Efsane doğum gününü kutlarken, ailesi miras derdinde

Çatışmanın içinde Mandela’nın üç evlilik yaparak kurduğu geniş ailesi, hayatının büyük bir kısmını adadığı iktidardaki Afrika Ulusal Kongresi (ANC), Madiba’nın 1999’da aktif siyaseti bıraktıktan sonra kurduğu birçok vakıf ve hayır kuruluşu, siyasetteki yoldaşları ve iş ortakları var.

Güney Afrikalı gazeteci-yazar Fred Khumalo, “Bu çok sevimsiz bir şey. İnsanlar daha Mandela hayattayken mirası için kavgaya tutuştu” dedi.

En son Mandela’nın Dünya Kupası’na katılımı üzerinden bir tartışma yaşandı. Turnuvanın hazırlık aşamaları sırasında ANC hükümeti’nin Spor Bakanı Mahkemesi Stofile ve Mandela’nın torunu Mandla Mandela, Madiba’nın adına konuştuklarını iddia ederek çelişkili açıklamalar yaptı. Stofile Mandela’nın açılışa katılmayı “talep ettiğini” söylerken, torunu “evde kalmayı tercih ettiğini” belirtti.

Madiba’nın hapisten çıktıktan sonra boşandığı ikinci eşi Winnie Madikizela-Mandela da Johannesburg’daki açılış öncesi yürüyüş sırasında tartışmaya katıldı. “Tata”dan (baba anlamında Mandela için kullanılan bir lakap) mesaj getirdiğini söyleyen Madikizela-Mandela, Madiba’nın ödülün Afrika’da kalmasını istediğini söyledi.

MANDLA FIFA’YI SUÇLADI

Sonunda Mandela torununun trafik kazasında hayatını kaybetmesi dolayısıyla açılış törenine katılmadı ama Nelson Mandela Vakfı’nın açıklamasına göre “ruhen” oradaydı. Meselenin tartışmaları yeniden başlattığına işaret eden torun Mandla Mandela, büyükbabasının törene “yoğun baskı altında” katıldığını söyleyerek FIFA’yı suçladı. Bu da akıllara Mandela’nın geçen yıl yapılan genel seçimlerdeki rolüyle ilgili tartışmaları getirdi.

Nelson Mandela Vakfı, Mandela’nın seçim kampanyasına katılmayacağını kesin bir dille duyurdu ancak Madiba, ANC’nin kampanyasına katılıp Jacob Zuma’yı desteklediğinde kavgayı kaybetti. Mandla, o dönemde vakfa ağır bir darbe vurmuştu: “Aile olarak bizler Madiba’nın mirasının ilk olarak ailesine sonra da ANC’ye ait olduğu konusunda hemfikiriz.”

Siyasette yeni bir isim olan Mandla, Mandela’nın doğum yeri olan Mvezo’nun yerel şefi olarak atanıp meclise girdikten sonra nüfuz kazandı.�Khumalo, Mandla’nın bu kadar önemli bir isim haline gelmesiyle ilgili şüpheler taşıyor. Bunun en önemli sebebi de 2008 yılında Sunday World gazetesinde yayımlanan bir haber. Buna göre Güney Afrika ulusal televizyonu 2008’de Mandla’ya büyükbabasının cenazesinin yayın hakları için 395 bin dolar ödedi. Ancak Mandla bu iddiaları şiddetle reddediyor. Öte yandan Khumalo, “Mandela adı, para kazanmak için bir lisans belgesi olarak kullanılıyor” dedi.

46664 DE ATEŞ ALTINDA

Mandla, Mandela’nın doğum yerinin bir kültürel miras olarak korunmasıyla ilgili planlar konusunda da Nelson Mandela Müzesi’yle yoğun tartışmalar içine girdi. Mandla, müzeyi ve Mandela’nın AIDS’le mücadele projesi 46664’ü “büyükbabasının adından kar etmekle” suçlayarak mahkemeye verdi. Güney Afrika’nın Mail&Guardian gazetesine verdiği röportajda Mandla, “Onun halkına hiçbir şey vermiyorlar. İnsanlar Mvezo’da AIDS’den ölüyor ama 46664 hiçbir şey yapmıyor” dedi.

Ancak Mandela’nın mirasının gerçek koruyucusu olduğunu iddia eden tek akrabası Mandla da değil. Madiba’nın 90’ıncı doğum günü kutlanırken altı çocuğundan çoğu Doğu Burnu Qunu’da yapılan töreni Mandela ve Mandla’dan gelen açıklamalara karşın kutlamalarla ilgili anlaşmazlıklar dolayısıyla boykot etti. Çocuklarından bir tanesi yazdığı mektupta Mandela için özel olarak üretilen bir şişe şaraba gönderme yaparak “Biz bağ temasının kullanılmasını uygun bulmuyoruz. Tata’nın mirası kendisinin imajının türün ürünleri, alkol ya da sigarayla özdeşleştirilmemesi yönünde karar almıştır” dedi.

Mandela adı milyonlarca dolar değerinde küresel bir marka. Bu arada Madiba aynı zamanda, imzasını taşıyan tabloların satış haklarıyla ilgili olarak kendisi hapisteyken onun yerine kararlar alan eski avukatı İsmail Eyub’la ve iş adamı Ross Calder’la da çatışma halinde. Mandela ikilinin tabloları satmasına engel olmaya ve bugüne kadar yapılan satışlardan elde edilen gelirin hesabını vermelerini sağlamaya çalışıyor.

“İMZA” KAVGASI

Tartışma ilk olarak Eyub’un oğlu Zeyd Eyub’un “bütün paranın aileye gittiğini” açıklamasıyla başladı. Eyub bu açıklamasıyla Madiba’nın çocuklarının yönettiği Mandela Fonu’nu kastediyordu. Buna cevaben Mandela’nın avukatı George Bizos, “Mandela İsmail Eyub’la ve Ross Calder’la çatışma içindedir, çocuklarıyla değil” açıklamasını yaptı.

Ancak Mandela’nın ailesinin, siyasi yoldaşlarının ve iş ortaklarının Madiba’nın ölümünden sonra daha büyük kavgalar içine girecekleri şüphesi geçerliliğini koruyor. Aynı şey bir başka siyahî haklar aktivisti, Martin Luther King, Jr. Için de yaşanmıştı.

Geçen yıl Sunday Times gazetesi Mandela’nın vasiyetnamesinin detaylarını tartışmak için ailesiyle bir toplantı yaptığını duyurmuştu. Toplantının ardından Mandela’nın mirasın büyük bir çoğunluğunu Nelson Mandela Vakfı’na bırakmak istediği, geri kalanını ise çocuklarına, Mandla’ya ve karısı Graca Machel’e bırakmak istediği bildirildi. Ancak gazete bu konuda bir anlaşma sağlanamadığını yazdı.

Bu tartışma Mandela’nın kendisiyle ilgili meselelerdeki kontrolünün zayıflaması olarak yorumlandı. Khumalo, “Mandela artık yaşlandı. İnsanlar onu toplantıdan toplantıya sürükleyerek adını kötüye kullanıyor” dedi.