‘Ev hapsi’ geliyor

Adalet Bakanlığı, Ceza Muhakemeleri Usulü Kanunu CMUK için devrim niteliğinde bir reform tasarısı hazırladı. Hakim ve savcıların yetkileri artırılarak yargıya işlerlik kazandırılacak.

Yeni CMUK'ta neler var

DGM'lerde 7 günlük gözaltı üst sınırı 4 güne indiriliyor.

Mahkemelere iddianameyi ret ve iade yetkisi veriliyor.

Sanıklar cezaevi yerine ‘ev hapsine’ mahkûm edilebilecek.

Bir ilde zorunlu ikamet, başka semte gidememe gibi cezalar geliyor.

Hákimler sanığın pasaportuna el koyma gibi önlemler alabilecek.

2 yıllık ceza gerektiren suça erteleme. Sanık suç işlemezse dava açılmayacak.

İtiraf eden ve mahkemeye yardımcı olan sanık giderlerden muaf olacak.

Adalet Bakanlığı, gözaltı süresini 24 saate indiren Ceza Muhakemeleri Usülü Kanunu (CMUK) değişikliğinden sonra devrim yaratacak ikinci önemli reforma hazırlanıyor.

DGM'lerde 7 güne kadar uzayabilen gözaltı süresinin üst sınırı, terör suçları da dahil 4 güne indiriliyor. Bu uygulama, Türkiye'nin Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nde tazminat ödemesine neden oluyordu.

Başkanlığını Ord. Prof. Dr. Sulhi Dönmezer'in yaptığı Adalet Bakanlığı CMUK Komisyonu ön tasarıyı tamamladı. Tasarı bayramdan sonra Adalet Bakanı Prof. Dr. Selçuk Öztek'e sunulacak. Tasarı ile yargılamanın hızlandırılması, adliyelerdeki yığılmaları önlenmesi ve Yargıtay'ın işyükünün azaltılarak, gerçek işlevine kavuşturulması amaçlanıyor.

Tasarı ile getirilen değişiklikler şöyle:

Amerikan tarzı ev hapsi

Mahkemeler ‘Kaçma’ ve ‘Delilleri karatma durumu’ bulunmayan sanıkları tutuklamak yerine, ABD modeli ‘ev hapsi’ verebilecek. Sanık, ceza süresince evinden ve bahçesinden dışarı adım atamayacak. ‘Ev hapsi’ sanığa takılacak, elektronik bir cihazla izlenecek. Sanık bahçeden adımını attığı anda, kalan cezasını hapishanede çekmek üzere tutuklanacak.

Mahkeme, sanığın tutuklanması veya kefaletle serbest bırakılması yerine, sanığa 16 seçenekten birini veya birkaçının uygulayabilecek. Hakim ev hapsinin yanı sıra sanığı belli bir ilde zorunlu ikamete, başka bir semte gidememe, yurtdışına çıkamama gibi cezalar verebilecek.

Kanıt yoksa dava da yok

Mahkemelere iddianameyi ret ve iade yetkisi, verildi. Mahkeme, iddianamedeki eksikliklerin tamamlanmasını savcılıktan isteyecek. Savcı, bu eksiklikleri tamamladıktan sonra dava açabilecek. İddianameyi ret, ‘Eldeki kanıtlarla savcının dava açmasının mümkün olmadığı’ anlamını taşıyacak. Bu durumda savcı ya yeni deliller bulacak, ya da davadan vazgeçecek.

Savcıya ceza erteleme yetkisi

Savcıya, 2 yıla kadar hapis cezasını öngören suçlarda sanığa dava açmayı iki yıl erteleme yetkisi tanındı. Sanık, 2 yıl içinde hiç suç işlemezse, hakkında dava açılmayacak.

Yeni temyiz sistemi

İstinaf mahkemelerini yerini sınırlı da olsa alabilecek yeni bir temyiz sistemi getirildi. Sulh ceza mahkemeleri kararlarının temyizine Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu tarafından o illerde belirlenecek ağır ceza mahkemeleri bakacak. Böylece, Yargıtay'ın iş yükü azaltılacak.

Kamu düzenini bozmaya

Kamu düzenini bozan suçlarda, bireysel ceza davası kaldırıldı. Bu davaları Cumhuriyet savcısı açacak.

İtiraz süresi 7 gün

Yürürlükteki CMUK'ta ‘Adi ve acil itiraz olarak belirlenen 2 itiraz hakkı’ bire indirildi. İtiraz süresi bütün kararlara karşı 7 gün olarak belirlendi.

Suçu itiraf edene bedava yargı

Sanık, mahkemede suçunu itiraf ederek yargılamanın kısa sürede sonuçlanmasını sağlarsa, yargılama giderlerinden muaf olacak.