Elektrik insanı nasıl ve neden fırlatıyor?

SORU: Çıplak elektrik teline dokunduÄŸunuzda sizi odanın öbür ucuna fırlatan kuvvet nereden geliyor? Etki-tepki ilkesini biliyorum, fakat elektriÄŸin böyle bir itme etkisini nasıl yarattığını bir türlü anlayamıyorum.YANIT 1: Sözünü ettiÄŸiniz kuvvet kendi kaslarınızdan geliyor. Vücudunuzda ilerleyen elektrik akımı kaslarınızı uyarır ve bu uyarılma sonucunda kaslarınız çok kuvvetli bir ÅŸekilde büzülür. Bu büzülme gerçekten çok ÅŸiddetli olur, öyle ki kaslarınızı isteyerek bu kadar büzemezsiniz. Bazen stres altında kalmak da insanın kaslarının normal sınırların üzerinde büzülmesine neden olabilir. ÖrneÄŸin bazı akıl hastaları çok uyarıldıklarında onlarca hastane görevlisini tepeleyebilirler, buradaki kas gücünün ardında stres yatmaktadır.Kaslar, elektrik akımıyla uyarıldıklarında vücudun istemli gerilmeler için koyduÄŸu limit geçerliÄŸini yitirir. Elektrik akımı kollardan karına, oradan da bir bacaÄŸa ya da bacakların ikisine birden ilerler. Akımın böyle bir yol izlemesi nedeniyle vücuttaki kasların hemen hemen hepsi aynı anda büzülür. Böyle bir durumun sonucunda kasların insanı nasıl bir harekete sürükleyeceÄŸini kestirmek pek kolay deÄŸil, ama bacak ve sırt kaslarının kuvvetli olmaları nedeniyle savrulma olasılığı oldukça yüksektir. Elektrik ÅŸoku beklenmedik bir biçimde gerçekleÅŸtiÄŸi için, insan, bu savrulmanın kendi kaslarıyla oluÅŸtuÄŸunu algılayamaz. Bu tür elektrik ÅŸokları bazen insanların inanılmaz mesafelere savrulmalarına neden olabilir. Islak bir otoparkta yürürken yıldırım çarpan bir kadının tam 12 metre savrulduÄŸu ve hayatta kaldığı bir vaka kayıtlara geçmiÅŸtir. Gerçi yıldırım, elektrik çarpmasından biraz farklı bir olaydır ve kadının bu 12 metrelik uçuÅŸunda vücut neminin aniden buharlaÅŸmasının yaratığı etkilerin de rolü vardır ama yine de iki durum arasında iliÅŸki kurulabilir. Elektrik ÅŸokuyla böyle bir savrulma yaÅŸayan insanlarda çarpmalardan kaynaklanan yaralanmalara ek olarak bir de kaslardaki aşırı gerilme nedeniyle kalıcı burkulmalar oluÅŸabilir. Eklemler ve eklem dokularında zedelenmeler görülür. Bu nedenle, fizyoterapistler hastalarına tedavi uygulamaya baÅŸlamadan önce, o ana kadar ciddi bir elektrik çarpması yaÅŸayıp yaÅŸamadıklarını sorarlar. Elektrik teline dokununca odanın içinde savrulmak, aslında insanın hayatını kurtarır, zira bu yolla elektrik akımı kesilmiÅŸ olur. En tehlikeli elektrik çarpmaları dokunmayla deÄŸil, elde bir nesneyi tutmayla ilintili olanlardır. Böyle durumlarda ÅŸoka neden olan nesneyi bırakmak mümkün olmayabilir ve ölüm tehlikesi oldukça yüksektir. YANIT 2: Elektrik ÅŸoku yaÅŸayan insanların bulundukları yerde donakalmak yerine fırlamalarının nedeni vücuttaki bazı kasların diÄŸerlerinden daha baskın olmalarıdır. Elektrik akımı çok güçlü olursa beyin kontrolü tamamen ortadan kalkar ve insanlar çizgi filmlerdeki gibi elektrik ÅŸoku yaÅŸadıkları yere kilitlenerek garip bir pozisyon alırlar ( kol garip bir ÅŸekilde bükülmüş, bacaklar gergin). Bunun nedeni, beyin kontrolü olmadığı için bütün kasların otomatik olarak aynı anda refleks göstermesidir, bazı kasların diÄŸerlerinden daha baskın olmaları, böyle çarpık bir görünümün doÄŸmasına neden olur.Â