Evlerdeki korona herkesi hasta etmiyor

Ali DEMİRAY soruyor: Aynı evde yaşayan ve bu sebeple evdeki her şeye birlikte dokunmuş olmalarına rağmen eşlerden birinde COVID-19 varken diğerinde olmayabiliyor. Bunu nasıl açıklamak lazım?

Baki TEKİNALP soruyor: Ben COVID-19 pozitiften negatife döndüm. Ailem de hastanede karantinaya alındı ama onların testi negatif çıktı. Eşimle evde beraberiz. Hastanede aynı odada yattık. Benim test sonucum pozitif olunca onu ayrı odaya aldılar. İkimiz aynı odada, aynı sofrada, aynı mutfakta bulunmuş olmamıza rağmen eşim negatif olabilir mi? Ailemde herkes negatifken, nasıl sadece ben pozitifim?

PROF. DR. MEHMET CEYHAN (Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Enfeksiyon Hastalıkları Bilim Dalı Başkanı): Çünkü COVID-19’la her karşılaşan hastalanmıyor. Diyelim ki eşlerden biri dışarıda yoğun virüslü ama başlangıç aşamasında biriyle temas etti... O kişinin durumu aldığı virüs miktarı ve bağışıklık sisteminin kuvvetinin dengesiyle gelişiyor. Eğer virüs bağışıklık sistemini geçecek seviyedeyse hastalanıyor. Bu arada insanların belirti ne kadar çoksa o kadar virüs çıkardığını da unutmayalım. Sağlık personeli bu nedenle daha çok hastalanıyor; hasta kişilerin daha çok virüs kaçırdığı dönemlerde karşılaşıyorlar. Evin içindeyse ‘bulaş’ daha az oluyor. Virüs, bağışıklık sisteminin geçip içeri giremiyor. Eş de hastalanmıyor ve testi negatif çıkıyor.

BÜYÜKLERİMİZİ KORKUTMAMALI

İrfan BİLGİN soruyor: Ben 73 yaşında tek böbrekli, tansiyon hastası bir elektrik mühendisiyim. Eşim 65 yaşında. O da interstisiyel akciğer hastası. Kortizon tedavisi devam ediyor. Bir aydan beri evden çıkmıyoruz. İzolasyona ve hijyene çok dikkat ediyoruz. Belki COVID-19’dan ölmeyeceğiz ama korkudan öleceğiz. Kendimizi rehabilite etmeye çalışıyoruz. Ancak zaman zaman karamsarlığa düşüyoruz. Bu kadar korku salınacağı yerde biraz da rahatlatıcı yayınlar yapılamaz mı?

PROF. DR. DERYA ULUDÜZ (Cerrahpaşa Üniversitesi Tıp Fakültesi Nöroloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi): COVID-19 virüsü her yaş ve sosyokültürel seviyeden insanın yaşam kalitesini ve geleceğe bakışını derinden etkiliyor. Ancak özellikle yaşı ilerlemiş bireyler her gün televizyonda kaç kişinin virüs nedeniyle hayatını kaybettiğini izliyor ve inanılmaz bir korku ve kaygıyla sıranın kendilerine gelişini bekliyor. Bu nedenle fiziksel ihtiyaçlarını gidermeye yardımcı olacak hizmetlerin yanı sıra psikososyal destek gruplarının da harekete geçmesi gerekiyor. Sadece rahatlatıcı yayınlar değil, günü doldurmaya yönelik aktivitelerin programların hazırlanması önem arz ediyor. Ölüm korkularını artıracak söylemlerden uzak durup günün belli saatlerinde sizlerin güvende hissetmenizi sağlayacak kısa yürüyüş imkânları tanımak, tele sohbet grupları oluşturmak son derece önemlidir. Online, görüntülü psikolojik destek programları, evde yaşlarına uygun düzenli fizik egzersiz yapabilecekleri eğitimler de faydalı olacaktır.

KALP KAÇAĞI KÜÇÜK DE OLSA EVDE KALIN

Derya BOZKURT soruyor: 42 yaşındayım. Kalp kapağımda kadınların çoğunda olabilen masum bir kaçak var. Sözünü ettiğim kaçak, doktorların söylediğine göre en düşük seviyede. Yine de koronavirüse karşı riskli gruba girer miyim?

PROF. DR. MELİH US (Kalp Damar Cerrahi Uzmanı): Bu konuda gelen verilerde bir risk belirtilmemiş. Ancak hastalığın ilerleyen safhalarında negatif etkisi olabilir. Bu sebeple imkanınız var ise evden çıkmayınız.

TÜRKİYE'DEKİ VİRÜS BELİRSİZ

Asım BELLİGÜN soruyor: Koronavirüsünün mutasyona uğramış A, B, C tipleri için ne düşünüyorsunuz? Ülkemizde hangi tip görülüyor ve en tehlikelisi sizce hangisi?

PROF. DR. BARIŞ OTLU (Türk Mikrobiyoloji Cemiyeti Başkanı): Yapılan çalışmalarda A, B ve C olarak adlandırılan varyantlardan A tipinin yarasadan farklılaşan koronavirüs soyuna ait olduğu belirlenmiştir. A ve C tipi varyantlar, Doğu Asya dışında Avrupa ve Amerika’da da önemli oranlarda tespit edilmiş olup, yapılan çalışmalarda virüsün tipleri ile hastalığın şiddeti arasında şu ana kadar herhangi bir ilişki bulunamamıştır. Türkiye’de hangi tipin görüldüğünün belirlenebilmesi için ülkemizde izole edilen virüslerin genetik yapılarının gösterilmesi (tüm genom dizilerinin çıkarılması) gereklidir. Bu amaçla Türkiye Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü tarafından tüm genom dizileme çalışmaları gerçekleştirilmiş ve uluslararası veri bankalarına (GISAID veritabanı) kayıtları yapılmıştır. Ancak şu an ülkemizdeki baskın tipi belirlemek için daha fazla izolatın tüm genom dizilmesinin yapılması gereklidir.