Erdoğan ve Putin'den ortak tepki: Avrupa'dan BM'ye yazılan mektup bizi şaşırttı

Ziyaretin, Kerç Boğazı'nda yaşanan elim kaza sonrasında gerçekleştiğini belirten Erdoğan, pazartesi meydana gelen kazada aralarında 4 Türk vatandaşının da bulunduğu 16 kişinin hayatını kaybettiğini, arama kurtarma çalışmalarının devam ettiğini söyledi. Erdoğan, hayatını kaybedenlere Allah'tan rahmet, ailelerine sabır diledi.

Kazadan yaralı kurtulanlara acil şifa dileğinde bulunan Erdoğan, hayatını kaybeden diğer ülke vatandaşları için de taziye dileklerini bildirdi.

Rus makamlarının, olayın ilk anından itibaren gereken tüm çabayı sergilediğini dile getiren Erdoğan, "Zorlu hava şartlarına rağmen arama kurtarma faaliyetlerine katılan tüm Rus yetkililere, başta değerli dostum Putin olmak üzere, şahsım ve milletim adına teşekkür ediyorum." diye konuştu.
Türkiye ile Rusya arasında ekonomi, ticaret, sanayi, enerji ve kültür alanlarında çok yoğun bir iş birliğine sahip olduklarını aktaran Erdoğan, son dönemlerde turizmin bu işin başını çektiğini kaydetti.

Erdoğan, şöyle devam etti:

"Bilhassa iki lider olarak Sayın Putin ve şahsımın gayretleriyle mevcut iş birliğimiz gün geçtikçe güçlenmektedir. Ekonomi alanında olumlu sonuçlar almaya devam ediyoruz. Ticaret hacmindeki artış eğilimi devam ediyor. Bu da az önce Sayın Başkanın ifade ettiği gibi, 26 milyar doları ticaret hacmimiz bulmuş durumda. İkili iş birliğimizin nişanesi konumundaki Akkuyu nükleer güç santrali ile Türk Akım projeleri emin adımlarla ilerliyor. 2019 yılı bu noktada çok özel bir yıl olacaktır. Bu sene Türkiye'de ve Rusya'da karşılıklı olarak kültür ve turizm yılı etkinliklerini gerçekleştireceğiz."

"GEÇEN YIL 6 MİLYONA YAKIN RUS MİSAFİRİMİZİ AĞIRLADIK"

Türkiye'nin son 2 yıldır misafir ettiği turistler arasında Rusların ilk sırada yer aldığını belirten Erdoğan, "Geçen yıl 6 milyona yakın Rus misafirimizi ağırladık. Bu sayının 2019 yılında daha da artacağına inanıyorum. Vize muafiyeti de görüşmemizin gündeminde yer alıyordu. Tam muafiyet sağlanması ilişkilerimizin eriştiği noktanın bir gereği olarak inanıyorum ki halklarımızın kaynaşmasını çok daha güçlendirecektir." dedi.

"İDLİB BAŞTA OLMAK ÜZERE ARAZİDEKİ GELİŞMELERİ GÖZDEN GEÇİRDİK"

17 Eylül 2018'de Soçi'de imzalanan "İdlib Gerginliği Azaltma Bölgesindeki Durumun İstikrarlaştırılmasına İlişkin Muhtıra"nın ihlaline yönelik teşebbüslere karşı eşgüdüm içinde çalışacaklarını ve aldıkları kararları süratle uygulayacaklarını vurgulayan Erdoğan, özellikle Anayasa Komitesinin kuruluş sürecinin en kısa sürede tamamlanmasının aciliyet arzettiğini ve bu noktada çabalarını yoğunlaştıracaklarını dile getirdi.

Recep Tayyip Erdoğan, "Görüşmemizde özellikle ilgili arkadaşlarımızın müşterek çalışmalarıyla bu konuda bir mesafe alınacağına da inanıyorum." ifadesini kullandı.

Bugün Putin ile özellikle Suriye'deki durumu ele alma fırsatı bulduklarını bildiren Erdoğan, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Gerek İdlib Mutabakatı'nın, gerekse 4'lü Suriye Zirvesi'nin sonuçlarının uygulanmasının takibini yaptık. İdlib başta olmak üzere arazideki gelişmeleri gözden geçirdik. ABD'nin çekilme kararı üzerinde değerlendirmeler yaptık. Türkiye ve Rusya iş birliği, Suriye'nin barış, güvenlik ve istikrarı açısından mihenk taşıdır. Yakın diyaloğumuz ve iş birliğimiz sayesinde pek çok başarıya, pek çok olumlu gelişmeye imza attık. Rus dostlarımızla koordinasyonumuzu güçlendirmekte kararlıyız. ABD'nin çekilme sürecinde, terör örgütlerinin istismar edebileceği bir boşluğun doğmaması kritik önemdedir. Bu konudaki değerlendirmelerimi kıymetli dostumla paylaştım. Türkiye olarak yegane amacımızın başta DEAŞ olmak üzere PYD/YPG gibi terör örgütlerine karşı bunların temizlenmesi görevimizi özellikle ifade ettim. Bunları kimin desteklediğini, kimin provoke ettiğini de gayet iyi biliyoruz. Türk Rus iş birliğini dinamitlemeyi hedefleyen, özellikle terör örgütlerine karşı da ortak bir mücadelenin gereğini ifade etmek istiyorum." açıklamasında bulundu.

"BU MÜCADELEYİ SÜRDÜRECEĞİZ"

Cumhurbaşkanı Erdoğan, bir gazetecinin, İdlib ve Suriye Anayasa Komitesindeki son durum hakkındaki sorusuna da şu yanıtı verdi:

"Değerli dostum gerek İdlib, gerekse Anayasa Komitesi ile ilgili cevabı gayet açık ve net bir şekilde verdiler. İdlib'de terör örgütlerine karşı mücadelemiz aynı şekilde ortak devam edecektir. Terör örgütleriyle olan mücadeleler, anlık mücadeleler değildir. Bu mücadeleyi sürdüreceğiz. Çünkü hedefimiz orada Suriye halkının huzurunu, mutluluğunu sağlayabilmektir ve orada onlara göz açtırmamaktır. Bu dayanışmamızı teyid ettik. Anayasa Komitesi konusuna gelince; bu konuyu da aramızda konuştuk ve dışişleri bakanlarımıza, bu konuyla ilgili de diplomatik süreci devam ettirmeleri hususunda İstanbul Zirvesi'nde aldığımız kararın aslında devam ettirilmesi, hatta orada Birleşmiş Milletlerin, De Mistura da vardı, şimdi burada yeni bir özel temsilci de var.

Bu yeni süreç nasıl devam eder bilemiyorum ama az önce okunan mektup bizleri de şaşırtan mektup olmuştur. Ama o, onlar için geçerlidir, bizim için geçerli değildir. Hepimizin, İstanbul Zirvesi'nde de adeta birlikte düşündüğü, adeta kendi arasında bir kanaat birliğine vardığı bir netice var. Biz bunun üzerinden bu süreci devam ettireceğiz. Değerli dostumla da hemfikiriz. Sonucu da temenni ederiz ki hayırlı olur, bir an önce de bir neticeye varırız. Bir taraftan da bu anayasa çalışmasının da sürdürülmesi lazım."

"BUGÜNE DEK 300 BİN SURİYELİ GERİ DÖNDÜ"

Görüşmede, Suriyeli mültecilerin geri dönüşü konusunu da değerlendirdiklerini ifade eden Erdoğan, "Yaklaşık 4 milyon mülteciye kucak açmış ülke olarak bu konu bizi yakından ilgilendiriyor. Gerek Fırat Kalkanı, gerek Zeytin Dalı harekatlarıyla terörden arındırdığımız alanlara bugüne dek 300 bin Suriyeli geri döndü. Afrin'den Cerablus'a uzanan 4 bin kilometrekarelik alanda Suriyeli kardeşlerimiz terör korkusundan uzak, emniyet ve huzur içerisinde normal yaşamlarını sürdürebiliyorlar. Geri dönüşlerin önünü açan bu modelin, Fırat'ın doğusuna da uygulanması gerekiyor." diye konuştu.

Bu iş birliğini gelecek dönemde ikili temaslarla ve Astana formatındaki görüşmelerle sürdüreceklerini de vurgulayan Cumhurbaşkanı Erdoğan, "Kısmet olursa önümüzdeki ay, bu kez Sayın Ruhani'nin de katılımıyla yeni bir üçlü zirveyi malum Rusya'da gerçekleştireceğiz. Ayrıca bununla birlikte de Yüksek Düzeyli Stratejik Konsey toplantımızı hemen akabinde yine gerçekleştireceğiz." şeklinde konuştu.

Ziyaretin ve alınan kararların iki ülke için hayırlara vesile olmasını dileyen Erdoğan, "Değerli dostum Putin'e konukseverliği için ayrıca teşekkür ediyorum." değerlendirmesinde bulundu.

"GÜVENLİ BÖLGE OLAYI, TERÖRDEN ARINDIRILMIŞ BİR BÖLGE HASSASİYETİDİR"

Konuşmasının ardından gazetecilerin sorularını yanıtlayan Recep Tayyip Erdoğan, bir gazetecinin, "Güvenli bölge konusunda ABD ile yapılmakta olan görüşmelerde somut bir gelişme var mı? Bu konu görüşmenizde gündeme geldi mi? Gündeme geldiyse teknik detaylar hakkında bilgi verebilir misiniz?" şeklindeki sorusuna şu yanıtı verdi:

"Güvenli bölge konusunda başta liderler olmak üzere bunun yanında ilgili bakan arkadaşlarımız görüşmelerini devam ettiriyorlar. Tabii bu konuda bizler için tehdit oluşturan bölgelerin hassasiyeti büyük önem arz ediyor ve bizler bu tehdit oluşturan bölgelerdeki tedbirleri alma noktasında, Amerika bu konuda olumlu yaklaşımını bizlere zaten ifade etti. O da bildiğiniz gibi yaklaşık bir 30-32 kilometre derinliğindeki bir bölge idi. Bu konuyla ilgili olarak zaten bizim Rusya ile de herhangi bir sıkıntımız yok. Zira bu güvenli bölge olayı terörden arındırılmış bir bölge hassasiyetidir. Bunu bundan sonraki süreçte de ilgili arkadaşlarımız, dışişleri, savunma bakanlarımız, istihbarat örgütlerimiz sürekli görüşmek suretiyle bu alanlar konusundaki hassasiyetlerimizi koruyacağız."

"BM'YE YAZILAN MEKTUP BİZİ ŞAŞIRTTI" 

Erdoğan ve Putin, Avrupa'dan Suriye'deki anayasa komitesi için BM'ye yazılan mektubun kendilerini şaşırttığını belirtti.

Putin şöyle konuştu:

Nokta konulacak dönemde Cenevre'de bizim Avrupalı meslektaşlarımızdan duyduk ki 'çalışmayı tamamlamış değiller' dediler. Bu arada şunu söylemek istiyorum. Burada şunu söylemek istiyorum, bizim için hiç beklemediğimiz bir yaklaşımdı. Birleşmiş Milletler Genel Sekreterine bir mektup gönderdiler. Fransa, Almanya, Britanya, İngiltere daimi temsilcileri imzalı bir mektup gönderdiler. 5. madde Sayın Genel Sekreter sizin Suriye Özel Temsilcisi Cenevre'de Astana garantör ülkesinin yapacakları açıklamasını sizin temsilcisiniz kabul etmemelidir. Şaşırtan bir durum. Biz böyle bir yaklaşım beklemiyorduk.  

Böyle bir mektup yazdılar, bizim Avrupalı ortaklarımız tarafından. Ama biz sabırlı bir şekilde onlarla da çalışma sürdürmek istiyoruz. Ben zaten bu konuyu hem Fransa ile hem de Almanya ile görüştüm. Dışişleri Bakanları arasında gerekli çalışmaların sürdürülecek. 

Erdoğan: İdlib'de terör örgütlerine karşı mücadelemiz aynı şekilde ortak devam edecektir. Çünkü terör örgütleriyle mücadeleler anlık mücadeleler değildir. Fakat bu mücadeleyi sürdüreceğiz. Hedefimiz Suriye halkının huzurunu, mutluluğunu sağlamaktır. Bu dayanışmamızı teyit ettik.

Anayasa Komitesi konusunu da konuştuk. Dışişleri bakanlarımıza bu konuyla ilgili diplomatik süreci devam ettirmeleri hususunda İstanbul Zirvesi'nde aldığımız kararın aslında devam ettirilmesi hatta orada BM temsilcisi de vardı. Şimdi yeni bir özel temsilci var. Bununla birlikte yeni süreç nasıl devam eder bilemiyorum ama az önce okunan mektup tabi hakkaten bizi de şaşırtan bir mektup olmuştur. O, onlar için geçerlidir, doğrusu bizim için geçerli değildir. Hepimizin İstanbul Zirvesi'nde adeta birlikte düşündüğü, adeta kanaat birliğine vardığı bir netice var. Biz bu süreci buradan devam ettireceğiz. Değerli dostum ile de hemfikiriz. Sonucu da temenni ederiz ki hayırlı olur. Ama bir taraftan da bu anayasa çalışmasının da bir yandan sürdürülmesi lazım.

GÖRÜŞME ÖNCESİ AÇIKLAMALAR

Görüşme öncesi iki lider kısa açıklama yaptı. Cumhurbaşkanı Erdoğan "Astana süreciyle başlattığımız üçlü zirveler; gerek Soçi gerek Ankara gerek Tahran, bunlar gerçekten dünyanın ilgisini çeken görüşmelerimiz oldu. Yine bu görüşmemizle birlikte bu sürecin devamının çok faydalı olacağına inanıyorum. Dayanışmamız bölge barışına katkıda bulunacak. Ticari ilişkilerimizdeki gelişme sürekli artıyor" dedi.

Kremlin Sarayı'ndaki görüşmede ilk sözü Putin aldı. Rusya Devlet Başkanı Putin şu açıklamayı yaptı:

"Değerli dostum Erdoğan, ülkelerimiz arasındaki ilişkilerin bu noktaya gelmesi sizin katkılarınızla olmuştur. Cumhurbaşkanı Erdoğan ile sık sık görüşmelerimizin sonucunu alıyoruz. Sayın Cumhurbaşkanı, değerli dostum sizin bu ilişkilerin gelişmesine ne kadar katkı sağladığınızı biliyoruz. Büyük stratejik ortaklığımız gerçekleştirilecektir."

"Değerli dostum, 2018'deki sık sık yaptığımız görüşmelerden sonra 2019'daki ilk görüşmeyi gerçekleştirmenin memnuniyeti içindeyim. Bu bölgesel güvenliği de olumlu istikamette etkiliyor. Astana süreci ile başlatmış olduğumuz üçlü zirveler; bunlarda gerçekten dünyanın ilgisini çeken görüşmelerimiz oldu.

Görüşmemizle birlikte bu sürecin devamının çok daha faydalı olacağına inanıyorum. Özellikle turizmdeki hakikaten gelişmeler iki ülke halkı arasında çok çok önemli kaynaşmalara neden oluyor.

Tabi sizinle aramıza çok büyük hedef koyduk; 100 milyar dolarlık ticareti hedefe ulaşmak. Bu vesileyle de Kerç Boğazı'ndaki iki geminin çarpışması neticesinde ölenlere ben de rahmet diliyorum. Bunların içerisinde de malum 16 tane Türk vardı. Bu konudaki hassasiyetiniz sebebiyle de çok teşekkür ediyorum"

Rusya Devlet Başkanı Putin:

Ben de tabi Türk vatandaşlarının hayatını kaybetmesi sebebiyle baş sağlığı diliyorum. Bu olay Rus karasularının dışında, tarafsız sularda gerçekleşmiştir. Bizim kurtarma ekiplerimiz yoğun şekilde olaya müdahale etmiştir. Ve oradaki insanların hayatını kurtarmak için ellerinden geleni yapmıştır.