Eğer istenirse cep telefonu hırsızlığı anında biter
Güncelleme Tarihi:
Ezgi BAŞARAN / Hürriyet Pazar
Oluşturulma Tarihi: Kasım 14, 2004 01:26
Cep telefonunu çalındıktan sonra kullanılamaz hale getirmek, dolayısıyla hırsızlığı önlemek mümkün. IMEI numarasından bir telefonu bulmak bütün cihazlara uygulanabiliyor.
Bugün itibarıyla dünyada 1 milyar, Türkiye’de ise 22 milyon kadar cep telefonu kullanıcısı olduğu sanılıyor. Cep telefonları hayatımıza öylesine girdi ki, onsuz nasıl yaşıyor, insanlarla nasıl iletişim kurup, buluşuyorduk unuttuk. Evden çıkarken anahtardan önce cep telefonunu almış mıyım diye kontrol eder olduk. Çünkü gerçekten de hayatı kolaylaştırıyor. Küçük, hafif, taşınabiliyor ve hemen hemen her noktada bizi istediğimiz kişiyle görüştürüyor. Ama tam da bu nedenlerden dolayı onu çalmak ve çarpmak da son derece kolay. Pantolonun arka, ceketin yan cebinden, restoranda masanın üstünden uçup giden telefonları duymuşuzdur. Ya başımıza gelmiştir ya da geleni yakından tanırız. Halbuki cep telefonunu çalındıktan sonra kullanılamaz hale getirmek, dolayısıyla hırsızlığı önlemek mümkün. Sizin için mevcut bütün GSM operatörleri, savcılık, telefon satıcıları ve emniyet müdürlüğüyle konuştuk ve cep telefonu çalınırsa ne yapmak lazım, çalanın izini bulmak mümkün müdür öğrendik.
IMEI NUMARASI NEDİR, NE İŞE YARAR
IMEI numarası diye bir şeyin varlığından ilk olarak, Üzeyir Garih cinayetinin failinin bulunmasında kullanıldığı zaman haberdar olduk. Polis, Garih’in üstünde bulunamayan Ericsson T28 marka telefonun IMEI numarası sayesinde sinyalini sürekli takip etti. Telefonu alan ve er olarak askerliğini yapan Yener Yermez telefona kendi sim kartını yerleştirerek kullanmaya başlayınca operatör tarafından kimliği ve yeri tespit edildi.
IMEI (International Mobile Equipment Identity) numarası cep telefonunuzun seri numarasıdır. Otomobilin şase numarası gibi bir şey. Bu numara telefonunuzun çalınması halinde bulunmasını sağlar. Bu sistem ile çalınan telefonun o süreçte bulunduğu ili, üzerinde takılı bulunan kartı belirler. 15 haneli IMEI numaranınızı telefonunuza * # 0 6 # tuşlarını kodlayarak öğrenebilirsiniz.
ÇOK YAKINDA ÇALINTI CEP TELEFONUNUN EKONOMİK DEĞERİ SIFIR OLACAK
GÜLESER AYKARA (Telekomünikasyon Üst Kurulu Basın Müşaviri)
IMEI numarasının bloke edilmesiyle ilgili yeni bir çalışma başlattık. Bu sistemin çalışabilir olması için kullanılan bütün telefonların seri numaraları o sisteme kayıt ettirilmeli. Şu anda elimizde sadece ithalatına izin verdiğimiz telefonların kayıtları var. Fakat bir o kadar da ülkeye kaçak olarak sokulan telefonlar var. Bir de kopyalanan seri numaraları var. Bunların engellenmesi için bütün telefonların kayıtlı olması gerek. Bunun için Adalet Bakanlığı, Emniyet Genel Müdürlüğü ve Gümrük Müdürlükleriyle ortaklaşa bir çalışma yapıyoruz. Ondan sonra çalınan telefonların seri numaraları bloke edilerek, cihazın ekonomik değeri sıfıra indirilecek. Böylece hırsızlık da önlenecek.
PROF. YALÇIN DOĞAN (ODTÜ Elektronik Bölümü)
Eğer operatörün veri tabanında çalıntı telefonlarla ilgili bir liste varsa, onu uyarır. Ondan sonra operatör, telefonu bloke edebilir. Yani böyle bir teknik donanıma sahip. Zaten GSM telefon standartlarına bakarsanız bu IMEI numarasının konulmasının temel amacı budur. Bu yöntemi niçin uygulamadıklarını bilemiyorum.
KULLANICI
IMEI numaranızı mutlaka not edin
Önce sim kartınızın bağlı olduğu operatörü arayıp, kartınızı iptal etmelisiniz. Operatörlerin kayıp durumlarında telefonu elinde bulunduran kişinin arama yapmasını engelleyen fakat o kişiye ulaşımı sağlamak amacıyla kartı dış aramalara açık bırakan bir sistemi de var. Bu süreç müşterinin istediği kadar uzatılabiliyor.
Telefonunuz çalındıysa evinizin bağlı olduğu ya da telefonun çalındığı bölgenin savcılığına ya da karakola başvuruyorsunuz. Başvurunuzu yaparken kimliğiniz ve çalınan telefona ait faturanız yanınızda bulunmalı. Eğer daha önceden telefonunuzun seri numarası anlamına gelen IMEI (International Mobile Equipment Identity) numarasını aldıysanız onu da savcılığa bildiriyorsunuz. Almadıysanız da dert etmeyin, eğer faturalı hat kullanıyorsanız numarayı çıkarabiliyorlar. Ama eğer önceden ödemeli (prepaid) hazır kart kullanıyorsanız işte o zaman bu konuda operatör size yardımcı olamaz. IMEI numaranızı mutlaka not etmelisiniz.
Unutmayın, savcılık ve emniyet kurumları, kendilerine yapılan bütün çalıntı müracaatlarını değerlendiriyor.
SATICI
2. el alımsatımlara dikkat
İkinci el cep telefonu satanların, kullanıcılardan telefonları satın alırken, çalıntı olup olmadıklarını kontrol etmeleri gerek. Örneğin İzmirli Mustafa Atıl’ın 2003 yılında çalınan cep telefonu tam bir buçuk yıl boyunca elden ele gezdi. Ve sonunda Urfa’da ortaya çıktı. Çalınmasından itibaren IMEI numarası sayesinde izlenen telefona bu süre içinde eli değen herkesin de başı yandı. Cumhuriyet Savcısı, 15 ayrı ilde telefonu kullandığı belirlenen 33 kişi hakkında ‘çalıntı malı bilerek satın alıp kullanmak’ suçundan 1 ile 3 yıl arasında hapis cezası istemiyle dava açtı.
Elden çıkarılmak istenen cep telefonunun çalıntı olup olmadığını kısmen kontrol edebilirsiniz. Bunun için İstanbul Emniyet Müdürlüğü’nün internet adresindeki (www.iem.gov.tr) ‘çalıntı sorgulama’ bölümünü tıklayın. Karşınıza çıkan boşluğa, telefonun IMEI numarasını yazın. Eğer çalıntıysa telefonun kaydının çıkma ihtimali var. Ancak kesin bir sonuç olmadığı sitede de belirtiliyor. Şimdilik tüm çalıntı telefonların kaydı tutulamadığı için böyle bir uyarı yapılıyor. Bir de kayıtlar duyuru niteliğinde olup hukuki bir delil olarak kullanılamıyor.
SAVCILIK
Polis ve operatör arasında köprü
Cep telefonu hırsızlığında kilit nokta savcılık. Çünkü telefon izlenmesi yani çalıntı cihazın kullanıcı tespitinin yapılabilmesi için mutlaka ilgili savcılıktan bu konuda bir karar çıkması gerekiyor. Çıkarılan bu kararın aslının da operatöre elden ibraz edilmesi veya gönderilmesi şart. Yoksa operatör takibe başlayamıyor.
Operatörden gelen yanıta göre savcılık telefonu o anda elinde bulunduran kişinin bilgilerini polise bildiriyor. Polis ilk etapta o kişiyi arıyor ve ‘Kullanmakta olduğunuz cep telefonunun çalıntı olduğu ortaya çıktı. Lütfen emniyete gelin’ diyor. Çünkü bazı durumlarda kişi elindeki cep telefonunun çalıntı olduğundan bihaber olabiliyor. Eğer operatörün tespit ettiği kişiye bu yöntemle ulaşılamazsa, peşine düşülüyor. Bu arada savcılık da o kişi hakkında kamu davası açıyor.
OPERATÖR
Faturalı hat kullanan her telefonu bulabiliyorlar
Savcılıktan alınan telefon izleme kararının aslının operatöre elden ibraz edilmesi veya gönderilmesinin ardından takip başlıyor.
Konuyu önce şirketlerin hukuk büroları değerlendiriyor ardından takip için gerekli bilgiler teknik servislere yönlendiriliyor.
Sisteme girilen IMEI numarası, çalıntı telefonu başka bir SİM kartla kullanıldığında bile saptıyor. Kartın hangi aboneye ait olduğunu buluyor. Konuşmanın yapıldığı bölgeyi tespit ediyor. Kesin adres saptanamasa da örneğin ‘Konuşma Telsim’in Beyoğlu’ndaki 8 numaralı baz istasyonu kapsamında yapılmıştır’ gibi bir sonuç çıkarıyor.
Bu yöntemin başarılı olmasının tek şartı makinenin kapalı olmaması, kapalıysa üzerinde SİM kartı olsa bile ulaşmak mümkün olmuyor.
IMEI numarasından bir telefonu bulmak marka ve modeline bakmaksızın bütün cihazlara uygulanabiliyor. Eğer IMEI numarasını siz veremediyseniz, operatörler faturalı hat kullanan her telefonda bunu kendileri de bulabiliyorlar.
Operatörün görevi sadece çalıntı telefonun kullanılıp kullanılmadığını ortaya çıkarmak. Savcılığa ‘kullanıcı vardır’ ya da ‘kullanıcı yoktur’ şeklinde cevap verdikten sonra yasal sorumlulukları bitiyor. Çalıntı telefonu takip altında tutmuyorlar.
IMEI NUMARASI NEDİR, NE İŞE YARAR
IMEI numarası diye bir şeyin varlığından ilk olarak, Üzeyir Garih cinayetinin failinin bulunmasında kullanıldığı zaman haberdar olduk. Polis, Garih’in üstünde bulunamayan Ericsson T28 marka telefonun IMEI numarası sayesinde sinyalini sürekli takip etti. Telefonu alan ve er olarak askerliğini yapan Yener Yermez telefona kendi sim kartını yerleştirerek kullanmaya başlayınca operatör tarafından kimliği ve yeri tespit edildi.
IMEI (International Mobile Equipment Identity) numarası cep telefonunuzun seri numarasıdır. Otomobilin şase numarası gibi bir şey. Bu numara telefonunuzun çalınması halinde bulunmasını sağlar. Bu sistem ile çalınan telefonun o süreçte bulunduğu ili, üzerinde takılı bulunan kartı belirler. 15 haneli IMEI numaranınızı telefonunuza * # 0 6 # tuşlarını kodlayarak öğrenebilirsiniz.
ÇOK YAKINDA ÇALINTI CEP TELEFONUNUN EKONOMİK DEĞERİ SIFIR OLACAK
GÜLESER AYKARA (Telekomünikasyon Üst Kurulu Basın Müşaviri)
IMEI numarasının bloke edilmesiyle ilgili yeni bir çalışma başlattık. Bu sistemin çalışabilir olması için kullanılan bütün telefonların seri numaraları o sisteme kayıt ettirilmeli. Şu anda elimizde sadece ithalatına izin verdiğimiz telefonların kayıtları var. Fakat bir o kadar da ülkeye kaçak olarak sokulan telefonlar var. Bir de kopyalanan seri numaraları var. Bunların engellenmesi için bütün telefonların kayıtlı olması gerek. Bunun için Adalet Bakanlığı, Emniyet Genel Müdürlüğü ve Gümrük Müdürlükleriyle ortaklaşa bir çalışma yapıyoruz. Ondan sonra çalınan telefonların seri numaraları bloke edilerek, cihazın ekonomik değeri sıfıra indirilecek. Böylece hırsızlık da önlenecek.
PROF. YALÇIN DOĞAN (ODTÜ Elektronik Bölümü)
Eğer operatörün veri tabanında çalıntı telefonlarla ilgili bir liste varsa, onu uyarır. Ondan sonra operatör, telefonu bloke edebilir. Yani böyle bir teknik donanıma sahip. Zaten GSM telefon standartlarına bakarsanız bu IMEI numarasının konulmasının temel amacı budur. Bu yöntemi niçin uygulamadıklarını bilemiyorum.
KULLANICI
IMEI numaranızı mutlaka not edin
Önce sim kartınızın bağlı olduğu operatörü arayıp, kartınızı iptal etmelisiniz. Operatörlerin kayıp durumlarında telefonu elinde bulunduran kişinin arama yapmasını engelleyen fakat o kişiye ulaşımı sağlamak amacıyla kartı dış aramalara açık bırakan bir sistemi de var. Bu süreç müşterinin istediği kadar uzatılabiliyor.
Telefonunuz çalındıysa evinizin bağlı olduğu ya da telefonun çalındığı bölgenin savcılığına ya da karakola başvuruyorsunuz. Başvurunuzu yaparken kimliğiniz ve çalınan telefona ait faturanız yanınızda bulunmalı. Eğer daha önceden telefonunuzun seri numarası anlamına gelen IMEI (International Mobile Equipment Identity) numarasını aldıysanız onu da savcılığa bildiriyorsunuz. Almadıysanız da dert etmeyin, eğer faturalı hat kullanıyorsanız numarayı çıkarabiliyorlar. Ama eğer önceden ödemeli (prepaid) hazır kart kullanıyorsanız işte o zaman bu konuda operatör size yardımcı olamaz. IMEI numaranızı mutlaka not etmelisiniz.
Unutmayın, savcılık ve emniyet kurumları, kendilerine yapılan bütün çalıntı müracaatlarını değerlendiriyor.
SATICI
2. el alımsatımlara dikkat
İkinci el cep telefonu satanların, kullanıcılardan telefonları satın alırken, çalıntı olup olmadıklarını kontrol etmeleri gerek. Örneğin İzmirli Mustafa Atıl’ın 2003 yılında çalınan cep telefonu tam bir buçuk yıl boyunca elden ele gezdi. Ve sonunda Urfa’da ortaya çıktı. Çalınmasından itibaren IMEI numarası sayesinde izlenen telefona bu süre içinde eli değen herkesin de başı yandı. Cumhuriyet Savcısı, 15 ayrı ilde telefonu kullandığı belirlenen 33 kişi hakkında ‘çalıntı malı bilerek satın alıp kullanmak’ suçundan 1 ile 3 yıl arasında hapis cezası istemiyle dava açtı.
Elden çıkarılmak istenen cep telefonunun çalıntı olup olmadığını kısmen kontrol edebilirsiniz. Bunun için İstanbul Emniyet Müdürlüğü’nün internet adresindeki (www.iem.gov.tr) ‘çalıntı sorgulama’ bölümünü tıklayın. Karşınıza çıkan boşluğa, telefonun IMEI numarasını yazın. Eğer çalıntıysa telefonun kaydının çıkma ihtimali var. Ancak kesin bir sonuç olmadığı sitede de belirtiliyor. Şimdilik tüm çalıntı telefonların kaydı tutulamadığı için böyle bir uyarı yapılıyor. Bir de kayıtlar duyuru niteliğinde olup hukuki bir delil olarak kullanılamıyor.
SAVCILIK
Polis ve operatör arasında köprü
Cep telefonu hırsızlığında kilit nokta savcılık. Çünkü telefon izlenmesi yani çalıntı cihazın kullanıcı tespitinin yapılabilmesi için mutlaka ilgili savcılıktan bu konuda bir karar çıkması gerekiyor. Çıkarılan bu kararın aslının da operatöre elden ibraz edilmesi veya gönderilmesi şart. Yoksa operatör takibe başlayamıyor.
Operatörden gelen yanıta göre savcılık telefonu o anda elinde bulunduran kişinin bilgilerini polise bildiriyor. Polis ilk etapta o kişiyi arıyor ve ‘Kullanmakta olduğunuz cep telefonunun çalıntı olduğu ortaya çıktı. Lütfen emniyete gelin’ diyor. Çünkü bazı durumlarda kişi elindeki cep telefonunun çalıntı olduğundan bihaber olabiliyor. Eğer operatörün tespit ettiği kişiye bu yöntemle ulaşılamazsa, peşine düşülüyor. Bu arada savcılık da o kişi hakkında kamu davası açıyor.
OPERATÖR
Faturalı hat kullanan her telefonu bulabiliyorlar
Savcılıktan alınan telefon izleme kararının aslının operatöre elden ibraz edilmesi veya gönderilmesinin ardından takip başlıyor.
Konuyu önce şirketlerin hukuk büroları değerlendiriyor ardından takip için gerekli bilgiler teknik servislere yönlendiriliyor.
Sisteme girilen IMEI numarası, çalıntı telefonu başka bir SİM kartla kullanıldığında bile saptıyor. Kartın hangi aboneye ait olduğunu buluyor. Konuşmanın yapıldığı bölgeyi tespit ediyor. Kesin adres saptanamasa da örneğin ‘Konuşma Telsim’in Beyoğlu’ndaki 8 numaralı baz istasyonu kapsamında yapılmıştır’ gibi bir sonuç çıkarıyor.
Bu yöntemin başarılı olmasının tek şartı makinenin kapalı olmaması, kapalıysa üzerinde SİM kartı olsa bile ulaşmak mümkün olmuyor.
IMEI numarasından bir telefonu bulmak marka ve modeline bakmaksızın bütün cihazlara uygulanabiliyor. Eğer IMEI numarasını siz veremediyseniz, operatörler faturalı hat kullanan her telefonda bunu kendileri de bulabiliyorlar.
Operatörün görevi sadece çalıntı telefonun kullanılıp kullanılmadığını ortaya çıkarmak. Savcılığa ‘kullanıcı vardır’ ya da ‘kullanıcı yoktur’ şeklinde cevap verdikten sonra yasal sorumlulukları bitiyor. Çalıntı telefonu takip altında tutmuyorlar.