Evrenimiz doÄŸuracak!

Astrofizikçiler uzak gelecekte güneÅŸ ve galaksilerde nelerin yaÅŸanacağını ilk kez ayrıntılarıyla ortaya koydular. Uzayda çok büyük dramatik olaylar yaÅŸanacak. Gökbilimciler belli bir zaman sonra evrenin yeni evrenler doÄŸuracağını açıkladılar.Son yıldızlar ne zaman sönecek? Onlar olmadan da uzayda yaÅŸam sürecek mi? Yoksa zaman duracak mı? Ä°ÅŸte ilk kez geleceÄŸin ayrıntılı senaryosu yazıldı.‘Büyük patlama’ bir rahibin fikriydi: 1920’li yıllarda Amerikalı meslektaşı Edwin Hubble’ın bir keÅŸfinden yola çıkan Belçikalı astronom ve din adamı Georges Lemaitre, ‘İlk patlama’ gibi ÅŸaşırtıcı bir fikre ulaÅŸtığında, Hubble galaksilerin süratle dünyadan uzaklaÅŸtığını, Lemaitre de uzaktaki yıldız adalarının obüsten fırlatılan mermiler gibi davrandıklarını fark etmiÅŸti. Ve bu ilginç hipotezini kısa süre sonra ‘Nature’ dergisinde yayımladı: ‘Mekan, zaman ve madde sonsuz bir geçmiÅŸte patlayan ‘İlk atomdan’ geliÅŸmiÅŸti. Ne olursa olsun, kozmoloji modellerinde ‘yaratılış sahnesi’ gibi bilgilerden kaçınan gökbilimcileri bu iddialı tez karşısında ÅŸaşırmış ve Lemaitre’nin yanıldığını düşünmüşlerdi. Fakat rahip haklı çıktı. Bugün artık hiçbir astronom bir zamanlar her ÅŸeyin büyük bir patlamayla baÅŸladığından kuÅŸku duymuyor. Bundan 15 milyar yıl önce tüm uzayın enerjisini içinde barındıran küçük bir küre iyice kızdıktan sonra patlamış ve galaksi, güneÅŸ, gezegen ve en sonunda da hayvan ve insanları doÄŸuracak kozmik ateÅŸi alevlendirmiÅŸti. Din adamı, dünyanın yumuÅŸak bir sonla yok olacağına dayanan tahminiyle de doÄŸru yoldaydı. Çünkü uzayın yavaÅŸ yavaÅŸ soÄŸuyacağı fikri son astronomik bulgularla örtüşmekte. Yavru evrenlerGüneÅŸ ve galaksilerde ne tür geliÅŸmelerin yaÅŸanacak? Evren, sürekli ÅŸiÅŸirilen bir balon misali geniÅŸlemeye devam edecek mi? Yoksa havası boÅŸalan balon gibi bir zaman sonra büzülecek mi? Ä°kinci senaryoya göre galaksiler sonunda üst üste çöktükten 50 milyar yıl sonra bazı maddeler tek bir topakta birleÅŸecek ve evren son patlamayla son bulacaktı. Dondurucu soÄŸuk mu cehennem ateÅŸi mi? Spekülasyon meraklısı Stephan Hawking bile bu soruya kesin yanıt vermektense her iki olasılığı da aynı anda ele almaya özen göstermiÅŸti. Fakat yeni ölçümler sayesinde uzayın genleÅŸmesiyle ilgili problemi çözen astrofizikçiler, artık evrenin hiçbir zaman yok olmayacağını açıkça söyleyebiliyorlar. Yıldızlar cehennem ateÅŸinde yanmak yerine yavaÅŸ yavaÅŸ yaÅŸlılık nedeniyle ölecek. Ama uzay varlığını sonsuzla dek koruyacak. Bu sonsuzluk fikri kuÅŸkusuz birçokları için ÅŸok etkisi yaratabilir. Yaratılış öyküsünün bilimsel versiyonu dindar insanlar tarafından bile kolayca kabul ediliyordu: ‘İlk patlamanın keÅŸfedilmesi Tanrı kavramını sadece biraz daha yüceltmiÅŸtir’ diye deÄŸerlendirmiÅŸti bu sonucu Vatikan astronomlarından William Stoeger.Kozmologların son bulguları uzayın boÅŸ kalmayacağını gösteriyor: Uzay ‘üreyerek’ yeni yavru evrenler doÄŸuracak Äž bu da bir tür kozmik yeniden doÄŸuÅŸ demek. Amerikalı astrofizikçiler Fredn Adams ve Greg Laughin sonsuzlukla ilgili ayrıntılı hesapları çıkardılar bile. Elde ettikleri sonuç kozmosun son günleriyle ilgili araÅŸtırmaların en kapsamlısı. Mekan ve zaman kavramları insanın tahmin gücünü aşıyor.* 5 DönemBu iki bilim adamı uzayın tarihini ilk maddeden karanlıklar çağına uzanan beÅŸ döneme ayırıyorlar: ‘Evrenin geçmiÅŸindeki ilk patlamadan sonraki 15 milyar yıl içinde ‘sadece son derece önemsiz bir zaman’ geçti. Evren uzak gelecekte tanınmayacak duruma gelecek: Uzay, bir dönemden diÄŸerine geçerken içeriÄŸi önemli ölçüde deÄŸiÅŸiyor.’Ama özellikle de yıldızlar söndüğünde uzay tamamen farklılaÅŸmakta: Ölü güneÅŸler hidrojen buzundan ÅŸeffaf kürelere dönüşüyor; karadelikler galaksilerden arta kalanları yutuyor; her biri bugünkü evren büyüklüğündeki atomlar birbirlerinin etrafında dönüyor. Kozmik oyunun ne ÅŸekilde biteceÄŸiyle ilgili sorunun yanıtını astrofizikçiler henüz birkaç ay önce buldular. Güney Kutbu’nda stratosfere bir ölçüm balonu saldılar. Amaç büyük patlamadan geri kalan ışımayı (ard alan ışınımı) ölçmekti. Ä°ÅŸte hayret verici sonuç: Uzay hemen hemen hiç bükülmemiÅŸti. BoÅŸ uzayda parlayan bir ışın milyarlarca yıl sonra da doÄŸrusal yörüngesinden çıkmayacak... Bu ÅŸu demekti: Evrende, ileri sürüldüğü kadar madde bulunmuyor. EÄŸer olsaydı, Einstein’in genel görelilik kuramına göre, uzay daha güçlü bükülürdü.Evrenin geleceÄŸi içerdiÄŸi maddenin yoÄŸunluÄŸuna/dağılımına baÄŸlı. EÄŸer bu fazlaysa evren büzülecek ve kendi üzerine çökecek. Bu yeni bilgilere göre, evrenin kendi üzerine çökme ÅŸansı kalmadı. Kozmik yayılım sürüp gidecek.Esrarengiz maddeler...Astrofizikçiler artık galaksilerin görünmeyen bir yerçekimi sayesinde bir arada tutulduklarından eminler; bu kara madde aynı zamanda tüm evrenin belkemiÄŸini oluÅŸturuyor.Geceleri gökyüzünü aydınlatan samanyolunun görkemli yıldızları, yaratanın pastası üzerindeki kremadan baÅŸka bir ÅŸey deÄŸil. Yıldızlar, gaz bulutları ve spiral bulutsular yitik adalar gibi başı sonu belli olmayan kozmik okyanuslarda dolaşıyorlar. Uzaydaki toplam maddenin en fazla %5’i normal maddelerden oluÅŸmakta. Yeni tahminlere göre tüm maddenin %80’i kara madde olabilir. AraÅŸtırmacıların çoÄŸu bugüne deÄŸin hiç kimsenin görmediÄŸi bu hayali maddenin, uzaydaki trilyonlarca egzotik parçacıkların bir araya gelmesiyle oluÅŸtuÄŸunu sanıyorlar. Peki bu kara madde evrenin geniÅŸlemesini engelleyebilecek ağırlığa sahip mi? Hayır deÄŸil. Güney kutbunda yapılan balon ölçümleri kara maddenin kozmik olaylar sürecinde, hiçbir rol üstlenmediklerini gösterdi.Ä°kinci sürprizAstrofizikçiler balon gözlemlerinden elde edilen verilerden ikinci bir sürpriz sonuç çıkardılar. Evrende varolan bir karşı kuvvet, yıldızları ve galaksileri git gide daha büyük bir hızla birbirlerinden uzaklaÅŸtırıyor. Kozmik karşıt çekim kuvveti, uzak mesafelerde bugün bile kütle çekiminden iki misli daha güçlü. Evren inceldikçe de karşıt çekim kuvveti de, tıpkı durdurulması imkansız olan çığ misali daha fazla etkili olacak. Avustralyalı astronom Brian Smith ve Amerikalı meslektaşı, süpernovaları incelediklerinde spekülatif bir bulguyla karşılaÅŸtılar: Süpernovalar ne kadar yeniyse birbirlerinden o denli hızlı uzaklaşıyorlardı. Oysa bilim adamları ilk patlamayla ortaya çıkan enerjinin, milyarlarca yıl içinde azalmış olmasını bekliyorlardı. Smith’in gözlemleri sanki ilk patlamadan sadece birkaç milyar yıl sonra, ilk patlamanın daha hafif bir safhasının ateÅŸlendiÄŸini gösteriyordu. Â