Evren bilmecesinde tartışmalar sürüyor

ABD'li ve Japon bilim adamlarının, fiziÄŸin en büyük bilmecelerinden "antimadde" ile ilgili bazı ipuçlarını bulmalarından sonra, ABD'nin Stanford Ãœniversitesi'nde konuyla iliÅŸkin çalışmalar sürdürülüyor. Physical Review Letters bilim dergisine sunulan bildiriye göre, ''BaBar Projesi'' denilen araÅŸtırmada, son olarak 1200 ton ağırlığındaki ''B mezonu dedektörü'' aracılığıyla yapılan deneyde, antimaddeye iliÅŸkin yeni güvenilir ölçümler elde edildi. California'daki 'BaBar Projesi' ve Japonya'daki 'Belle Projesi'nden fizikçiler, Dünya'nın da var oluÅŸunun kalbine giden madde ve antimadde arasındaki ayrımlarla ilgili araÅŸtırmalarını yoÄŸun biçimde sürdürüyor.  Bu alandaki araÅŸtırma sonuçları, Tokyo'da yapılan Uluslararası Yüksek Enerji FiziÄŸi Konferansı'na bir yıl önce sunulmuÅŸ ve yapılan iÅŸin ''evrenin en temel yapı taÅŸlarını anlamaya çalışmak ve Büyük Patlama'dan beri evrenin nasıl geliÅŸtiÄŸini ve nasıl bileÅŸtiÄŸini anlamak'' olduÄŸu belirtilmiÅŸti.      B MEZONLARI-SANÄ°YENÄ°N TRÄ°LYONDA BÄ°Rİ       Stanford Ãœniversitesi'nden dün yapılan açıklamada da, atomaltı parçacıklarından B mezonlarının yitimine iliÅŸkin 0 noktasına yakın güvenilir ölçümler yapıldığı kaydedildi.     Bu arada, antimadde B mezonu karşıtlığının, linear atomaltı parçacık hızlandırıcı aygıtında saniyenin trilyonda birinde saptama olanağının bulunduÄŸu kayda geçirildi.      SÄ°METRÄ°K DOÄžA       Kuramsal olarak doÄŸa simetrik. Bilinen her atomaltı parçacığa (zerrecik) antimaddenin içindeki karşıt parçacığın eÅŸlik ettiÄŸi düşünülüyor.     Bilim adamları, evrenin yaÅŸamının ilk evrelerinde, yani bugünkü tahmine göre 13 milyar yıl önceki Büyük Patlama'da önce madde ve antimadde varlığının eÅŸit olduÄŸunu düşünüyor.     Bugün ise antimadde varlığı ''laboratuvar dışında'' sadece kozmik ışınlarda kuramsal olarak saptanabiliyor. Dünya'nın ''bugününe'' göre,evrendeki ''somut varlık'' büyük oranda ''madde''den inÅŸa edilmiÅŸ görünüyor.      NEREYE GÄ°TTÄ°?       Bilim adamları, ''Peki, tüm evrenin tüm madde varlığına denk antimadde nereye gitti?'' diye soruyor.     Fizikte, 1964 yılında Nobel Ödülü getiren ''Elektrik Yükü Denge Ä°hlali: EYDÄ°'' kuramı, ''bizim evrenimizin'' ağırlıklı olarak ve nasıl''madde''den oluÅŸtuÄŸunu anlamaya yardım ediyor.     1964'te K mezonu (veya kaon) parçacağı kuramıyla 16 yıl sonra 1980Nobel Fizik Ödülü'nü paylaÅŸan fizikçi Val Fitch, Stanford Hızlandırıcısı'nda son saptamanın ''ilk kez 0 deÄŸer dışında sonuç verdiÄŸini, çok önemli bir sonuç olduÄŸunu'' belirtti.     ABD'de, çağın büyük fizik alimi Albert Einstein'ın (1879-1955) öğretim üyeliÄŸi yaptığı Princeton Ãœniversitesi'nden fizik profesörü Stewart Smith, 37 yıldır süren antimadde araÅŸtırmalarında bu görüngüyütanıtlamaya yardım eden en az iki cins atomaltı parçacık olduÄŸunu söyledi.     Stanford Linear Parçacık Hızlandırıcısı'ndaki (siklotron) deneye dünyadaki 73 araÅŸtırma kurumundan 600 fizikçi katıldı.     BaBar ve Belle projeleri fizikçileri, bir atomaltı zerreciÄŸi olan ve maddenin esası farzedilen elektrik yüklü üç zerrecikten herhangi biri olan kuark'ı da içeren ''B mezon''larındaki karşıt parçacık (antizerrecik)'' yitimindeki deÄŸiÅŸiklikleri, EYDÄ° kuramına baÄŸlı olarak inceliyor.     Adını, nükleer çağın en büyük fizikçilerinden olan Ä°talyan asıllı Amerikalı bilim adamı, 1938 Nobel Fizik Ödülü sahibi Enrico Fermi'den (1901-1954) alan, Chicago Ãœniversitesi'ne baÄŸlı ''Fermi Ulusal Senkrosiklotron (Büyük Parçacık Hızlandırıcısı) Laboratuvarı'' Fermilab'da, B mezonlarındaki EYDÄ° deÄŸiÅŸimlerine iliÅŸkin iÅŸaretler 1988 ve 1999 yıllarında saptanmıştı. EYDÄ°, kesin olarak sadece ''K mezonlarında'' saptandı.     Konuyla ilgili internet adresleri;     Physical Review Letters: http://prl.aps.org/     Stanford Linear Accelerator Center: http://www.slac.stanford.edu  Â