Editör

Astronomi ÅŸenliÄŸiYıllardır baÅŸta Ege Ãœniversitesi Gözlemevi'nde her yıl halka yönelik düzenlenen Astronomi Günleri üniversitelerimizde kurulan Astronomi kulüpleri ve bireysel olarak çalışan çok sayıda gökyüzü sevdalısı amatör astronominin geliÅŸmesinde büyük rol oynadılar. Ä°stanbul Kültür Ãœniversitesi, bu büyük birikimi bir araya getirmeyi daha organize bir çalışma sürecini baÅŸlatmayı hedefleyerek, 25-26 HAZÄ°RAN 2005 tarihlerinde, AMATÖR ASTRONOMÄ° SEMPOZYUMU düzenledi. Bu sempozyum ülkemizin yetiÅŸtirdiÄŸi en deÄŸerli amatör astronom olan Dr. Janet Akyüz MATTEI anısına gerçekleÅŸtirilecek ve sempozyumun ÅŸeref konuÄŸu olarak da hem Janet'in arkadaşı hem de Shoemaker-Levy kuyrukluyıldızını keÅŸfeden ünlü amatör astronom David LEVY Türkiye’ye gelecek.Sempozyumda sunulacak bildirilerin 200’er sözcüğü aÅŸmayacak ÅŸekilde Ä°ngilizce ve Türkçe özetlerinin, bildirili olarak son baÅŸvuru tarihi olan 27 Mayıs 2005'e kadar (a.teker@iku.edu.tr) adresine iletilmesi gerekmekte. Katılım koÅŸulları için: http://fen-edebiyat.iku.edu.tr/aas2005/Teknoloji ve Tasarım YarışmasıArçelik A.Åž., 50. kuruluÅŸ yılında TÃœBÄ°TAK iÅŸbirliÄŸi ile üniversite öğrencileri arasında "Yeni Bir Fikrim Var!" adıyla Yenilikçi Teknoloji ve Endüstriyel Tasarım Proje Yarışması düzenliyor. Proje yarışması ile üniversite öğrencilerinin yaratıcı yönlerinin ortaya çıkartılarak, bilimsel araÅŸtırma yapmak için özendirilmeleri hedefleniyor. Türk sanayiinin araÅŸtırma- geliÅŸtirme gücüne katkı saÄŸlamayı amaçlayan yarışma tüm "lisans ve lisansüstü öğrencilerin" katılımına açık. Ä°ki aÅŸamadan geçecek projeler, teknoloji ve endüstriyel tasarım alanlarında uzman akademisyenler ve uluslararası profesyoneller tarafından deÄŸerlendirilecek. "Yenilikçi Teknoloji" ve "Endüstriyel Tasarım" baÅŸlıkları altında iki farklı kategoride düzenlenen yarışmaya, Arçelik A.Åž.’nin faaliyet alanlarına yönelik ürün tasarımları ile birlikte, yenilikçi ve yaratıcı içeriÄŸi olan farklı proje önerileri de gönderilebilecek. Yarışmaya katılacak projelerin görsel ve/veya teknolojik yenilik sunması, tüketicinin yaÅŸam konforunu artırması, katma deÄŸer yaratması, kullanım kolaylığı saÄŸlamasının yanı sıra kaynak kullanımı konusunda, ekonomik, çevreye duyarlı ve enerjiden verimli yararlanması bekleniyor.Yarışmaya katılmak isteyen öğrenciler, www.arcelikas.com.tr adresinde yer alan "online baÅŸvuru formu"nu doldurarak 31 Mayıs 2005 tarihine kadar baÅŸvurabilir. Yarışma ÅŸartnamesi, üniversitelerin ilgili fakülte sekreterliklerinin yanı sıra Arçelik A.Åž. kurumsal web sitesinden de elde edilebiliyor. Projelerin teslimi için belirlenen son tarih ise 12 AÄŸustos 2005. "Yeni Bir Fikrim Var!" yarışmasına katılan projeler Eylül ayında düzenlenecek ön elemede jüri tarafından deÄŸerlendirilecek. Ön elemeyi geçen proje sahipleri Ekim ayında Ä°stanbul’da gerçekleÅŸtirilecek final deÄŸerlendirmesine davet edilecekler. Final deÄŸerlendirmesinin ardından, dereceye giren projeler ve sahipleri düzenlenecek ödül töreni ile kamuoyuna açıklanacak.Dünya Fizik Yılı etkinlikleriİçinde bulunduÄŸumuz 2005 yılı Uluslararası Temel ve Uygulamalı Fizik TopluluÄŸu tarafından, Dünya Fizik Yılı olarak ilan edildi. Amaç, bilim ve teknolojideki ilerlemenin temel taşı olan fiziÄŸin, günlük yaÅŸantımızdaki önemini vurgulamak, bu konuda kiÅŸileri bilinçlendirmek. 2005 yılı aynı zamanda, Albert Einstein in yayımladığı 4 makaleyle (Brownian Hareketi; Fotoelektrik Olay; Özel Görelilik; Enerji DenkliÄŸi) fizikte devrim oluÅŸturan çalışmalarının 100’üncü yıldönümüdür. Ãœniversitelerin en önemli iÅŸlevinin toplumu bilinçlendirmek ve bilgiyi paylaÅŸmak olduÄŸundan hareketle, DoÄŸuÅŸ Ãœniversitesi Fizik Birimi, ülkemizdeki Dünya Fizik Yılı Kutlamalarını bir dizi konferans ve son 15 yılda Nobel Ödülü almış fizik çalışmalarını içeren Poster sergisi düzenledi. Etkinlikler www.dogus.edu.tr adresinde.Poster sergisi Äž Son 15 yılda Fizik Nobel Ödülü almış bazı çalışmaların posterleri sergileniyor. KONFERANSLAR: "Türk bilim adamlarının adlarıyla anılan BuluÅŸlar" Prof. Dr. Erdal Ä°nönü (Feza Gürsey Enstitüsü). "CERN, Nükleer enerji ve Türkiye": Prof. Dr. Engin Arık; BÃœ, 6/04/2005 saat 13.30; Yer: Salon 2. "DoÄŸada ve kristalimsi yapılarda görülen beÅŸli simetriler" Prof. Dr. Mehmet Erbudak (Laboratorium für Festkörperphysik ETHZ) 4/05/2005 saat 13.30; Yer: Salon 2. "Evrende neler oluyor ?" Prof. Dr. M. Ali Alpar (Sabancı Ãœniversitesi) Ekim/2005, Yer: Salon 2Tsunami web sitesiTürk araÅŸtırmacılar Doç.Dr. Ahmet Cevdet Yalçıner (ODTÃœ), Prof. Dr. DoÄŸan Perinçek ve Şükrü Ersoy (Yıldız Teknik Univ.) liderliginde, 17 - 21 Ocak 2005 tarihlerinde Endonezya Sumatra Adası’nda, Hint Okyanusu DepreÅŸim Dalgası (Tsunamisi) ile ilgili yürütülen UNESCO Destekli Uluslararası Tsunami AraÅŸtırması’nda elde edilen verileri anlatan, birçok fotoÄŸraflar sunan, ayrıntılı veri ve bilgiler içeren web sitesi adresi aÅŸağıda.http://yalciner.ce.metu.edu.tr/sumatra/surveyX kromozomuArtık hepimiz biliyoruz ki X kadınları Y ise erkekleri belirleyen kromozom. Genetikçiler X kromozomunu nihayet "tel tel" çözdü, genleri belirledi ve henüz fonksiyonları bilinmeyen genlerin "ne yaptıklarını" araÅŸtırmaya koyuldu. Bu konudaki ayrıntılı haberi iç sayfalarımızda okuyacaksınız.X, üzerinde çok spekülasyon yapılan bir kromozom, tabii öncelikle kadın söz konusu olduÄŸu için... Y de aslında spekülasyona açık. Çünkü X’in boyutunun üçte biri kadar ve giderek küçülmekte olduÄŸuna iliÅŸkin tartışmalar var! Y (yani erkek cinsi!) giderek kayıp mı olacak? Okurlarımız anımsayacaktır, yayımladığımız bir yazıda, bazı bilim insanları Y kromozomunun bu gidiÅŸle 5 bin kuÅŸak sonra tükenebileceÄŸini ileri sürmüştü.. Tabii bazı iyimserler de, Y kromozomunun aslında büyümekte olduÄŸu görüşünde!Harvard Ãœniversitesi rektörü Summers’ın fen bilimlerinde kadın baÅŸarılarının azlığını vurgulaması, kadın ayrımcılığı suçlamalarına neden olmuÅŸ ve X kromozomu gündeme gelmiÅŸti.Kadın ve erkek biyolojik yapılarındaki farklılıklar dolayısıyla eÅŸit deÄŸil; bu eÅŸitsizlik her iki cinsin hayattaki önceliklerine, sosyal davranışlarına da yansıyor. Tabii sosyal alandaki eÅŸitsizliÄŸin baÅŸlıca nedeni de toplumsal, kadının erkek egemenliÄŸinden kendini sıyırmaya çalışmasının tarihi, elde edilen kesin sonuçlar açısından, ÅŸurada 100 yılı bile bulmuyor!Ä°ki cinsin beyinlerinin farklı çalıştığı, son 10 yıllık araÅŸtırmalarda iyice belirginleÅŸmiÅŸ durumda. Kadınların beyinlerinde, iki yarıküre arasında baÄŸlantıların daha fazla olduÄŸu ve bazı bölgelerde daha çok sinir hücresi bulunduÄŸu saptandı. Bilim adamları, felçli kadınların daha hızlı iyileÅŸmesini buna baÄŸlıyor. Beyinlerdeki farklılıklar nedeniyle, kadınların duygularını daha iyi söze döktükleri, erkeklerin ise kaygılarını içe attıkları görülüyor. Bu bakımdan kadınlar, hayati tehlike konusunda erkeklere kıyasla kendini daha fazla koruyucu davranıyor. Kadın ve erkek beyinlerinin mimarilerindeki farklılıklar nedeniyle, kadın beyni zirveye 11 yaşında ulaşırken, erkekler üç yıl daha gecikiyor. Buna karşılık, özel mekanik alanlarda, mantık yürütme, niÅŸan alma, mekánsal düşünme konularında erkekler 4-5 yıl daha önce olgunlaşırken, kadınlar sözel yetenek, el yazısı, yüz tanıma gibi konularda erkeklerden önce olgunlaşıyor.Son çalışmalar, kadınların erkeklerden çok farklı ÅŸeyler gördüklerini, erkeklerin duyamadıkları sesleri, koklayamadıkları kokuları algıladıklarını gösteriyor.Derslerdeki baÅŸarılara ve bilim hayatına gelince: kadınlar sosyal eÅŸitsizliÄŸi alt ettikçe baÅŸarılarını arttırıyor. ÖrneÄŸin Ä°sveç ve Ä°zlanda’da kız öğrencilerin matematik ve fizikte erkeklerden daha baÅŸarılı oldukları saptanmış. Ayrıca, fen bilimlerinde doktoralı ve baÅŸarılı kadın sayısı da hızla artıyor ve bu alandaki açık da kapanma eÄŸiliminde.. Özetle, kadınlar henüz sahneye yeni yeni çıkmaya baÅŸlıyorlar. Gelecek cumartesiye kadar sevgi ve dostlukla. EditörÂ