En eski atamız yoksa Avrupalı mıydı?

Ä°spanya’da bulunan 13 milyon yaşındaki yeni fosil Pierolapithecus catalaunicus’un göğüs kafesi, kendinden önceki tüm maymunlardan daha geniÅŸ ve yassı. Ayrıca göreceli olarak kısa ve dik bel omurları, düz kürek kemikleri ve esnek el eklemlerine sahip. Tüm bu özellikler ona dik yürüme yetisi ve aÄŸaca tırmanma becerisini vermiÅŸti.Ä°spanyol araÅŸtırmacılar Barselona’da, insan ve maymun arasındaki evrimsel köprüyü oluÅŸturabilecek bir iskelet buldular. 13 milyon yıllık fosil o dönemden kalan en saÄŸlam örneklerden biri. Modern insansı maymunlar arasında insan dışında, orangutanlar, ÅŸempanzeler ve goriller de yer alır. Günümüz maymunların, insansı maymunlar ve insanların evrim çizgisinin bundan yaklaşık olarak 16-11 milyon yıl önce birbirinden ayrıldığı tahmin edilir. Escola Industrial kurumundan Salvador Moy…-Sol… ve Meike Köhler baÅŸkanlığında çalışan ekip tarafından bulunan iskelet, evrim çizgisindeki yol ayrımından sonra insansı maymunların ilk temsilcisi olabilecek özelliklere sahip. Gerçi ‘ilk atamıza’ ait olası izler daha önceki fosillerde de saptanmıştı, fakat bunlar son örnekten daha ilkeldiler. En yakın akrabaAraÅŸtırmacılar, Katalan’daki buluntu yeri Els Hostalets de Pierola’ya atfen Pierolapithecus catalaunicus olarak isimlendirdikleri fosilin 83 kemik parçasını birleÅŸtirdiler. Science dergisindeki (sayı 306, s.1339) yazıda, fosilin yaklaşık 35 kilo ağırlığında erkek insansı maymuna ait olduÄŸu bildirilmekte. AÅŸağı yukarı bir ÅŸempanze boyunda olan insansı maymun, bir olasılıkla yemiÅŸlerle besleniyordu. Göğüs kafesinin yapısından ve kürek kemiklerinden anlaşıldığı üzere, ÅŸempanzeden daha dik yürüyebilen ve çok iyi tırmanabilen bir ‘atamızın’ kalıntıları bunlar. Moy…-Sol…’nın Nature Online dergisindeki ifadesine göre de, ilk analiz sonuçları, insanın en eski ailesinin, Pierolapithecus catalaunicus canlısının yaÅŸadığı dönemde yolunu diÄŸer maymunlardan ayırdığını göstermekte. Ancak paleontolog Köhler, uzun süredir aranmakta olan maymun ve insan arasındaki köprüden ‘Missing Link’ (kayıp halka) olarak söz etmekten çekinerek, bu kavramın çok fazla kullanılmaktan dolayı artık önemini yitirdiÄŸini söyledi. Köhler’in görüşüne göre, yeni fosil büyük bir olasılıkla ilk atamızın çok yakın bir akrabası, ama tek ortak atamız olmayabilir. Kökenimiz neresi? Pierolapithecus catalaunicus, diÄŸer özellikleri açısından da son derece ilginç. EÄŸer yeni fosil gerçekten de atamız ise, insanlığın Afrika kökenli olduÄŸuna dayanan tez yeniden tartışmaya açılacak. Ancak Moy…-Sol… iddialı görüşü biraz yumuÅŸatmaya çalışarak, söz konusu canlının Afrika’dan Avrupa göç etmiÅŸ olabileceÄŸini ve kesin bir sonuca varmak için benzer özelliklere sahip fosillerin henüz yetersiz olduÄŸunu anımsattı. Ä°spanyol bilim adamına göre yeni fosilin önemi modern primatların en önemli özelliklerini gayet iyi bir ÅŸekilde yansıtmasına dayanıyor. Pierolapithecus catalaunicus’un göğüs kafesi, kendinden önceki tüm maymunlardan daha geniÅŸ ve yassı. Ayrıca göreceli olarak kısa ve dik bel omurları, düz kürek kemikleri ve esnek el eklemlerine sahip. Tüm bu özellikler ona dik yürüme yetisi ve aÄŸaca tırmanma becerisini vermiÅŸti. Yeni fosilin kafatası insan ve diÄŸer primatlara benziyor. Yüzü göreceli olarak kısaydı ve burun kökü gözleriyle aynı zemin üzerindeydi. EÄŸik yüz biçimi, kısa el ve ayak parmakları daha ilkeldi; bu özellikleri (kuyruksuz ve uzun kollu) ÅŸebek (gibbon) ve insana daha az benzeyen diÄŸer maymunlar için tipiktir. Avrupa’da tür çeÅŸitliliÄŸi Albany Ãœniversitesi paleontoloÄŸu David Strait, yeni buluntuya kuÅŸkuyla yaklaÅŸarak, bir fosilin kemikleriyle, akrabalık iliÅŸkilerinin saptanmasının çok zor olduÄŸunu söylese de, Kaliforniya’daki Berkeley Ãœniversitesi’nden paleontolog F.Clark Howell, yeni bulguyu heyecanla karşıladı. Howell, yeni fosilin Avrupa’da bile 13 milyon yıl önce insana benzer canlılarda büyük bir çeÅŸitliliÄŸin varlığını göstermesi açısından önemli olduÄŸunu düşünüyor. Â