karşılar ve temlik edilen faturalar karşılığında nakit finansman imkanı sağlar.
· Alacak, stok ve ticari borçlarının devir hızını yükselterek, bilançonun likidite oranını yükseltir.
· Alacakların tahsilatının takibi devredilmiş olur. Tahsilatın faktoring şirketi tarafından takip ediliyor olması satıcının alacak takibi için personel istihdam gereksinimini azaltır ve buna bağlı olarak zaman ve eleman tasarrufu sağlar.
· Müşterilerin kredi derecelendirilmesi uzman bir kuruluş tarafından saptanmış olur.
· Kaynak Kullanım Destekleme Fonu’ndan muaf olunduğu için maliyet avantajı sağlar.
· Faktoring işlemi kredi kullanımının aksine bilançonun pasifinde banka borçları arasında yer almaz. Bu nedenle kredi limitlerini doldurmaz, borç/özkaynak oranını ve özkaynak karlılığını olumlu etkiler.
· Şirkete giren nakdi finansman sayesinde peşin hammadde ve mamul alımlarında iskonto imkanı sağlanır.
· Faktoring ile sağlanan finansmanın maliyeti ticari kredi kullanımına oranla daha düşüktür. O nedenle maliyet düşürücü etkisi vardır.
· Garanti hizmetini alan satıcı, tahsilat riskini göz ardı ederek yeni piyasalara güvenle girebilir ve içinde bulunduğu pazarda rekabet üstünlüğü sağlar.
· Uluslararası işlemlerde akreditif açmak yerine mal mukabili satış yapma olanağı sağlar. Bu hem daha maliyeti düşük hem de daha basit bir işlemdir.
· Kredili ve açık hesap kullanmanın avantajları ile yabancı pazarlardaki rekabet gücünü artırır.
· Faktoring kuruluşunun muhabir ağı sayesinde yabancı pazarlarda yapılan satışlarla ilgili alacaklar takip edilir. Alacakların alıcının ülkesindeki muhabir tarafından takip edileceğinden olabilecek dil, hukuk ve mevzuat sorunlarını çözmek kolaylaşır. Farklı ülkelerde tanımadıkları müşteriler ile kolay koşullarda çalışma, bu yolla ihracatlarını artırma fırsatı sağlar.
· İhracatçı için döviz taahhüdü doğurmaması, ihracatçıya alacaklarının vadesini beklemeden erken Döviz Alım Belgesi alabilme olanağı ve dolayısıyla erken KDV tahsilatı sağlar.
· Yurtdışındaki alıcılar akreditif açmadan ödemeyi kendi ülkelerindeki muhabir faktoring kuruluşa yaparak zamandan, akreditiften kaynaklanan masraflardan ve kredi limitlerinden tasarruf sağlarlar.