Güncelleme Tarihi:
1-Gezi protestoları başkanlık tartışmasını etkiler mi?
ERGUN ÖZBUDUN (Şehir Üniversitesi) Başbakan Cumhurbaşkanlığı’na aday olursa seçilebilecek güçte ancak başkanlık sistemi önerisi artık tamamen suya düştü.
İLTER TURAN (Bilgi Üniversitesi) Gelişmeler başkanlık sisteminin Türkiye’ye uygunluğu konusundaki tereddütleri daha da yoğunlaştıracak, mevcut yapının muhafazasını savunanların iddiaları güçlenecek. Başbakan cumhurbaşkanlığını kazanır ancak başarısı yüzde 50’nin altında bir oyla gerçekleşirse aldığı yetki açısından sıkıntılı bir durum ortaya çıkabilir. Cumhurbaşkanlığını fiilen başbakanlığa dönüştürmesi durumunda yetki zaafıyla karşılaşabilecektir.
ADİL GÜR (A&G) Başkanlık= federasyon; federasyon=bölünme algısı nedeniyle başkanlık sistemini destekleyenler yüzde 35’e geriledi. Ben halkın seçeceği cumhurbaşkanı ihtimalini bile zayıf görüyorum. Çünkü mevcut anayasayla yapılacak seçimde halkın seçtiği cumhurbaşkanı ile başbakan arasında farklı siyasi köklerden olabilecekleri ihtimali de göz önünde tutulursa, çatışma kaçınılmaz olur; yetki tekrar TBMM’ye bırakılabilir.
2-Barış sürecini etkiler mi?
ERGUN ÖZBUDUN Barış sürecinin ikinci aşaması, yani anayasal ve yasal reformların yapılmasında geç kalınır ve yeterli derecede enerjik davranılmazsa süreç tehlikeye girer.
YILMAZ ESMER (Bahçeşehir Üniversitesi) Gezi eylemleri, AKP’nin barış süreciyle ilgili hareket kabiliyetini daralttı. Dolayısıyla da süreci en azından öteledi. BDP, süreci baltalayacak bir harekette bulunmak istemiyor. Bir de gündemin değişmesini arzu etmiyor. Bu nedenle de Gezi’ye mesafeli durmayı tercih ediyor.
3-Yeni bir siyasi hareket doğar mı?
ERGUN ÖZBUDUN O kitle aktif politikayla ilgilenen bir kitle değil; hayat tarzlarına müdahaleye tepki gösteren ve çoğunluğu bundan evvel herhangi bir politik faaliyete katılmamış kişiler. Onlardan yeni bir oluşum bugünkü şartlar altında beklenemez.
İLTER TURAN Bu sivil hareketten yeni bir siyasi oluşum belirtisini görmüyorum çünkü birbirinden çok farklı tercih, düşünce ve vizyonları olan insanların belirli bir otoriter tavır karşısındaki birleşmesini temsil ediyordu. Bu, yeni bir hareket yaratmak için yeterli değil.
ERSİN KALAYCIOĞLU (Sabancı Üniversitesi) Kapsamını, etkisini bilmediğimiz yeni bir sivil toplum hareketi ortaya çıktı. Daha çok endüstriyel ötesi toplumlarda gördüğümüz içerikte. Dünyadaki örnekler bunların bir siyasi hareket haline gelebileceğini göstermiyor.
ADİL GÜR Hükümet veya muhalefet partileri bu fotoğrafı iyi analiz etmezlerse yeni oluşumlara neden olabilir. Mevcut siyasi partilerden rahatsız olan kitlelerin desteğini alabilecek daha ılımlı bir oluşum çıkabilir.
TARHAN ERDEM (KONDA) Bu grup parti kurmak için fazla heterojen.
İHSAN AKTAŞ (GENAR) Bu tablodan bir siyasi parti çıkmaz. Hükümet bu kitleyi analiz edip sinerjisini yeniden yanına alabilir çünkü henüz muhalefette bu pırıltı çıkmadı.
GÜRSEL TEKİN (CHP Genel Başkan Yardımcısı) Kendisini yenileyen siyasi partiler, bugün bu talebi kamuoyunda yüksek sesle söyleyenlerle buluşabilir. Aksi takdirde elbette yeni oluşumlar, yeni yapılanma her zaman mümkün olur.
ÇAĞDAŞ CENGİZ (TÜRKİYE GENÇLİK BİRLİĞİ) Gezi Parkı eylemleri daha önce yan yana gelmekte önyargılar sebebiyle zorlanan önemli kuvvetlerin temasını sağladı. Önümüzdeki dönem, özellikle üniversitelerde, AKP’ye muhalif olan gençlik gruplarının birbirleriyle gerginlikler yaşayacağı bir dönem olmayacak. Gençlik içinde, adı konmamış bir cephe örülmeye başladı.
BİRKAN IŞIN (Gezi Parkı Koruma ve Güzelleştirme Derneği Başkanı) Aslında yeni bir siyasi oluşum var: Şu an ayakta olan halk. Başa kim gelirse gelsin; şunu bilmeli ki ters bir şey yaptığında bu insanlar ayağa kalkabilecek kuvvete sahipler. Adı konulmamış bir siyasi oluşum var; herkes adını koymaya çalışıyor.
4-Seçim sonuçlarını etkiler mi?
ERSİN KALAYCIOĞLU Yeni bir olay karşımıza çıkmazsa, 9 ay önceki bir olay 9 ay sonraki seçimi etkilemez. O tepkiyi verenlerin içinde az miktarda AK Parti’ye oy vermiş olduğunu söyleyenler var. O kadarlık bir kayıp söz konusu olabilir belki ama en az yüzde 40, en fazla yüzde 55’lik bir muhafazakâr kitle var.
YILMAZ ESMER (Bahçeşehir Üniversitesi) Seçim sonuçlarını etkileyebilecek önemli gelişme, protesto hareketinin siyasi bir adres bulması olurdu. Şu anda böyle bir durum gözlemlenmiyor. Başbakan’ın kutuplaştırma politikasını sürdürmesi Cumhurbaşkanlığı’na seçilmesine olumsuz yansır.
ADİL GÜR Gezi Parkı olayları ne AK Parti’yi iktidardan düşürmeye, ne CHP’yi iktidar yapmaya yeter. Çünkü AK Parti’ye oy verenlerin büyük bölümü Başbakan ne diyorsa onu doğru kabul ediyor.
TARHAN ERDEM 53 milyon seçmen var. Bu etkinin ne kadar olacağı ancak 3-4 aylık çalışmayla anlaşılabilir; en erken ekim ayında belli olabilir.
İHSAN AKTAŞ Gezi Parkı eylemleri gibi şok durumlar geçince vatandaş tekrar sağduyuya dönüyor ve önceki kararına yakın bir karar alıyor. Tepkisel olarak AK Parti’nin oy oranı 1-2 puan düşebilir ama şartlar normalleştiğinde tekrar geriye gelecektir.
GÜRSEL TEKİN Bütün siyasi partilerin kendisini yeniden gözden geçirmesi gerekiyor. Mevcut partiler biz değişmeyiz derlerse yeni oluşumun önüne geçmek mümkün değil.
SIRRI SÜREYYA ÖNDER (BDP) Kadir Topbaş’ın adaylığı bitmiştir. Sözleri üç kez tekzip olmuş bir başkanda her şey kalır karizma kalmaz. Mustafa Sarıgül projesi bitmiştir. Çünkü eylemin ilk 7 günü bir kez oraya gelmemiştir.
ERGUN ÖZBUDUN (Şehir Üniversitesi) AK Parti oylarında küçük bir düşüş olabilir. Ama ÖDP, BDP, İşçi Partisi gibi destekleyen partilerin güçleneceğini zannetmiyorum.
ALPER TAŞ (ÖDP Genel Başkanı) Eylemin muhtevası en geniş solu birleştirdi zaten, sandıkta da birleştirmesi gerekiyor. BDP, CHP, Kürt siyasi hareketi, sosyal demokratlar, sosyalistlerin eşitlik ve özgürlük temel ilkeleri doğrultusunda geniş bir ittifakın mümkün olabileceğini düşünüyoruz. Seçim sathı mailinde şu baraj kaldırılsın da delikanlı kim bakalım!
İLTER TURAN Gelişmeler İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı seçimini etkileyebilir. İstanbul gibi bir merkezde belediyenin el değiştirmesi ise görmezden gelinemez.
İHSAN ELİAÇIK (Antikapitalist Müslümanlar) Gezi eylemleri muhafazakâr iktidarı sarsacak bir muhalefet oluşturamadı. “Bunlar din düşmanı” gibi söylemler kitleyi hâlâ etkiliyor. “Allahsızlar, komünistler toplanmışlar AKP’ye karşı çıkıyorlar” görüntüsü AKP’nin oyunu arttıracaktır.