EleÅŸtirmen - yazar Memet Fuat öldü

Yabancı ülkelerde filmler çeken ilk Türk film yönetmen  Vedat Örfi ve Piraye Hanım'ın çocuğu olan Memet Fuat Bengü, 1926 yılında İstanbul'da doğdu. 1946'da Haydarpaşa Lisesi'ni, 1951'de İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi İngiliz Dili ve Edebiyatı Bölümü'nü bitiren Memet Fuat Bengü, öğretmenlik, çevirmenlik, muhabirlik, inşaatlarda mimar yardımcılığı gibi işlerde çalıştı. Bengü, 1960'da DeYayınevi'ni kurdu, 1964-75 arasında Yeni Dergi'yi çıkardı. Bengü, bir önceki yılda çıkmış yazı, öykü ve şiirlerden yaptığı seçmelerle Türk Edebiyatı adlı yıllıklar düzenledi.
Â
Çocukluğundan beri süre gelen spor tutkusunu, yaşadığı çevredeki çocukları sportmenliğe yönlendirme yolunda değerlendiren Memet Fuat Bengü, 1972-80 arasında voleybol erkek milli takımına antrenörlük yaptı.
 
Bengü, 1980'e doÄŸru De Yayınevi'ndeki etkinlik nerdeyse bütünüyle durmuÅŸken, üyesi olmadığı Yazarlar Kooperatifi, yayımlamayı düşündüğü ''Yazko Edebiyat'' dergisini yönetmesi için onu üyeleri arasına aldı. 1981'de Adam Yayınevi'nin yerli yayınlar yönetmeni oldu.Â

Türk kültürünün birçok yapıtını yeniden derli toplu yayımlamaya baÅŸlayan bu yayınevinde, birbirinden deÄŸerli kitapların yanı sıra Nazım Hikmet'in, Orhan Veli'nin yapıtlarının yanlışsız basımlarının yapılmasına öncülük eden Bengü, 1987'de emekli oldu ama yayıneviyle iliÅŸkisini büsbütün kesmedi. Bengü, 1985'te yayımlanmaya baÅŸlayan ''Adam Sanat'' dergisinin genel yayın yönetmenliÄŸi görevini, solunum yetmezliÄŸinden ikinci kez yoÄŸun bakıma girip çıktığı 1999 yılına kadar sürdürdü.Â
   Â
ÖDÃœLLERÄ° VE ESERLERÄ°Â
   Â
Memet Fuat Bengü, 1959'da dergilerde çıkan denemeleriyle Ataç EleÅŸtiri ArmaÄŸanı'nı, 1961'de Düşünceye Saygı adlı kitabının birinci basımıyla Türk Dil Kurumu Deneme-EleÅŸtiri Ödülü'nü kazandı. 1992'de ÇaÄŸdaşımız Makyavel adlı kitabıyla Sedat Simavi Ödülü'nü Gülten Akın'la paylaÅŸtı.Â

1995'te Kültür Bakanlığı "Kültür ve Sanat Büyük Ödülü" verilen Memet Fuat, 1996'da Edebiyatçılar DerneÄŸi Onur Ödülü Altın Madalyası aldı.Â

Türk edebiyatının önemli isimlerinden Memet Fuat'ın eserlerinden bazıları şöyle: Tiyatro Tarihi (1961), Türk Edebiyatı (1963-72, yıllıklar, 10 kitap), Çağını Görebilmek (1982, denemeler), Voleybol (1983; Mehmet Bengü adıyla), ÇaÄŸdaÅŸ Türk Åžiiri Antolojisi (1985), Sömürüsüz Bir Dünya (1998, deneme), Biçemden Biçeme (1998, deneme), ÇoÄŸunluÄŸun Gücü (1998, deneme), Duyumsanmayan Karanlık (1998, deneme), YaÅŸlı Bir ÅžaireMektuplar (1999, deneme), Tribünden Palavra Anılar (1999), Namık Kemal(1999), Aykırılıklar (2000), Nazım Hikmet (2000, Ä°nceleme), Aydınlar Sözlüğü (2001, inceleme)Â
   Â
NAZIM HÄ°KMET VE MEMETÂ
   Â
Memet Fuat'ı birçok insan Nazım Hikmet'in ÅŸiirlerinden ya da mektuplarından tanıdı. Piraye Hanım ile 1930 yılında tanışan Nazım Hikmet 1935 yılında onunla evlendi. Ãœnlü ÅŸairin cezaevinde bulunması nedeniyle çoÄŸu ayrılık içinde geçen yıllardan sonra bu evlilik 1951 yılında bitti.Â

Hasret yıllarında Nazım, "oğlum" diye hitap ettiği Memet Fuat'a yazdığı mektuplarda annesi Piraye ile ilgili düşüncelerini, şöyle dile getirdi: "Anneni tanıyıncaya kadar muhteva meselesinde bir bakıma sekterdim. Mesela, insanlar arasındaki sevda münasebetlerini yazmadım.Anneni tanıdıktan sonra onun yaratıcı tesiriyle bundan da kurtuldum. Bir sevda şiirini, ama sahici bir sevda şiirini, bir kavga şiiri kadarseviyor ve sayıyorum...  Anneni daha sık görmeni istiyorum. Bak, bir daha tekrar edeyim, şahsen benim üstümde, iyi kötü bazı eserler verebildimse onların üstünde annenin selim zevkinin, dürüst aklının, pırıl pırıl karekterinin çok ama pek çok tesiri olmuştur. Sanat eserinin halisini sahtesinden ayırdetmekte onun kadar becerikli ikinci bir insana daha rastlamadım dersem inan. Bundan dolayı yazdığın her şeyi mutlaka ona oku. Hatta hikaye, şiir vesair tarzlarda yazmayı düşündüğün yeniliklervarsa bunları ilkönce onunla münakaşa et. Şunu bil ki, o her hususta, yalnız sanatta değil, her hususta sana en doğru, en iyi ve en soyluyu gösterebilecek biricik insandır."  

Nazım Hikmet'le yirmi yıl baba oğul gibi yaşayan Memet Fuat, 1980'de Nazım Hikmet'in Bilinmeyen İki şiir Defteri'ni yayınladı. 1988-1990 arasında Adam Yayınevi Memet Fuat'ın editörlüğünde, Nazım Hikmet'in bütün yapıtlarını 28 kitaplık bir dizide topladı.