Elektronik ihale için geri sayım

Elektronik ihale yöntemi için pilot uygulama, kamu alımlarının yüzde 30'unu oluşturan ve sık sık çeşitli iddialara konu olan ilaç alımlarında gerçekleştirilecek. Bu uygulamadan elde edilen veriler ışığında projenin, 2007'de yaygınlaştırılarak bütün kamu kurumlarını kapsaması planlanıyor.

İhalelerin, “insan faktöründen-kayırmacılıktan” olabildiğince uzak, güven ortamı içinde yapılmasını öngören proje ile yılda en az 8 milyar dolar tasarruf hedefleniyor.

Kamu İhale Kurumu (KİK) Başkanı Sener Akkaynak, ihalenin temel ilkeleri arasında yer alan ”kamuoyu denetimi”nin ancak ihalelerin elektronik ortama taşınmasıyla sağlanabileceğini belirtti. Tüm sürecin, bilgisayar ortamında şeffaf gerçekleştirileceğini kaydeden Akkaynak, ihaleye giren firmaların hangi kriterlerle elendiğini, ihale günü kimin ne kadar teklif verdiğini ve nasıl kazandığını internet üzerinden birebir takip etmenin mümkün olacağını anlattı.


KİK, SAĞLIK BAKANLIĞI'NDAN ADIM BEKLİYOR

“Alıcı ve satıcıyı elektronik ortamda buluşturabildiğiniz gün elektronik ihale sistemi çalışabilir” diyen Akkaynak, bunun için de öncelikle kamu kurumlarının, veri tabanlarını elektronik ortama aktarabilmesi, başka bir deyişle e-devlet aşamasına geçmesi gerektiğini söyledi.

İlaç alımlarının, tek ürün kodu üzerinden yapılacak olması nedeniyle sisteme uygun olduğuna işaret eden Akkaynak, şöyle konuştu:

“Bu konuda, bazı ilaçların çok yüksek fiyatla satılması gibi oldukça ciddi iddialar gündeme getirildi. Bunların düzenlenmesi gerekiyordu. Sonuçta ihale, kamu parasının harcanması ve onun usulü olduğuna göre, bizi de ilgilendiriyordu ve Sağlık Bakanlığı ile ortak bir çalışmaya girdik.”

Akkaynak, pilot uygulamanın başlatılması için Bakanlık ile belli bir noktaya geldiklerini ancak protokolü imza aşamasında kaldıklarını belirterek, “Uygulamaya, bu yılın son çeyreğinde başlamamız lazımdı, ancak gerçekleşmedi. Düğmeye basınca hazırız biz, bizim için sorun yok” dedi.

“BİLGİSAYARLARIN HEMŞEHRİLERİ YOKTUR”

E-İhale Çalışma Grubu Başkanı ve KİK Başkan Yardımcısı Gökhan Oğuz da e-ihale ile kamu alımlarındaki “yolsuzluk” iddialarının ortadan kaldırılacağını söyledi.

Oğuz, Kamu İhale Kanunu ile evrensel standartların getirildiğini ancak bu kanun içinde de “bazı kayırmacılıkların yapılabileceğini” belirterek, şunları kaydetti:

“Onun için bu işin en pratik çözümü bilgisayarı araya koymaktır. Kamusal ihtiyaçların karşılanması teknik bir olaydan ibarettir. İnsan faktörü girdikçe sübjektif uygulamalar da olabilir. Makinaların hemşehrileri, ideologları yoktur. Ayrıcalık yapmayı düşünemezler. Siz gerekli verileri girersiniz, o sizin karşınıza bir sonuç koyar.”

“AB, E-İHALEYE İHTİYAÇ DUYMUYOR”

Gökhan Oğuz, AB'deki uygulamaları değerlendirirken de bu ülkelerde oturmuş bir sistem bulunduğu için e-ihalenin “öncelik” taşımadığını söyledi. “Kamu alım sürecine bilgisayarı sokma işi daha çok yolsuzlukların sık görüldüğü az gelişmiş ülkelerde, ihtiyaç nedeniyle öncelikli bir konudur” diyen Oğuz, şöyle devam etti:

“Mesela İngiltere'de, yıllardır oturmuş bir sistem var. Makineyi, bu araya sokmaya ihtiyaç duymuyor. Onun için acil, öncelikli bir konu değil ama bizim Türkiye için bu öncelikli. Onun için biz daha iyi olmak zorundayız. Elektronik ihalede kendimize eşdeğer görebileceğimiz Güney Kore uygulaması var. Güney Kore'de de bu ihtiyaç, aciliyet kazandığı için gündeme geldi.”

8 MİLYAR DOLAR TASARRUF BEKLENİYOR

Türkiye'nin hiçbir ülkeyi örnek almadığını, kendi koşullarına uygun bir model yaratmaya çalıştığını anlatan Oğuz, sistemin ana hedefinin “zihniyet dönüşümü” olduğunu söyledi.

Elektronik ortamda, “birilerini kayırmanın söz konusu olmayacağını” vurgulayan Oğuz, “Sübjektifliğin getirdiği ek maliyetlere de katlanmak zorunda kalmayacağız. Yalnız kağıt, ek işgücü gibi maliyetlerin ortadan kaldırılması ihalelerde yüzde 20 getiri sağlayacak. Sübjektif faktörleri de katarsanız tasarruf yüzde 20'nin çok üzerine çıkacaktır” dedi.
Oğuz, ihalelerdeki yıllık yüzde 20 tasarrufun yaklaşık 8 milyar dolara denk geldiğine dikkati çekerek, “Yani bu, üzerinde çalışılmaya değer bir proje” dedi.

HALKIN İHALELERE BAKIŞI ÖLÇÜLECEK

Oğuz, e-ihale projesini hayata geçirmeden önce halkın kamu ihalelerine bakışı ve duyduğu güveni ölçmek için kamuoyu araştırmaları yaptıracaklarını ifade ederek, bu konuda TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi ile anlaşma sağladıklarını belirtti. Oğuz, bilimsel veriler ışığında, projenin halkta yarattığı kültürel dönüşümü gözleyebileceklerini kaydetti.

“ARTIK 1 İHALE İÇİN 70 BELGE TOPLANMAYACAK”

Çalışma Grubu'nda yer alan Bilgi İşlem Dairesi Başkanı İhsan Özgen de e-ihalenin belkemiğini oluşturan kurumlarla protokol aşamasına geldiklerini söyledi.

Kamu ihalelerine katılmak isteyen girişimcilerden, vergi borcu olmadığı, SSK ve Bağ-Kur prim borcu bulunmadığı, sabıka kaydı gibi yaklaşık 70 kalemde belge istendiğini ifade eden Özgen, ilgili kurumlarla işbirliği çerçevesinde katılımcıların belge toplama külfetine girmeyeceğini, tüm verilerin bilgisayar ağında toplanacağını anlattı.