Emeklilikten Sonra Tekrar Çalışma (SGDP) nedir?

1- 4/1-(c) Kapsamındaki Emeklilerin Yeniden Çalışmaya Başlamaları Durumunda SGDP Kesintisi Nasıl Olur?

5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında sigortalı sayılan kamu görevlilerinin emekli olduktan sonra yeniden çalışmaya başlamaları, çalıştığı işyeri ve statüye göre farklı sonuçları bulunmaktadır.

4/1-(c) Kapsamındaki Emeklilerin 4/1-(a) kapsamında yeniden çalışmaya başlaması durumunda;
5335 sayılı Kanunun 30 uncu maddesi kapsamında sayılan işyerlerinde Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında çalışılması durumunda aylıklar kesilecektir. Bu kişilerden uzun ve kısa vadeli primler ile genel sağlık sigortası primi alınacak olup, sosyal güvenlik destek primi alınmayacaktır.

Ancak;

a) Cumhurbaşkanlığına seçilenler,

b) Dışarıdan Bakanlar Kurulu üyeliğine atananlar,

c) Yasama Organı üyeliğine seçilenler,

d) Mahalli idareler seçimleri sonucuna göre görev alanlar,

e) Sadece toplantı veya huzur ücreti ya da hakkı ödenen görevleri yürütenler ile yönetim ve denetim kurulu üyeliği ücreti karşılığında görevlendirilenler,

f) Yaş haddini aşmamış olmaları kaydıyla her derece ve türdeki örgün ve yaygın eğitim kurumlarında ders ücreti karşılığı ders görevi verilenler (üniversitelerde ders ücreti karşılığı ders görevi verilenler hakkında yaş haddini aşmamış olmaları kaydı aranmaz.),

g) Vakıf üniversitelerinde görev alanlar,

h) Özel kanunlarında emeklilik veya yaşlılık aylığı kesilmeksizin çalıştırılma veya görev yapma hakkı verilenlerden Cumhurbaşkanı tarafından atananlar, Bakanlar Kurulu kararı veya müşterek kararname ile atanan veya görevlendirilenler ve Türkiye Büyük Millet Meclisince yapılan seçimler sonucunda görev verilenler,

i) 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun 60 ıncı maddesinin (a) fıkrası uyarınca Yasama Organı üyeliğinin bitiminden sonra öğretim üyesi olarak atanmış olanlar,

aylıkları kesilmeksizin kamu idarelerinde görev alabilecek ve bunlar hakkında sosyal güvenlik destek primi uygulanacaktır.

5335 sayılı Kanunun 30 uncu maddesi kapsamı dışında sayılan işyerlerinde Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında çalışılması durumunda %30 (%7,5 sigortalı payı olup ücretinden kesilecektir. %22,5 ise işveren payıdır.) oranına kısa vadeli sigorta kollarına ilişkin prim oranı ilave edilerek sosyal güvenlik destek primi alınacaktır.
4/1-(c) Kapsamındaki Emeklilerin 4/1-(b) kapsamında yeniden çalışmaya başlaması durumunda;
6663 sayılı Kanunla 5510 sayılı Kanunun Geçici 14 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi yürürlükten kaldırıldığından, 29.2.2016 tarihinden itibaren bu kişilerin emekli aylığından sosyal güvenlik destek primi kesilmeyecektir.

4/1-(c) Kapsamındaki Emeklilerin 4/1-(c) kapsamında yeniden çalışmaya başlaması durumunda;
Emekli aylığı almakta ikin Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında çalışılması durumunda aylıklar kesilecektir. Bu kişilerden uzun ve kısa vadeli primler ile genel sağlık sigortası primi alınacak olup, sosyal güvenlik destek primi alınmayacaktır.

2- 4/1-(c) Kapsamında Emekli Oldum, Kamu Kesiminde Çalışmaya Başlamam Nedeniyle Temsil veya Görev Tazminatım Kesilir mi?

Aylıkları ile birlikte 5434 sayılı Kanunun mülga ek 68 nci maddesi hükümleri uygulanmak suretiyle makam veya yüksek hâkimlik tazminatından yararlandırılan emeklilere bu tazminatlara bağlı olarak ödenen “temsil veya görev tazminatı ödemeleri”, yönetim ve denetim kurulu üyelikleri dahil olmak üzere kamu kesiminde her ne suretle olursa olsun aylık veya ücret alıp almadıklarına bakılmaksızın görev almaları halinde madde ile belirlenen istisnalar dışında kesilmektedir. Bu kapsamda ilgililer göreve başladıklarını en geç bir ay içinde SGK’ye bildirmekle yükümlüdür.
İlgili mevzuatına göre emekli aylığı kesilmeksizin kamu kesiminde görev almak, temsil veya görev tazminatı ödemelerinin de kesilmesini gerektirmektedir.

3- Millî İstihbarat Hizmetleri ve Emniyet Hizmetleri Sınıfına Dahil Kadrolar İle Çarşı ve Mahalle Bekçisi Kadrolarından Emekli Olanlara Yapılan Ek Ödeme yeniden çalışmaya başlamaları durumunda kesilir mi?

Millî İstihbarat Hizmetleri ve Emniyet Hizmetleri Sınıfına dahil kadrolar ile çarşı ve mahalle bekçisi kadro unvanı esas alınarak emekli aylığı bağlananlardan 5434 sayılı Kanunun ek 81 inci maddesi uyarınca “Ek Ödeme” den, yararlanan emeklilerin, emekli aylığı bağlanmasından sonra sosyal güvenlik destek primi ödemek suretiyle çalışma dahil herhangi bir sigortalılık statüsüne tabi olarak çalışmaları bu ödemenin kesilme nedeni olacaktır. Bu ödemeden yararlanma şartlarını kaybedenler, en geç bir ay içinde durumu SGK’ye bildirmekle yükümlüdür.

4- Süresinde ödenmeyen sosyal güvenlik destek primi borçları için gecikme cezası ve gecikme zammı var mıdır?

Kanunun yürürlük tarihinden sonra yaşlılık ve malullük aylıklarından süresinde kesilmeyen sosyal güvenlik destek primi borçları için gecikme cezası ve gecikme zammı uygulanacaktır.

5- Sosyal güvenlik destek primi ödenmiş veya bildirilmiş süreler için toptan ödeme yapılır mı?

Gerek Kanunun yürürlük tarihinden önce gerekse yürürlük tarihinden sonra sosyal güvenlik destek primi ödenmiş veya bildirilmiş süreler Kanuna göre malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları prim gün sayısına ilave edilmeyecek ve toptan ödeme yapılmayacaktır.

6- Sosyal güvenlik destek primi kesintisi yapılan sigortalılar için kısa vadeli sigorta kolları primi alınır mı ?

Aylıklarından sosyal güvenlik destek primi kesilen sigortalılardan ayrıca kısa vadeli sigorta kolları primi alınmayacak olup sigortalının iş kazası geçirmesi veya meslek hastalığına tutulması halinde, bu sigorta kollarından sağlanan yardımlar yapılmayacaktır.

7- 2925 sayılı Tarım İşçileri Sosyal Sigortalar Kanununa göre yaşlılık aylığı almakta iken çalışmaya başlayanların aylıkları kesilir mi?

5838 sayılı Kanunun 32 nci maddesi ile Kanunun “Sosyal güvenlik destek primine ilişkin geçiş hükümleri” başlıklı geçici 14 üncü maddesine “2925 sayılı Tarım İşçileri Sosyal Sigortalar Kanununa göre yaşlılık aylığı almakta iken çalışmaya başlayanların aylıkları kesilmez ve bunlar hakkında da bu maddenin sosyal güvenlik destek primi alınmasına ilişkin hükümleri uygulanır.” hükmünü içeren fıkra eklenmiş ve anılan fıkra 1/10/2008 tarihinden itibaren yürürlüğe girmiştir.
Buna göre, 2925 sayılı Kanuna göre yaşlılık aylığı alanların Kanunun yürürlük tarihi olan 1/10/2008 tarihinden sonra 4/1-(a) veya 4/1-(b) kapsamında çalışmaya başlaması halinde aylıkları kesilmeyecek ve bunlar hakkında tercih hakkı olmaksızın sosyal güvenlik destek primi uygulanacaktır.

8- SGDP uygulamasında üst sınırlar nasıl belirlenmiştir?

Aylıklardan kesilecek SGDP tutarının 4/1-(b) sigortalılarına ilgili yılın Ocak ayında ödenen en yüksek yaşlılık aylığından alınabilecek sosyal güvenlik destek priminden fazla olamayacağı hüküm altına alınmış olup, bu hüküm doğrultusunda 506 ve 2925 sayılı Kanunların ilgili hükümlerine göre yaşlılık ve malullük, 1479 sayılı Kanunun mülga hükümlerine göre yaşlılık aylığı almakta olanlardan Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte ve sonrasında 4/1-(b) kapsamında sigortalı olanların aylıklarından sosyal güvenlik destek primi kesilmektedir. Aylıklardan SGDP kesilecek sigortalılar için prim oranları 2011 yılından sonra % 15 olarak uygulanmaktadır.

9- SGDP kesintisi ne zamana kadar devam eder?

Sigortalıların terk işlemi yapılmadığı sürece aylıklarından SGDP kesintisi yapılmaya devam edilecektir.

Aylıklarından sosyal güvenlik destek primi kesintisi yapılmakta iken ölen sigortalıların birikmiş sosyal güvenlik destek primi borçlarında yapılması gereken nedir?

Aylıklarından sosyal güvenlik destek primi kesintisi yapılmakta iken ölen sigortalıların birikmiş sosyal güvenlik destek primi borçları gecikme cezası ve gecikme zammı uygulanmak suretiyle hak sahiplerinin aylıklarından 1/4 oranında kesilecektir. Reddi miras halinde, söz konusu borçlar ölüm aylıklarından kesilmeyecektir.

10- Avukat ve noterler hakkında SGDP yönünden nasıl işlem yapılır?

• 2008 yılı Ekim ayı başından önce (4/a) kapsamında yaşlılık aylığı bağlandıktan sonra serbest avukat olarak çalışan ya da noterlik yapanların aylıklarından % 15 oranında sosyal güvenlik destek primi kesilmiştir.
• (4/a) ya da (4/c) kapsamında çalışanlar hariç avukatlık ve noterlik mesleği gelir vergisi mükellefiyetine tabi olmayı gerektirdiğinden, bu çalışmalar (4/b) kapsamında çalışma olarak değerlendirilmektedir.
• 2008 yılı Ekim ayı başından sonra yaşlılık ve emekli aylığı bağlanıp avukatlık ve noterlik yapanların aylıklarından 2008 yılında % 12, 2009 yılında % 13, 2010 yılında % 14 ve 2011 yılında itibaren de % 15 oranında SGDP kesilmiştir.
• 2008 yılı Ekim ayı başından önce (4/c)’den emekli aylığı alıp avukatlık ya da noterlik yapanlardan 1/2/2012 tarihinden itibaren SGDP kesintisi yapılmaya başlanmıştır.

11- Banka sandıklarından emekli olup (4/b) kapsamında çalışanlar;

506 sayılı Kanunun geçici 20 nci maddesine tabi banka sandıklarından emekli olanlar hakkında Sosyal Güvenlik Kurumuna devredilinceye kadar sandık mevzuatı doğrultusunda işlem yapılmakla birlikte sandık emeklilerinin kendi nam ve hesabına çalışmaları halinde bankalarca aylıklarından SGDP kesilerek Kurumumuza bildirilmektedir.

12- SGDP çakışmalarında ne yapılır?

Hizmetlerin birleştirilmesine yönelik yapılan işlemlerde sigortalının aynı anda birden fazla statüye tabi olması mümkün olmadığından yaşlılık aylığı bağlandıktan sonra özel sektöre tabi işlerde işveren yanında çalışıp SGDP’ye tabi olanlar ile kendi nam ve hesabına çalışması olup aylığından SGDP kesintisi yapılanlar hakkında 1/3/2011 tarihine kadar önce başlayan sigortalılık statüsüne göre işlem yapılmakta, 1/3/2011 tarihinden sonra ise hizmet akdine tabi sigortalılık geçerli sayıldığından aynı anda kendi nam ve hesabına çalışması bulunanların aylığından yapılan SGDP kesintisi kaldırılmaktadır.

13- SGDP’li çalışanlar tekrar emekli aylıklarına dönebilirler mi?

Evet dönebilirler. Ancak, SGDP’ye tabi hizmetleri yaşlılık aylığı hesabında dikkate alınmaz.

14- Engelli olarak emekli olan kişilerin tekrar çalışmaları halinde SGDP’ye tabi mi olurlar yoksa aylıkları kesilir mi?

2008 Ekim öncesi sigortalı olup, 5510 sayılı Kanunun 26 ncı maddesine göre tarafına malullük aylığı bağlanmış olan;

4(b) sigortalısı; 4(a) kapsamında sigortalı olursa prime esas kazançlarından geçici 14 üncü madde gereği sosyal güvenlik destek primi, 4(b) kapsamında sigortalı olursa 27 nci madde gereği aylığı, 4(c) kapsamında sigortalı olursa 27 nci madde gereği aylığı kesilir.

4(a) sigortalısı; 4(a) kapsamında sigortalı olursa 27 nci madde gereği aylığı, 4(b) kapsamında sigortalı olursa geçici 14 üncü madde gereği aylığından sosyal güvenlik destek primi, 4(c) kapsamında sigortalı olursa 27 nci madde gereği aylığı kesilir.