Eklem gevşekliği nedir? Eklem gevşekliği nasıl anlaşılır?

Eklem gevşekliği çoğu kişide herhangi bir şikayete yol açmaz. Ancak bazen  özellikle elde başparmak, omuz, kalça ve ayak bilek eklemlerinde hafif travmalarla meydana gelen çıkıklara bağlı akut ağrı, özellikle boyun, sırt, bel, omuz  ve kalça kuşağında kronik yaygın ağrı, yorgunluk  görülebilir.  Kas iskelet sistemi dışında cillte artmış esneklik, kolay morarma, midede reflu (gastroözofageal reflu), irritable barsak sendromu, ani pozisyon değişiklikleriyle ortaya çıkan postürel çarpıntı (taşikardi), göğüs ağrısı, anksiyete ve depresyon karşılaşılabilecek diğer şikayetlerdir.

Eklem gevşekliği nasıl anlaşılır?

 Eklem torsiyonları, ligament ve tendon yaralanmalarına bağlı bulgular görülebilir. Minör travmayla oluşan rekürren eklem subluksasyon ya da dislokasyonları, azalan eklem pozisyon duyusu sonucu denge kaybı, iskelet sisteminde uzun kemiklerin boyunda uzama, eninde azalma sonucu oransal bozukluklar, ciltte artan elastiklik yanında incelme, cilt altı damar ve tendonların görünürlüğünün artması, çatlaklar tespit edilebilir. Ayrıca diğer organ sistemlerinde de bazı bulgular görülebilir: Hiatal herni, gastroözofageal reflu,  irritable barsak sendromu, pelvik taban gevşekliği sonucu stres inkontinans bunlar arasında sayılabilir.

 Eklem gevşekliğin tanısı İçin Neler Yapılmalıdır?

Tanısı tamamen muayeneye dayanır. Tanı koymayı sağlayacak kan tahlili, röntgen ya da ileri görüntüleme tetkikleri yoktur.

Muayenede Brighton kriterleri aranır. 2 majör (● 4’den büyük Beighton skoru,  ● 4 ya da daha fazla eklemde 3 aydan uzun süreli ağrı) veya 4 minör (● 50 yaş üstünde 1-3 arası Beighton skoru, ● 1-3 eklemde 3 aydan uzun süreli ağrı ya da 3 aydan uzun süreli bel ağrısı veya bilinen belde kireçlenme ya da kayma varlığı, ● birden fazla eklemde çıkık ya da bir eklemde birden fazla çıkık oluşması, ● 3 veya daha fazla yerde epikondilit, tenosinovit, bursit gibi yumuşak doku romatizması bulgularının tespiti, ● iskelette oransal bozukluk, ● cilt bulguları, ● göz bozuklukları, ● varis, herni veya rahim, bağırsak sarkması (rektal prolapsus) veya 1 majör, 2 minör kriterin tespiti tanı koydurur.

Beighton skorunu aşağıdaki maddelere göre belirlemek mümkündür. Toplamda alınabilecek maksimum puan her iki el, dirsek ve dizi test ederek 9’dur:

• El başparmağını avuç içi tarafından önkola değdirebilecek kadar bükmek (Maksimum 2 puan)
• Küçük parmağı el sırtında 90 dereceden fazla bükmek (Maksimum 2 puan)
• Dirseği düz tutarken orta hattan geçen çizginin 10 derece ötesine kadar ters yönde bükebilmek (Maksimum 2 puan)
• Dizleri düz tutarken orta hattan geçen çizginin 10 derece ötesine kadar ters yönde bükebilmek (Maksimum 2 puan)
• Dizleri bükmeden belden eğilerek avuç içlerini zemine değdirebilmek (Maksimum 1 puan)

Tedavisi İçin Neler Yapılmalıdır: Tedavisinde temel prensip kasları güçlendirerek eklem stabilitesini ve gücünü arttırmak ve  eklemleri ileride oluşabilecek travmalardan korumaktır. Bu amaçla ağırlık egzersizleri, yüzme, su içi egzersizler, yürüyüş, pilates, Thai-Chi yapılabilir. Ağırlıkla çalışırken özellikle dirsek ve diz eklemlerini ters yönde (hiperekstansiyonda) zorlayacak hareketlerden kaçınılmalıdır. Ayrıca eklemlere zarar verebilecek, yüksek enerjili darbeye neden olabilecek koşu, zıplama veya kişi teması gerektirebilecek sporlardan uzak durulmalı, germe egzersizleri yapılmamalıdır. Bazı durumlarda eklemleri korumak amaçlı ortezler belli sürelerle hekim denetiminde kullanılabilir. Ağrı için yine hekim denetiminde ağrı kesiciler, antienflamatuar ilaçlar ya da belli durumlarda kas gevşeticiler tedaviye eklenebilir. Kas iskelet sistemi dışında görülen bozukluklar için de ilgili branş hekimlerinden görüş alınmalıdır.  

Tedavi Sonrası Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar Nelerdir: Egzersizlerin düzenli uygulanması ve devamlılığı oldukça önemlidir. Bu amaçla sürekliliğin maksimum sağlanabileceği  egzersiz programları tercih edilmelidir. Evde kolaylıkla uygulanabilecek egzersizler yanı sıra yürüyüş gibi yine kolaylıkla gerçekleştirilebilecek aktivitelerin tercihi önemlidir. Ayrıca uzun vadede eklemlerde erken yaşlanmayı önlemek amaçlı evde ve işyerinde özellikle omurgayı korumaya yönelik ergonomi önlemlerinin alınabilmesi için uzman hekim desteği alınması gerekir. Kas iskelet sistemi dışında diğer organlarda bağ dokusu problemleri gelişmesi halinde de ilgili branş hekimlerinin takibinde kalınmalıdır.