En büyük DNA operasyonu

150 bin kiÅŸinin öldüğü, binlerce kiÅŸinin kayıp olduÄŸu Güney Asya’daki tsunami faciasının ardından dünyanın en büyük kimliklendirme operasyonu baÅŸladı. 24 ülke, cesetlerin diÅŸ kaydı ya da DNA testiyle kimliklerinin belirlenmesi için adlı tıp uzmanını bölgeye yolladı. Bugün ise Interpol yetkilileri, en büyük adli tıp operasyonunu örgütlemek için Lyon’da buluÅŸuyor.GÃœNEY Asya’yı vuran deprem ve tsunaminin ardından binlerce sahipsiz ceset ortada kaldı. 40’a yakın ülke bölgede kaybolan vatandaÅŸlarının kimliÄŸinin belirlenmesi için çalışırken, uzmanlar, tarihin en büyük adli tıp operasyonunu yürütüyor. Bugün Interpol’ün Fransa’nın Lyon kentindeki merkezinde bir araya gelecek olan yetkililer, DNA operasyonunu örgütleyecekler.Tsunaminin en feci vurduÄŸu Endonezya’nın Aceh eyaleti ve Sri Lanka’da cesetler, hastalık ihtimaline karşı gömülürken, Tayland’da kimlik çalışmasına büyük özen gösteriliyor. Tsunamiden sonraki günlerde Phuket’teki tapınaklar morga çevrilmiÅŸ, cesetler burada toplanmaya baÅŸlamıştı. Bir panoda kaybolan insanların tsunami öncesi çekilmiÅŸ fotoÄŸrafları, diÄŸer bir panoda tsunamide kan revan içinde can vermiÅŸ kiÅŸilerin morarmış, ÅŸiÅŸmiÅŸ görüntüleri yer alıyordu. Afetzedeler, cesetlerin toplandığı morglara giderek kayıp yakınlarını arıyordu. Gün geçtikçe cesetler tanınmaz hale geldi, kesif koku da bu çalışmaları zora sokmaya baÅŸladı. Hatta bazı kiÅŸiler aynı cesedi sahiplenmeye kalkınca kavgalar bile çıktı. Bunun üzerine Taylandlı yetkililer, turistlerin morglara gidip kayıplarını aramasını yasakladı.ÇİN DNA ÃœSSÃœ OLABÄ°LÄ°RAdli tıp uzmanları, artık bu aÅŸamada diÅŸ kayıtları ve DNA testiyle kayıp kiÅŸileri kimliklendirmeyi umuyor. Bu nedenle, tsunamide yakınlarını kaybeden kiÅŸilerden DNA örneÄŸi alınıyor. Mesela Phuket’te annesini kaybeden 6 yaşındaki Dana Trickett isimli küçük kızın ‘genetik ÅŸifre’ diye anılan DNA kodunu çıkarmak için saçı, tırnağı ve aÄŸzının içinden tükürük örneÄŸi alındı. Åžimdi bunlar, sahipsiz cesetlerle karşılaÅŸtırılacak.Çürümeye yüz tutan cesetlere ise numara verilip, nerede bulundukları ve belirgin özelliklerine dair bilgilerin yer aldığı mikroçipler takılıyor. Yine 40’a yakın ülkelerden kayıpların yakınlarından DNA örnekleri de alınıp karşılaÅŸtırma yapılacak.Sonuç olarak dünya ÅŸimdiye kadarki, en büyük DNA operasyonlarından biriyle karşı karşıya bulunuyor. Ä°ÅŸte bugün Lyon’da bir araya gelecek olan dünyanın çeÅŸitli ülkelerinden emniyet yetkililerinin bu dev operasyonu örgütlemesi bekleniyor. Kapasite ve bölgeye yakın olmasın nedeniyle Çin’in operasyon merkezi olabileceÄŸi belirtiliyor. Genetik parmak iziÄ°ngiliz bilimadamı Sir Alec Jeffreys tarafından icat edilen DNA testi, kimlik belirlemede önemli bir teknik. Herkesin kendine has bir ‘genetik parmak izi’ var. Saç, tükürük, sperm, kan, tırnak, diÅŸ gibi kiÅŸiye özel materyallerden DNA molekülü elde edilebiliyor. Laboratuvarda saflaÅŸtırılan örnek, polimezar zincir reaksiyonuna (PCR) tabi tutuluyor. Böylece orijinal örnek çoÄŸalıyor. Sonra 11 ayrı ilgi alanına göre örnek parçalara ayrılıyor, özel bir enzimle DNA çıkarılıyor. DNA örneÄŸinin radyoaktif karakteri, X-ray filme çekiliyor. Bu filmden, bilgisayarda renkli ÅŸeritleri andıran bir görüntü elde ediliyor. Bilimadamları bu profilleri karşılaÅŸtırarak kimlik tespit ediyor.Â