f.analiz metin - 19 aralık

Altın: Yatırımcılar tarafından kriz ve enflasyon dönemlerinde zenginlik kaynağı olarak kabul edilen altın, bu sebepten dolayı son 10 senede yüzde 300 değer kazandı. Dikkatli bakarsanız altının asıl getirilerini kendinde saklayan gerçek bir varlık olduğunu görebilirsiniz. Gelir sağlamayan bir varlık olmasına rağmen, altının fiyatı insanların ödemek için gönüllü oldukları bir fonksiyon.

Çin: Kartonpiyerden oyuncaklara kadar her türlü malzemeyi üreterek kendini dünyanın fabrikası olarak konumlayan Çin, bu büyümesini fazlasıyla kolay paraya dayandırıyor. Çin hükümeti şimdiden GSMH’nin yüzde 70’ine denk gelen bir borcun kancasına takılmış durumda. Yapay olarak kendi para biriminin değerini düşük tutan ve vatandaşlarını ülke içi harcamaya yönelten Çin, mülk ve hisse fiyatlarını da yapay olarak şişiriyor.

Yükselen piyasalar: ABD’deki güven 2009 içinde azaldıkça yükselen piyasalara yatırım yapmak fazlasıyla karlıydı. Brezilya piyasasını takip eden bir borsa yatırım fonu bu sene içinde yaklaşık yüzde 125 değer kazandı ancak genel çerçevede Brezilya’nın ekonomik büyümesi tahminlerin arkasında kaldı. Rusya’nın ana döviz ticaret fonu ise ülkenin GSMH’si azalmasına rağmen 2009’da yüzde 135 değer kazandı. Şu an düzensizliği ile adı kötüye çıkmış yükselen piyasaların vagonuna atlamak için iyi bir zaman olmayabilir.

Hazine Bakanlıkları: Warren Buffett ve Çin Başbakanı Wen Jiabao, ABD’nin rekor düzeydeki bütçe açığını finanse etmek için borç aldığı 2009 senesinde Hazine balonunun acı çektirdiği isimler arasındaydı. Sinyaller balonun patlama noktasında ya da yakınında olduğunu gösteriyordu: kısa dönem faturalar üzerindeki oranlar enflasyon ardından eksi değere düşmüş, bu durum yatırımcıların paralarını kaybetmemek için devlete ödeme yaptıklarını gösterirken, ulusal borcun artmasına etken olmuştu.

Okul harçları: Son 20 yılda okul harçları enflasyonun iki katı oranında artış gösterdi. Şu an yıllık 50 bin doların üzerinde ücret kesen 60’dan fazla üniversite olduğu gibi, ortalama bir öğrenci de 20 bin dolar borç ile mezun oluyor. Ekonomik olarak eli kolu bağlı ailelerin faturaları ödemekten vazgeçmeleri ile üniversiteler bolluk döneminde sundukları yemek servisi gibi hizmetlerini kesebilirler. Sonuç olarak sarmaşık kaplı kapılar herkesin iyiliği için kapanmaya başlayabilir.

Borsa yatırım fonları: Endeks ve sektör takip ürünleri olan bu fonlar yatırımcılara ucuz mallar üzerinde geniş bir karşılıklı fon yelpazesi sunmak için tasarlandılar. 2004 yılındaki krizde büyük bir sıçrayış gösteren borsa yatırım fonlarının sayısı 152’den bugün 760’a fırlamış durumda. Ancak ilklerin yaşandığı bu dönem fırsatçılar tarafından yağmalanıyor. Bazı yatırım şirketleri bu fonları rakiplerinin sunduğu harcama oranlarının dört katı oranında işliyorlar. Kısaca borsa yatırım fonları yerine geçmeleri gereken ürün yerine, geleceği belirsiz finansal ürün sınıfa girecekler gibi.

Bakır: Geçtiğimiz on senenin ortalarında konut patlaması ile bakırın spot fiyatları fırlayarak 2004 senesinde 2 bin 500 dolar iken 2007’de 6 bin 500 dolara çıktı. 2008’de ise bakır 2 bin doların altını gördü ancak fiyatlar konut patlamasının olduğu dönemi hatırlattı. Bakır üzerindeki talebin bir kısmı Çin’den geliyor. Diğer kaynak ise bir zamanlar kurumlara yasak olan mülk sözleşmelerini ortalama yatırımcıların almasını sağlayan döviz ticaret fonları. Fonların bu etkisi ise gereğinden fazla talep yaratan bir yatırım fikrinden başka bir şey sağlamıyor.