Ekümenik polemiği

ORTODOKS kiliseleriyle Avrupa Halkları Partisi ve Avrupa Demokratları Partisi’nin birlikte düzenledikleri toplantıya, Fener Rum Patriği Bartholomeos ile AKP Genel Başkan Yardımcısı Şaban Dişli arasında çıkan tartışma damgasını vurdu. İstanbul’daki toplantıyı Rumca yaptığı dua ile açan Bartholomeos, kendisinden önceki patriklerin 6. yüzyıldan itibaren ekümenik sıfatı kullandıklarını hatırlatarak, bundan feragat etmesinin mümkün olmadığını kaydetti.

BURADA ÖLECEĞİZ

Ekümenikliğin siyasi ihtiras meselesi olmadığını söyleyen Bartholomeos, ‘Bize Vatikan olmayı teklif etseler reddederiz. Çünkü bu Ortodoks ilahıyatına aykırıdır’ dedi. Ekümenik sıfatına, bu topraklara karşı kullanılabileceğine dair önyargı olduğu için alerji duyulduğunu öne süren Patrik, ‘Biz bu ülkede doğduk, bu ülkede öleceğiz. Bu ülkenin aleyhinde bulunmamız mümkün değil. İkinci sınıf vatandaşlığı da kabul etmiyoruz’ diye konuştu.

ANLAŞMA BELLİ

Patriğe ‘Sizin için 6 yüzyıldan beri o unvan olabilir’ diye cevap veren Dişli ise şu görüşü dile getirdi: ‘1924 Lozan Anlaşması belli. Patrikhane, İstanbul’da yaşayan Rum Ortodoks halkını dinen temsil etmekle görevlidir. Patrikhane, Türkiye’deki diğer tüm kurumlarla beraber eşittir ve eşit muamale görür. Bizde de eskiden Şeyh-ül İslam vardı. Cumhuriyetle artık Diyanet İşleri Başkanı var. O da sadece Türkiye’deki Müslümanlarla ilgili dini işlere bakar’.

ÇARPITILIYOR

Toplantıda gündeme gelen diğer bir hassas konu ise Heybeliada Ruhban Okulu oldu. Dişli, sorunun kasten çarpıtıldığını belirterek, ‘Türkiye laik bir ülkedir. Bugün siz bu okulu açarsanız yarın başkası da başka okul açmaya kalkar’ diye tepki gösterdi. Patrik ise ruhban okulunun diğer özel okullarla ilişkilendirilmesinin yanlış olduğunu savundu. Milli Eğitim Bakanı Hüseyin Çelik ve YÖK Başkanı Prof. Erdoğan Teziç’in Heybeliada’daki okulun açılmasında sakınca bulunmadığını söylediklerini hatırlatan Bartholomeos, ‘Eğer hukuki sorun yoksa, siyasi engel vardır’ dedi.

Ekümenik nedir?

YUNANCA ‘evrensel’ anlamına gelen ‘ekümene’ sözcüğü, Hıristiyan dininin ve uygarlığının egemen olduğu coğrafi alanı ifade etmek için kullanılıyor. İlk ‘ekümenik’ toplantılar, Hıristiyan mezhepleri arasında yürütülmüştü. Ekümenik hareket, Fener Rum Patriği’ni ‘ekümenik Patrik’ ilan ettirmek istiyor. Türkiye, Fener Rum Patrikhanesi’nin Lozan Barış Konferansı’nda yapılan sözlü anlaşmaya saygı göstermesini istiyor. Buna göre Patrikhane’nin işlevi, Türkiye’de kalan Rum azınlığın dini hizmetlerini yerine getirmekle sınırlı. Oysa Patrikhane tarihten gelen bir alışkanlıkla halen ‘ekümenik’ olduğunu iddia ediyor, Türkiye ise bu iddiayı kabul etmiyor.

Heybeli’den mezun iddiası yalanmış

FENER Rum Patriği Bartholomeos, kapatılan Heybeliada Ruhban Okulu’nun gözden düşürülmesi amacıyla, eski Kıbrıs Cumhurbaşkanı Başpiskopos Makarios’un bu okuldan mezun olduğuna dair yalan üretildiğini söyledi. Bartholomeos, Makarios’un değil Heybeli’den mezun olmak, ziyaret amacıyla bile okullarına gelmediğini söyledi. AKP Genel Başkan Yardımcısı Şaban Dişli ise kendi partilerinin hiçbir zaman Makarios’la Heybeli Ruhban Okulu arasında ilişki kurmadığını ifade etti.