Evrenin kesin yaşı öğrenilecek

Gökbilimciler, ilk kez galaksimizdeki bir yıldızın uranyum fazlalığını ölçerek, evrenin kesin yaşını çözmeye çalışıyorlar.

İngiliz Nature dergisinde dün yayımlanan bir araştırmaya göre, Fransız, Alman, İtalyan ve İsveçli bilim adamları tarafından yapılan bu ölçümler, yıldızların ve çok tartışmalı olan evrenin yaşının ortaya çıkmasını sağlayacak.

Gökbilimciler, Şili'nin Paranal dağındaki VLT (Very Large Telescope) tipi "Antu" adı verilen teleskopla, yıldızsal çekirdek sentezi (özellikle 2. tip süpernova kalıntıları) sayesinde ortaya çıkan ağır elementler yönünden en yoksul yıldızları incelediler.

Bilim adamları, diğer yıldızlar tarafından kirletilmemiş gazlardan oluşan en eski yıldızları inceleyerek, dar çapı 60 bin ışık yılı, geniş çapıysa 110 bin ışık yılı olan eliptik Samanyolu'nun oluşumunu hesaplamaya çalışıyorlar.

Bu çok ilkel gök cisimlerindeki elementleri ayrıntılı şekilde analiz eden bilim adamları, kimyasal oluşumlarındaki önemli değişikliğin kökenlerini anlamaya çalışıyorlar.

Gökbilimciler, CS 31082-001 adı verilen dev yıldızda, UVES spektografisi yöntemiyle yaptıkları ilk incelemelerde, şimdiye kadar ilk kez olmak üzere, bu yıldızın aralarında uranyumunu da bulunduğu tüm elementlerini ölçebildiler. Uranyum-238'i ölçen bilim adamları, böylece yıldızın patlaması sırasında oluşan bu elementin ortaya çıkmasıyla bugün arasında geçen zamanı hesaplamanın mümkün olduğunu düşünüyorlar.

Şimdiye kadar bu amaçla, sadece toryum-232 kullanılmış, ancak diğer elementlerden ayrılma zamanı nedeniyle, yıldızların yaşının hesaplanması kesinlik sağlanamamıştı. Bu ölçüme göre, yıldızların yaşı, evrenin tahmin edilen yaşının 3'te biri olan 4 ila 5 milyar ışık yılı olarak hesaplanmıştı.

Uranyumun, diğer elementlerden ayrılma hızının 3 kez fazla olması nedeniyle, bilim adamları bu hesabın kesinlik etkenini de 3 kat artırmayı hedefliyorlar.

Amerikan Havacılık ve Uzay Dairesi NASA, açtığı bir internet sitesiyle, Hubble uzay teleskopu tarafından çekilen en güzel ve etkileyici fotoğraf ve incelemeleri amatör gökbilimcilerin hizmetine sundu. NASA'dan yapılan açıklamada, bir müze gibi olan ve "Evrenin yeni görünümleri" adı verilen bu internet sitesinin, Baltimore kentindeki Uzay Teleskop Bilim Enstitüsü'nün (STSci) Smithson Enstitüsü ile işbirliğiyle kurulduğu belirtildi.

Çarpışma halindeki galaksiler, yıldızların fırtınalı yaşamları, en ücra yerlerdeki gök cisimleri ve kuyrukluyıldızlar gibi her türlü gökcisimlerinin görülebileceği internet sitesinin adresi: "