Güncelleme Tarihi:
Üniversitesi'nin öğretim üyeleri deprem bölgelerinde evlerin neden yıkıldığını araştırdılar. 24 Ağustos'ta hazırladıkları ön değerlendirme raporuna göre binaların yıkan nedenlerin başında kolon ve kiriş bağlantılarındaki eksiklikler geliyor. İşte rapora göre evlerimizin yıkılmasına neden olan hatalar!
Rastgele bağlanan kolon ve kirişler
Betonarme binaları ayakta tutan taşıyıcı sistem yani kolon ve kirişler düzensiz ya da dolaylı yoldan birleştiriliyor. Buna bazen arsanın yapısı bazen de mimari proje neden oluyor. Mesela kriş kolona ya yalnızca bir kenarından tutturuluyor ya da kiriş kolona bir başka kiriş vasıtasıyla bağlanıyor.
Sonradan yapılan çıkıntılar
İkinci kattan itibaren çıkma yapılıyor. Bina projede 200 metrekarelik bir alana otururken, dört tarafından birer metre çıkma yapılarak binanın metrekaresi yükseltiliyor.
Eksik etriye demiri
Betonarme elemanları yani kiriş, kolon ve demirler yerleştirilirken proje ya da yönetmeliklerdeki kurallara uyulmuyor. Kolonların içinde bulunan ve boyuna yükselen ana demirlerin etrafını saran ince çaplı demirler, yani etriyeler gerekli sıklıkta yerleştirilmiyor. Çok önemli olmasına rağmen kiriş-kolon düğüm bölgelerinde hiç etriye kullanılmıyor. Etriyenin en önemli işlevi depremde mukavemeti arttırmak. Tali görevi ise, ana demirleri beslemek.
Düşük beton kalitesi
Hazır beton yerine şantiyede ilkel koşullarda beton hazırlanıyor. Yürürlükteki yönetmeliklere göre beton mukavemeti en az 200 kgf/cm2 olması gerekirken bu kalitesiz betonların dayanma gücü 100 kgf/cm2'den daha az.
Deniz kumu
Avcılar, Küçükçekmece gibi ilçelerdeki inşaatlarda beton yapımında yaygın olarak hiç işlemden geçirilmemiş deniz kumu kullanılıyor. Deniz kumunda bulunan tuz ve mineraller betonu olumsuz etkiliyor ve demirde korozyona yani paslanmaya neden oluyor. Böylece demir zamanla inceliyor. Yapılırken deniz kumu kullanılan 15 yılın üzerindeki her bina için bu tehlike mevcut.
Zemin dükkan merakı
Projede olmamasına rağmen binaların giriş katları dükkan, market, galeri ve depo yapılıyor. Böylece ‘‘yumuşak kat’’ denen ve yeterli taşıma gücüne sahip olmayan katlar ortaya çıkıyor.
Kesilmiş kolonlar
Bazı binalarda yer kazanmak amacıyla zemin katlardaki bazı kolonlar kesiliyor. Üst katlarda da manzarayı engellediği için kesildiği oluyor.
Kısa kolonlar
Binanın taşıyıcı sisteminin eşit dağılması gerekirken ara kat yapmak amacıyla bir kat kısa kolonlarla döşeniyor. Bu katların olduğu binalarda depremin verdiği hasar büyük.
Yanlış ısı yalıtımı
Isı izolasyonu, iki yarım tuğla arasına ısı yalıtım malzemelerini yerleştirerek yapılıyor. Bu şekilde yapılmış duvarlar depremde dışa veya içe devriliyor. Oysa duvarı her zaman yekpare yapmak gerekiyor. Eğer ısı yalıtımı isteniyorsa duvar kalınlığını buna göre ayarlamak gerekiyor.
Bitişik nizam
Binalar çok katlı ve bitişik nizam yapılıyor. Dip dibe yükselen bu binalar deprem sırasında sarsıntının etkisiyle birbirlerine çarpıyor ve hasara neden oluyor.
Düşük emek kalitesi
Kiriş ve kolonların yapımında özellikle demirlerin bağlanmasında düşük kaliteli insan gücü kullanılıyor. İnşaat işçiliğini doğru dürüst öğrenmeden çalışan birçok işçi hiçbir denetime tabi olmadan depremde hayati rol oynayan demir bağlantılarını yapıyorlar.
İTÜ RAPORU
İstanbul Teknik Üniversitesi hocaları, 24 Ağustos'ta bir ön değerlendirme raporu hazırladılar. Biz rapordan binaların yıkılış nedenleriyle ilgili bölümü alarak teknik dili günlük dile çevirerek yayımladık.
RAPORU HAZIRLAYANLAR
Prof. Dr. Gülsün SAĞLAMER
İTÜ R e k t ö r ü
Prof. Dr. Aykut BARKA
İTÜ Avrasya Yer Bilimleri Enstitüsü
Prof. Dr. Ahmet SAĞLAMER
İTÜ Yapı ve Deprem UYGAR Merkezi
Prof. Dr. Hasan BODUROĞLU
Prof. Dr. Faruk KARADOĞAN
Prof. Dr. Atilla ANSAL
Prof. Dr. İlhan EREN
Prof. Dr. Zekai CELEP
İTÜ İnşaat Fakültesi
Prof. Dr. Cengiz GİRİTLİOĞLU
Prof. Dr. Mete ÜNÜGÜR
Y.Doç. Dr. Attila DİKBAŞ
İTÜ Mimarlık Fakültesi
Doç. Dr. Okan TÜYSÜZ
Y. Doç. Dr. Serdar AKYÜZ
Araş. Gör. Gürsel SUNAL
İTÜ Maden Fakültesi
Y. Doç. Dr. Erhan ALTUNEL
Osmangazi Üniversitesi