Engellilere tüketim engeli
Güncelleme Tarihi:
Oluşturulma Tarihi: Şubat 16, 2004 10:55
Alışveriş, kültür ve eğlence merkezlerinde çeşitli sorunlar yaşayan engelliler, şirketler açısından aslında ciddi bir tüketici potansiyeline sahip. Tüketiciler Birliği Engelli Tüketici Hakları Komitesi görevlisi Cavit Doğan, ticari kuruluşların küçük düzenlemelerle hem engellilerin sosyalleşmesini sağlayacaklarını, hem de farklı bir müşteri kitlesi elde edeceklerini söylüyor.
İş bulma, ulaşım, rehabilitasyon konularında sorunlarla savaşmak zorunda olan engelliler, tüketici olarak da sosyal hayatın için de yer alamıyor. Girişinde rampa olmayan mağazalar, yüksek raflar, engellileri alışveriş hayatının dışına itiyor. Engelliler için gerekli düzenlemeleri yapmayan ticari kuruluşlar, onların tüketici olmasına ve alışveriş dünyasından uzaklaşmasına neden oluyor. Oysa Türkiye'de nüfusun yüzde 14'ünü oluşturan engelliler şirketler açısından ciddi bir tüketici potansiyeli olarak görülüyor.
Tüketiciler Birliği bedensel, zihinsel, sağır-dilsiz ve görmezlerin tüketici haklarını gündeme getirmek için 'Engelli Tüketici Hakları Platformu'nu oluşturdu. Birliğin 'Engelli Tüketici'nin Hakları' projesi kapsamında yaptığı ankete katılanlar 'tüketim haklarının kısıtlanması'ndan şikayetçi.
Tüketiciler Birliği Engelli Tüketici Hakları Komitesi'nde görev yapan Cavit Doğan, Engelliler Sempozyumu'nda yaptıkları ankete katılanların en çok ulaşım konusunda sorun yaşadığını vurguluyor. Ankete göre engellilerin yüzde 75'i ara sıra, yüzde 12'si ise sürekli alışveriş yapıyor.
Doğan, engellilerin yüzde 95'inin kültür ve eğlence yerlerini son derece yetersiz bulduğunu belirterek, ‘‘Tiyatro ve sinema salonlarının belli orandaki koltuklarının engellilerin kullanabileceği şekilde düzenlenmiş olması halinde sayıları 10 milyonu bulan engellileri buralarda görmek mümkün olacak. Alışveriş alanlarındaki rafların engelliler hesaba katılarak düzenlenmesi halinde ise engelliler alışveriş dünyasındaki yerini alacak‘‘ diyor.
TÜKETİM POTANSİYELİ
Tüketiciler Birliği Genel Başkanı Bülent Deniz, engellilerle ilgili sivil toplum kuruluşlarının iş ve rehabilitasyon gibi konulara önem verdiğini belirterek, ‘‘Engellilerin sosyalleşmesi için rahat bir şekilde alışveriş yapabilmeleri de gerekiyor. Kendi başlarına yiyecek ya da kitap alamıyorlar. Engelliler için olan sivil toplum kuruluşları ve engelliler bu konularda talepte bulunmuyor. Bu şekilde şirketler de ciddi bir tüketici potansiyelini kaybediyor. Oysa küçük birtakım düzeltme ve uygulamalarla yeni bir tüketici kitlesi kazanabilirler’’ diye konuşuyor. Doğan, yaptıkları araştırmadan engellilerin tüketim konusundan engelli olmaları nedeniyle hak ihlaline uğradığının ortaya çıktığını söylüyor. Ticari kuruluşların engelli müşteriye cevap verecek yeni düzenlemeler yapmakla satışlarını artırabileceklerini hatırlatıyor. Engellilerin tüketimden gelen güçlerini kullanarak ilgili kurum ve kuruluşlardan gerekli düzenlemeleri yapmaları talebinde bulunması gerektiğini ifade ediyor.
Şirketlerden özel uygulamalar
BRAILLE TEKNİK: Görme engellilerin bilgisayar teknolojisinden yararlanmalarını sağlıyor. Eğitim, çalışma ve sosyal yaşantıdaki sorunlarını çözmek amacıyla gerekli araç ve gereçleri ithal ediyor.
METRO GROUP: Engelliler için ayrı ve özel otopark yerleri, otomatik açılır kapılar, özel alışveriş sepeti, ücretsiz tekerlekli sandalye temini, engelli tuvaleti gibi uygulamaları bulunuyor.
ARÇELİK: Körler Federasyonu ile gittiği işbirliği sonucu görmezler ve az görmezler için özel tasarlanmış fırın, buzdolabı, bulaşık makinesi ve çamaşır makinesi üretiyor.
PROFİLO ALIŞVERİŞ MERKEZİ: Özel uyarlanmış rampaları ve merdivenleri, otopark ve lavabosu bulunuyor.
CARREFOUR: Engellilerin rahat alışveriş yapması için tekerlekli sandalye sağlıyor.
SUPERONLINE: Görme engelliler için eğitimler düzenliyor. Şifrelerle bilgisayar programlarını görme engellilerin kullanmasını sağlıyor.
AFM SİNEMALARI: İstanbul/Ümraniye ve Bursa Carrefour içindeki sinemalarda engelliler için uygun oturma koşulları sağlıyor.
THY: Genel ya da kısmı felç sonucu refakatçisiz hareket edemeyen yolculara ve görme engelli yolculara yüzde 40 indirim uyguluyor.
TURKCELL: Yüzde 40'ın üzerinde işgücü kaybı olan tüm engellilere indirimli tarife uyguluyor.
TNN: Engelliler için yüzde 30 indirim sağlıyor.
Neler yapılmalı?
Doğan, engelliler için alışveriş merkezlerinde ve kültürel alanlardan yararlanması için yapılması gerekenleri şöyle sıralıyor:
Mağaza girişlerinde rampa yapılmalı.
Raflar alçak olmalı.
Tekerlekli sandalyelere monte edilebilecek sepetler bulundurulmalı.
Görme engellilerin bilgileri ve fiyatları öğrenmesini sağlayacak sesli barkod okuyucu makineler bulundurulmalı.
Engellilere ödeme yeri ve kasalar da öncelik tanınmalı.
Mağaza ve sosyal alanlarda engelli tuvaletleri bulunmalı.
Tüketiciler Birliği bedensel, zihinsel, sağır-dilsiz ve görmezlerin tüketici haklarını gündeme getirmek için 'Engelli Tüketici Hakları Platformu'nu oluşturdu. Birliğin 'Engelli Tüketici'nin Hakları' projesi kapsamında yaptığı ankete katılanlar 'tüketim haklarının kısıtlanması'ndan şikayetçi.
Tüketiciler Birliği Engelli Tüketici Hakları Komitesi'nde görev yapan Cavit Doğan, Engelliler Sempozyumu'nda yaptıkları ankete katılanların en çok ulaşım konusunda sorun yaşadığını vurguluyor. Ankete göre engellilerin yüzde 75'i ara sıra, yüzde 12'si ise sürekli alışveriş yapıyor.
Doğan, engellilerin yüzde 95'inin kültür ve eğlence yerlerini son derece yetersiz bulduğunu belirterek, ‘‘Tiyatro ve sinema salonlarının belli orandaki koltuklarının engellilerin kullanabileceği şekilde düzenlenmiş olması halinde sayıları 10 milyonu bulan engellileri buralarda görmek mümkün olacak. Alışveriş alanlarındaki rafların engelliler hesaba katılarak düzenlenmesi halinde ise engelliler alışveriş dünyasındaki yerini alacak‘‘ diyor.
TÜKETİM POTANSİYELİ
Tüketiciler Birliği Genel Başkanı Bülent Deniz, engellilerle ilgili sivil toplum kuruluşlarının iş ve rehabilitasyon gibi konulara önem verdiğini belirterek, ‘‘Engellilerin sosyalleşmesi için rahat bir şekilde alışveriş yapabilmeleri de gerekiyor. Kendi başlarına yiyecek ya da kitap alamıyorlar. Engelliler için olan sivil toplum kuruluşları ve engelliler bu konularda talepte bulunmuyor. Bu şekilde şirketler de ciddi bir tüketici potansiyelini kaybediyor. Oysa küçük birtakım düzeltme ve uygulamalarla yeni bir tüketici kitlesi kazanabilirler’’ diye konuşuyor. Doğan, yaptıkları araştırmadan engellilerin tüketim konusundan engelli olmaları nedeniyle hak ihlaline uğradığının ortaya çıktığını söylüyor. Ticari kuruluşların engelli müşteriye cevap verecek yeni düzenlemeler yapmakla satışlarını artırabileceklerini hatırlatıyor. Engellilerin tüketimden gelen güçlerini kullanarak ilgili kurum ve kuruluşlardan gerekli düzenlemeleri yapmaları talebinde bulunması gerektiğini ifade ediyor.
Şirketlerden özel uygulamalar
BRAILLE TEKNİK: Görme engellilerin bilgisayar teknolojisinden yararlanmalarını sağlıyor. Eğitim, çalışma ve sosyal yaşantıdaki sorunlarını çözmek amacıyla gerekli araç ve gereçleri ithal ediyor.
METRO GROUP: Engelliler için ayrı ve özel otopark yerleri, otomatik açılır kapılar, özel alışveriş sepeti, ücretsiz tekerlekli sandalye temini, engelli tuvaleti gibi uygulamaları bulunuyor.
ARÇELİK: Körler Federasyonu ile gittiği işbirliği sonucu görmezler ve az görmezler için özel tasarlanmış fırın, buzdolabı, bulaşık makinesi ve çamaşır makinesi üretiyor.
PROFİLO ALIŞVERİŞ MERKEZİ: Özel uyarlanmış rampaları ve merdivenleri, otopark ve lavabosu bulunuyor.
CARREFOUR: Engellilerin rahat alışveriş yapması için tekerlekli sandalye sağlıyor.
SUPERONLINE: Görme engelliler için eğitimler düzenliyor. Şifrelerle bilgisayar programlarını görme engellilerin kullanmasını sağlıyor.
AFM SİNEMALARI: İstanbul/Ümraniye ve Bursa Carrefour içindeki sinemalarda engelliler için uygun oturma koşulları sağlıyor.
THY: Genel ya da kısmı felç sonucu refakatçisiz hareket edemeyen yolculara ve görme engelli yolculara yüzde 40 indirim uyguluyor.
TURKCELL: Yüzde 40'ın üzerinde işgücü kaybı olan tüm engellilere indirimli tarife uyguluyor.
TNN: Engelliler için yüzde 30 indirim sağlıyor.
Neler yapılmalı?
Doğan, engelliler için alışveriş merkezlerinde ve kültürel alanlardan yararlanması için yapılması gerekenleri şöyle sıralıyor:
Mağaza girişlerinde rampa yapılmalı.
Raflar alçak olmalı.
Tekerlekli sandalyelere monte edilebilecek sepetler bulundurulmalı.
Görme engellilerin bilgileri ve fiyatları öğrenmesini sağlayacak sesli barkod okuyucu makineler bulundurulmalı.
Engellilere ödeme yeri ve kasalar da öncelik tanınmalı.
Mağaza ve sosyal alanlarda engelli tuvaletleri bulunmalı.